گزارش‌ها از نشست وزیران خارجه تروئیکای اروپایی، حکایت از تغییر لحن اروپا نسبت به روزهای گذشته دارد
مکانیسم باج‌گیری
هایکو ماس، ژان ایو لودریان و دومینیک راب، وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس، روز پنجشنبه برای رایزنی درباره گام‌های بعدی در خصوص برجام، در چونینگ انگلستان با یکدیگر دیدار کردند. جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم از طریق ارتباط ویدئویی در این جلسه حضور داشت.
روایت‌های مختلفی از این دیدار منتشر شد. یکی از این روایت‌ها از سوی وزارت‌خارجه آلمان بود که اعلام کرد طرف‌ها در این دیدار بر سر رد تلاش آمریکا برای پیشبرد مکانیسم‌ماشه توافق کرده‌اند؛ موضوعی که انتظار جمهوری اسلامی ایران هم همین است و مقامات اروپایی هم قبلا همین موضع را اعلام کرده بودند.
اما مشکل اینجاست که بخش دیگری از روایت‌ها، رنگ‌وبوی دیگری دارد که نوعی گروکشی را تداعی می‌کند.
به‌عنوان‌مثال در ادامه بیانیه‌ای که از سوی وزارت‌خارجه آلمان منتشرشده آمده‌است: این نشست برای هماهنگی پیرامون گام‌های بعدی در ارتباط با برجام برگزار شد و سه کشور اروپایی توافق کردند که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها را رد کرده و به حفظ توافق هسته‌ای [با ایران] پایبند بمانند، اما ایران باید فورا به پایبندی کامل [به برجام] بازگردد.
شرطی که در انتهای این بیانیه آمده، این‌گونه القا می‌کند که اروپایی‌ها به دنبال امتیازگیری از ایران به دلیل مخالفت‌شان با اقدام آمریکا در به‌کارگیری مکانیسم‌ماشه هستند.
این موضوعی است که پیش از این هم از سوی بعضی تحلیلگران پیش‌بینی شده بود و اکنون در مواضعی که از سوی سه کشور اروپایی اتخاذ شده قابل مشاهده است.
وزیر خارجه انگلیس هم در بیانیه‌ای که پس از نشست روز پنجشنبه منتشرکرده آورده‌است: ایران هرگز نباید سلاح هسته‌ای بسازد. ایران باید به تعهدات هسته‌ای پایبند باشد و برجام را حفظ کند؛ این نتیجه نشست سه کشور اروپایی بود ... ما متعهد به پاسخگو کردن ایران هستیم.
وزیر خارجه فرانسه هم بر ضرورت «تجدیدنظر ایران در اقدامات ناسازگار با تعهدات هسته‌ای این کشور و بازگشت فوری به اجرای کامل آن تعهدات» تأکید کرد. به گزارش فارس، ژان ایو لودریان همچنین تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را بی‌اعتبار توصیف کرد و بار دیگر بر اهمیت تلاش‌های مشترک سه کشور اروپایی برای حفظ توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ با ایران منعقد شد، به‌خصوص در شرایط تلاش‌های بی‌اعتبار ایالات‌متحده برای بازاعمال تحریم‌های چندجانبه علیه ایران، تأکید کرد.
2 موضوع غیرمرتبط
اروپایی‌ها در حالی در نشست روز پنجشنبه، کاهش تعهدات هسته‌ای ایران را در کنار اقدام غیرقانونی آمریکا برای استفاده از مکانیسم‌ماشه قرار داده‌اند که این دو موضوع هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند.
کاهش تعهدات هسته‌ای ایران که در موضعگیری اخیر سه کشور اروپایی مورد اشاره قرار گرفته، اقدامی قانونی بود که از سوی کشورمان به‌دلیل خروج آمریکا و بی‌عملی اروپا صورت گرفت. مقامات کشورمان این اقدام را که بر اساس بند 36 برجام صورت گرفت دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهدات‌شان در این توافق انجام داد.
برهمین اساس بود که پس از موضع جدید 3کشور اروپایی ، محمدجواد ظریف، در پیامی توییتری خطاب به آنها گفت در صورتی که خواهان اجرای کامل برجام هستند، باید تروریسم‌اقتصادی آمریکا را رد کنند.
