نگاهی به کارنامه شبکه استانی سهند

گفت‌وگو با مهندس مرتضی صفری، مدیرکل صداوسیمای مرکز آذربایجان‌شرقی

نگاهی به کارنامه شبکه استانی سهند

صداوسیمای مرکز آذربایجان‌شرقی را می‌توان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین واحدهای سمعی و بصری کشور به‌شمار آورد. قرار گرفتن استان آذربایجان‌شرقی در شمال‌غرب کشور از یک‌طرف و همجواری با کشورهایی چون جمهوری‌آذربایجان، ارمنستان و ارتباط با کشورهای اروپایی باعث شده صداوسیمای این استان یکی از بااهمیت‌ترین و حساس‌ترین واحدهای فعال کشور قلمداد شود. به‌منظور معرفی هرچه بیشتر صداوسیمای مرکز استان و ارائه اقدامات این مرکز گفت‌وگویی با مهندس مرتضی صفری، مدیرکل صداوسیمای مرکز آذربایجان‌شرقی ترتیب دادیم که می‌خوانید.

 این مرکز در چه سالی افتتاح شد و شامل چند بخش است؟
این مرکز در دو بخش رادیو و تلویزیون در خدمت مردم شریف استان و نیز کشور است. رادیوی مرکز آذربایجان‌شرقی (با عنوان رادیوتبریز) از سال 1325 و به‌عنوان دومین رادیو در کشور شروع به پخش برنامه کرده‌است. 
این رادیو در سال 1356 روزانه هفت عنوان برنامه شامل: موسیقی محلی آذری، نگاه، دفتر ادبیات‌وهنر، کارگران، ما و شنوندگان، جوانان و کودکان مجموعا به مدت تقریبی چهار ساعت برنامه پخش می‌کرد. پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، در سال 1376 شبکه‌استانی صدای مرکز آذربایجان‌شرقی افتتاح شد و هم‌اکنون این شبکه با 5000 ساعت تولید (رادیو استانی و رادیو شهری مراغه) و پخش 24 ساعته به کار خود ادامه می‌دهد.
رادیو آذری تبریز هم در شانزدهم مهر ماه 1362 با پخش نیم‌ساعت در روز آغاز به کار کرده و اکنون برنامه‌های رادیو برون‌مرزی با 9 ساعت پخش در روز و تعهد سالانه 1292 ساعت، در دو نوبت صبحگاهی و عصرگاهی تولید و پخش می‌شود. 
این رادیو قسمت اعظمی از جمهوری آذربایجان، جمهوری خودمختار نخجوان و بخش‌هایی از جمهوری ارمنستان و گرجستان را تحت پوشش قرار می‌دهد و در سال‌های اخیر توانسته ضمن مقابله با رسانه‌های متعدد و متکثر موجود در منطقه، در ایفای نقش اطلاع‌رسانی صحیح و انتقال پیام‌های ارزشمند انقلاب اسلامی گام‌های مؤثری بردارد.
تلویزیون تبریز از سال 1350 با فرستنده‌ای به قدرت اولیه 100وات راه‌اندازی شد و بعدها قدرت آن به دوکیلووات افزایش یافت.
براساس اطلاعات موجود، این مرکز برای تولید محدود و تقویت و پخش برنامه‌های شبکه‌های سراسری طراحی و برنامه‌ریزی شده بود و میزان تولید تلویزیون این مرکز در سال 1355 حدود 64 ساعت در طول سال بوده‌است.
 شبکه‌استانی سیمای مرکز آذربایجان‌شرقی کار خود را از چه زمانی آغاز کرده ‌است؟
شبکه‌استانی سیمای مرکز آذربایجان‌شرقی در آبان 1379 به‌عنوان نهمین شبکه‌استانی سیما و با چهار عنوان برنامه تولیدی (کودک و نوجوان، خانواده، ورزش، جوان) شروع به فعالیت کرد و در طول یک دوره 10 ساله به حدی رشد کرد  که پخش این شبکه در سال 1390 به‌عنوان دومین شبکه 24ساعته کشور شناخته شد و هم‌اکنون تعهد و تولید سالانه سیمای مرکز حدود 
2500 ساعت است.