ظریف در پیامی توییتری در واکنش به ادعای اروپایی‌ها در خصوص دغدغه‌مندی نسبت به گسترش تسلیحات اتمی نوشت: ایران، تسلیحات هسته‌ای را به دلایل مذهبی و راهبردی رد می‌کند[که سنگین‌تر از هر توافقی است.]
ظریف افزود: اما اگر سه کشور اروپایی و اتحادیه‌اروپا خواهان اجرای کامل اقدامات اعتمادساز و شفافیت ارتقایافته هستند که برجام تامین کرده، باید تروریسم اقتصادی آمریکا را رد کنند، همان‌گونه که ویرانگری این کشور در شورای‌امنیت سازمان‌ملل‌متحد را رد کرده‌اند.
اروپایی‌ها باید به خاطر رفتارشان هزینه بدهند
فواد ایزدی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل‌بین‌الملل در گفت‌وگو با جام‌جم، شرط‌گذاری اروپایی‌ها برای مخالفت با اقدامات ایران را نوعی وقاحت از سوی آنها دانست و گفت: اروپایی‌ها همواره مواضع ضدایرانی داشته‌اند و حتی فعالیت‌های چند هفته‌اخیر آنها در مخالفت با مکانیسم‌ماشه نیز در ذیل فعالیت‌های ضدایرانی آنها تعریف می‌شود و دفاع آنها از برجام نباید فردی را در کشور خوشحال کند؛ زیرا آنها از برجامی حمایت می‌کنند که ایران همچنان به آن تعهدداشته و خودشان به تعهدات پایبندنباشند.
این عضو هیات علمی دانشکده‌مطالعات‌جهان دانشگاه‌تهران افزود: نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که یکی از دلایل اتخاذ سیاست‌های این‌چنینی از سوی اروپا و آمریکا علیه ایران، این است که آنها هزینه‌ای برای این‌گونه شیوه‌ها نپرداخته‌اند و وقتی دشمن، هزینه‌ای برای عداوتش نپردازد، این‌گونه سیاست‌ها را افزایش و گسترش می‌دهد.
وی معتقد است برای توقف این‌گونه رفتار اروپا و آمریکا باید ایران، هزینه مشخصی را برای آنها مشخص کند که یکی از آنها می‌تواند خروج از ان‌پی‌تی در صورت ادامه رفتار دوگانه اروپایی‌ها باشد.
ایزدی در نهایت می‌گوید: برجام توافق خوبی برای اروپاست و آنها به حفظ آن علاقه‌مند هستند؛ بنابراین طبیعتا روی مواضع خود در قبال رد مکانیسم‌ماشه خواهندایستاد. البته برآورد آنها این است که ترامپ رای نمی‌آورد، اما اگر مشخص شود ترامپ در انتخابات پیروز می‌شود، ممکن است سیاست‌های اروپاییان در قبال ایران تغییر کرده و با ترامپ همسو شوند.
روایت‌های مختلفی از این دیدار منتشر شد. یکی از این روایت‌ها از سوی وزارت‌خارجه آلمان بود که اعلام کرد طرف‌ها در این دیدار بر سر رد تلاش آمریکا برای پیشبرد مکانیسم‌ماشه توافق کرده‌اند؛ موضوعی که انتظار جمهوری اسلامی ایران هم همین است و مقامات اروپایی هم قبلا همین موضع را اعلام کرده بودند.
اما مشکل اینجاست که بخش دیگری از روایت‌ها، رنگ‌وبوی دیگری دارد که نوعی گروکشی را تداعی می‌کند.
به‌عنوان‌مثال در ادامه بیانیه‌ای که از سوی وزارت‌خارجه آلمان منتشرشده آمده‌است: این نشست برای هماهنگی پیرامون گام‌های بعدی در ارتباط با برجام برگزار شد و سه کشور اروپایی توافق کردند که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها را رد کرده و به حفظ توافق هسته‌ای [با ایران] پایبند بمانند، اما ایران باید فورا به پایبندی کامل [به برجام] بازگردد.
شرطی که در انتهای این بیانیه آمده، این‌گونه القا می‌کند که اروپایی‌ها به دنبال امتیازگیری از ایران به دلیل مخالفت‌شان با اقدام آمریکا در به‌کارگیری مکانیسم‌ماشه هستند.
این موضوعی است که پیش از این هم از سوی بعضی تحلیلگران پیش‌بینی شده بود و اکنون در مواضعی که از سوی سه کشور اروپایی اتخاذ شده قابل مشاهده است.