هم‌اکنون در هر 24 ساعت در حوزه‌های مختلف صدا، سیما، رادیونما، رادیو برون‌مرزی و رادیو شهری مراغه 86ساعت برنامه به صورت تولیدی یا تامینی پخش می‌شود.
 از برنامه‌های در دست تولید و اجرای این مرکز بگویید.
صداوسیمای مرکز آذربایجان‌شرقی با توجه به ماهیت وجودی، رسالت حرفه‌ای و ماموریت‌های سازمانی خود درباره موضوعات متعدد و برای مخاطبان مختلف در حوزه‌های رادیو، تلویزیون، فضای مجازی و خبر به تولید برنامه می‌پردازد. برای مثال هم‌اکنون در حوزه سیما هفت برنامه زنده شامل گئجه‌لر، سحرلر، محبت اوجاقی، تراز، تبریزیم، گل، آیدین‌لیق، موج‌فوتبال، زاویه و 19 عنوان برنامه به‌صورت ضبطی شامل کندیمیز، یوردوموز، حرکت، رهیافت، پیشران، ثقلین، صراط، نازبالالار، لپ‌قرمزی، نیمرخ، کوله‌پشتی، پیام‌جمعه، عطرآدینه، حیات‌دونگه‌سی، یاشیلیق، ائل‌نغمه‌سی و سراب پخش می‌شوند.
 یعنی در مجموع 26 برنامه اعم از ضبطی و زنده در سیمای استانی در طول هفته تولید و پخش می‌شود.
طبیعتا بسیاری از ویژه برنامه‌های مناسبتی را نیز باید به این تعداد افزود. در حوزه رادیو نیز 10عنوان برنامه زنده شامل سحرلر، خانواده، ترانه باران، دعوت (سه روز )، فصل جوانی، آخشاملار، صدای ورزش، سیزلر مسؤولار، چرتکه، دانیشیق، ساغلیق، جمعه گوروشی، شما بپرسید و استودیو شهر و 12 برنامه ضبطی شامل شهریمیز، ایلمک سسی، مسابقه خانه ما، آتیه، دعوت، گلدونه، حرف نو، گنجینه، کندیمیز، نمایش الف، سخنرانی و مشکات پخش می‌شود که در مجموع 29 عنوان برنامه در طول هفته از صدای مرکز آذربایجان شرقی روی آنتن می‌رود. به این برنامه‌های تولیدی مرکز اعم از ضبطی و زنده باید برنامه‌های متعدد تامینی و نیز مناسبتی موردی را نیز باید اضافه کرد. 
همچنین می‌توان به تولید سریال جلال 2، تولید مستندهای مختلف مانند علمای شاخص استان، آقای مهر با موضوع دکتر قنادی (دانشمند برجسته هسته‌ای استان)، میرزا حسین (ویژه استاد کریمی مراغه ای)، مستند آن سه نفر (ویژه شهدای مرزبان استان)، از مموریال تا تراکتور، شهدای دانشکده فنی دانشگاه تبریز و...، طراحی ویژه درباره چهلمین سالگرد دفاع مقدس، تولید مجموعه نمایشی طنز با عنوان زعفران در سیما، تولید برنامه با رویکرد پاسخگویی به ابهامات و شایعات مختلف با عنوان اولیه اتاق شیشه‌ای از جمله برنامه‌های در دست تولید مرکز هستند. عقد تفاهم‌نامه خرید واحدسیار جدید تلویزیونی، آغاز ساخت سالن آمفی‌تئاتر از جمله مهم‌ترین پروژه‌های فنی مرکز است و بیش از ۱۰۰ پروژه فنی و عمرانی آمادهافتتاح است که به دلیل شرایط کرونایی فرصت افتتاح آنها مهیا نشده است.
 در مورد رویکردهای جدید این مرکز نیز توضیح دهید.
افزایش نگاه فراگیر استانی در تولیدات مرکز اعم از گزارش‌های خبری و موضوعی، برنامه‌های مناسبتی (محرم، رمضان و...)، برنامه‌های موضوعی مانند یوردوموز، کندیمیز، یاشیلیق، رهیافت و...، پیگیری مطالبات، مشکلات و دغدغه‌های مردم در تولیدات مختلف اعم از بخش‌های خبری )گزارش‌های خبری، شهروند خبرنگار و ائلسوزی) و برنامه‌هایی چون سیزلر مسوول لار در رادیو، حرکت در تلویزیون و...، تقویت بار محتوایی برنامه‌ها به شیوه‌های مختلف مانند استفاده از پژوهشگران برنامه‌ای؛  تقویت نگاه سیستمی به مدیریت پیام و نظام تولید در قالب تشکیل منظم جلسات شورای معاونین، شورای راهبردی، شوراهای طرح و برنامه، کمیته‌های رسانه‌ای موضوعات مختلف و... که بیشتر آنها جلسات محتوایی بودند. برای مثال سال 1398 بیش از 600 جلسه در مرکز تشکیل شده که در خدمت تقویت ساختار، محتوا و جریان‌سازی رسانه‌ای بوده‌اند. تلاش برای کنشگری فعالانه در قبال موضوعات و رویدادهای مهم استانی و ارائه نگاه رسانه‌ای مقتضی، تلاش برای افزایش حضور تولیدات مرکز در آنتن شبکه‌های سراسری جهت بازنمایی مناسب ظرفیت‌های بالای استان مانند سریال‌های روزهای بی‌قراری، جلال، تولیدات خبری، برنامه‌های مشترک با شبکه‌های سراسری، پخش تولیدات از شبکه شما و...، افزایش حضور در فضای مجازی در قالب تولیدات مستقل و مکمل در ساختارهای مختلف، طراحی و تولید برنامه‌های ویژه نوجوانان و جوانان در رادیو و تلویزیون، ارتقای ظرفیت‌های فنی و تجهیزات مورد نیاز برای تولید برنامه و سیگنال‌رسانی، توجه به شایسته سالاری در انتصابات، تلاش برای طراحی، تهیه و تامین پیوست رسانه‌ای بهینه برای موضوعات و مسائل مختلف استان در جهت توسعه استان، همکاری با دستگاه‌های مختلف استانی به عنوان بازوی رسانه‌ای و بیان مناسب اقدامات و دستاوردهای آنها در جهت خدمت‌رسانی به مردم،نگاه متوازن به حوزه‌های مختلف و ایفای نقش رسانه‌ای حرفه‌ای جهت ایجاد همگرایی و هم‌افزایی در بخش‌های مختلف از دیگر رویکردهای جدید صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی هستند.
 آیا به‌تازگی برآورد کردید تعداد مخاطبان صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی چه میزان است؟ 
بله. دستیابی به مخاطب 71/7 درصدی در سیما در آخرین نظرسنجی صورت‌گرفته در بهار 1399 که در مقایسه با بهار 98، 
61/5 درصد افزایش نشان می‌دهد و در رادیو میزان مخاطب 31/5 درصد است. 
قله‌ای به نام سهند 
استان آذربایجان‌شرقی از جمله استان‌های مرزی کشور بوده که از قابلیت‌های بالایی برای توسعه همه‌جانبه برخوردار است. این استان در مسیر ایران به اروپا، در کریدور بین‌المللی حمل و نقل قرار گرفته و اهمیت استراتژیک و تاریخی خود را در جاده ابریشم همچنان حفظ کرده‌است. موقعیت ویژه کلانشهر تبریز به‌عنوان مرکز خدمات برتر در سطوح ملی و فراملی، پیشینه غنی فرهنگی در پذیرش نوآوری و توسعه و فرهنگ، نقش‌آفرینی موثر استان در تحولات تاریخی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران معاصر، مرکزیت تجاری و صنعتی در منطقه و توانمندی‌های بالای صادرات و زیرساخت‌های توسعه فعالیت‌های بازرگانی از جمله مهم‌ترین قابلیت‌های توسعه استان آذربایجان‌شرقی به‌شمار می‌آیند. 
 فرهنگ و هنر آذربایجان‌شرقی از ریشه و قوام بالایی برخوردار است. اغلب مفاخر و اولین‌های شهر تبریز و این استان وجهه و صبغه فرهنگی دارند. در حال حاضر 12 دانشگاه، 15 مرکز علمی و 11 مرکز پژوهشی در سطح ملی و منطقه‌ای در این استان فعالیت می‌کنند و حضور بیش از 110 هزار نفر دانشجو، این استان را به یکی از دانشگاهی‌ترین استان‌های کشور تبدیل کرده‌است. در این استان 52 سالن ورزشی و ورزشگاه، 30 مجتمع فرهنگی و تالار هنری و 17 سینمای فعال و نزدیک به 400 عنوان نشریه، جریده و پایگاه خبری و سایت اطلاع‌رسانی مجوزدار در حال فعالیت است. 
یکی از چالش‌های این استان  افزایش ضریب نفوذ ماهواره‌ها، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با تبعاتی چون: بحران هویت، تغییر در سبک زندگی، تغییرات ارزشی، کارگریزی و قانون‌گریزی است که کار فرهنگی و رسانه‌ای را سخت می‌کند.  این موضوع با قرابت‌های فرهنگی و تاریخی مردم استان آذربایجان‌شرقی با شبکه‌های ماهواره‌ای ترک‌ست (ترکیه و 
جمهوری ‌آذربایجان) پیچیده‌تر می‌شود؛ به‌گونه‌ای که درحال‌حاضر مهم‌ترین رقیب رسانه‌ای شبکه‌های استانی مراکز شمال‌غرب کشور، نه صرفا شبکه‌های ماهواره‌ای دیگر و نه شبکه‌های سراسری و حتی استانی، بلکه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی ماهواره‌ای ترکیه و جمهوری‌آذربایجان است که با زبان و عناصر فرهنگی مشترک (خصوصا موسیقی و ادبیات)، توجه بخش مهمی از جمعیت استان را به خود جلب کرده‌اند.  با عنایت به نکات فوق جنگ رسانه ای شبکه سهند با سایر رسانه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که این شبکه هم توانسته در این رقابت سربلند باشد.
سیگنال‌های غیر بورسی
 ماموریت فنی مراکز استان‌ها در حوزه سیگنال‌رسانی چیست و مرکز آذربایجان‌شرقی در چه وضعیتی قرار دارد ؟ 
صدا و سیمای مرکز آذربایجان‌شرقی از نظر تعداد فرستنده، تعهد تولید و پخش جزو سه مرکز مهم کشور است و با داشتن 11 فرستنده پرقدرت رادیویی و تلویزیونی و 446 ایستگاه کم‌قدرت در سطح استان، سالانه 31‌هزار و 390 ساعت برنامه تولید و پخش می‌کند که با این مسؤولیت سنگینی که این مرکز در حوزه انتشار سیگنال در استان دارد باید به تلاش همکاران جهادی فنی و پشتیبانی مرکز خداقوت و دست مریزاد گفت. 
 به نظر شما مهم‌ترین رویکرد سازمان در خصوص مراکز استان‌ها در دوره ریاست دکتر علی‌عسکری چه بوده‌است؟ 
من لازم می‌دانم از توجه ویژه ریاست محترم سازمان جناب آقای دکتر علی‌عسکری و معاون محترم امور استان‌ها جناب آقای دکتر دارابی به خاطر رویکرد جدیدشان در خصوص اعتماد به مراکز در تولید آثار فاخر نمایشی (سریال و تله فیلم ) تقدیر و تشکر کنم؛ چرا که در دوسال گذشته فقط مرکز آذربایجان‌شرقی در حوزه تولید سریال در مجموعه‌های روزهای بی‌قراری 2، جلال و فصل دوم جلال جمعا 71 قسمت سریال برای پخش از شبکه‌های یک و دو، شما و جام‌جم اقدام کرده‌است و این اتفاق بدون حمایت مسؤولان ارشد سازمان  امکان‌پذیر نبود. همچنین لازم می‌دانم از دیگر معاونان محترم سازمان به ویژه آقای دکتر علیدادی, معاون محترم توسعه و فناوری رسانه به خاطر همراهی خوبشان در آماده شدن واحد سیار فول اچ دی 10 دوربینه مرکز که با مشارکت استان و سازمان در حال تکمیل شدن است، تشکر کنم.