وزیر خارجه انگلیس هم در بیانیه‌ای که پس از نشست روز پنجشنبه منتشرکرده آورده‌است: ایران هرگز نباید سلاح هسته‌ای بسازد. ایران باید به تعهدات هسته‌ای پایبند باشد و برجام را حفظ کند؛ این نتیجه نشست سه کشور اروپایی بود ... ما متعهد به پاسخگو کردن ایران هستیم.
وزیر خارجه فرانسه هم بر ضرورت «تجدیدنظر ایران در اقدامات ناسازگار با تعهدات هسته‌ای این کشور و بازگشت فوری به اجرای کامل آن تعهدات» تأکید کرد. به گزارش فارس، ژان ایو لودریان همچنین تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را بی‌اعتبار توصیف کرد و بار دیگر بر اهمیت تلاش‌های مشترک سه کشور اروپایی برای حفظ توافق هسته‌ای که در سال ۲۰۱۵ با ایران منعقد شد، به‌خصوص در شرایط تلاش‌های بی‌اعتبار ایالات‌متحده برای بازاعمال تحریم‌های چندجانبه علیه ایران، تأکید کرد.
2 موضوع غیرمرتبط
اروپایی‌ها در حالی در نشست روز پنجشنبه، کاهش تعهدات هسته‌ای ایران را در کنار اقدام غیرقانونی آمریکا برای استفاده از مکانیسم‌ماشه قرار داده‌اند که این دو موضوع هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند.
کاهش تعهدات هسته‌ای ایران که در موضعگیری اخیر سه کشور اروپایی مورد اشاره قرار گرفته، اقدامی قانونی بود که از سوی کشورمان به‌دلیل خروج آمریکا و بی‌عملی اروپا صورت گرفت. مقامات کشورمان این اقدام را که بر اساس بند 36 برجام صورت گرفت دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهدات‌شان در این توافق انجام داد.
برهمین اساس بود که پس از موضع جدید 3کشور اروپایی ، محمدجواد ظریف، در پیامی توییتری خطاب به آنها گفت در صورتی که خواهان اجرای کامل برجام هستند، باید تروریسم‌اقتصادی آمریکا را رد کنند.
ظریف در پیامی توییتری در واکنش به ادعای اروپایی‌ها در خصوص دغدغه‌مندی نسبت به گسترش تسلیحات اتمی نوشت: ایران، تسلیحات هسته‌ای را به دلایل مذهبی و راهبردی رد می‌کند[که سنگین‌تر از هر توافقی است.]
ظریف افزود: اما اگر سه کشور اروپایی و اتحادیه‌اروپا خواهان اجرای کامل اقدامات اعتمادساز و شفافیت ارتقایافته هستند که برجام تامین کرده، باید تروریسم اقتصادی آمریکا را رد کنند، همان‌گونه که ویرانگری این کشور در شورای‌امنیت سازمان‌ملل‌متحد را رد کرده‌اند.
اروپایی‌ها باید به خاطر رفتارشان هزینه بدهند
فواد ایزدی، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل‌بین‌الملل در گفت‌وگو با جام‌جم، شرط‌گذاری اروپایی‌ها برای مخالفت با اقدامات ایران را نوعی وقاحت از سوی آنها دانست و گفت: اروپایی‌ها همواره مواضع ضدایرانی داشته‌اند و حتی فعالیت‌های چند هفته‌اخیر آنها در مخالفت با مکانیسم‌ماشه نیز در ذیل فعالیت‌های ضدایرانی آنها تعریف می‌شود و دفاع آنها از برجام نباید فردی را در کشور خوشحال کند؛ زیرا آنها از برجامی حمایت می‌کنند که ایران همچنان به آن تعهدداشته و خودشان به تعهدات پایبندنباشند.
این عضو هیات علمی دانشکده‌مطالعات‌جهان دانشگاه‌تهران افزود: نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که یکی از دلایل اتخاذ سیاست‌های این‌چنینی از سوی اروپا و آمریکا علیه ایران، این است که آنها هزینه‌ای برای این‌گونه شیوه‌ها نپرداخته‌اند و وقتی دشمن، هزینه‌ای برای عداوتش نپردازد، این‌گونه سیاست‌ها را افزایش و گسترش می‌دهد.
وی معتقد است برای توقف این‌گونه رفتار اروپا و آمریکا باید ایران، هزینه مشخصی را برای آنها مشخص کند که یکی از آنها می‌تواند خروج از ان‌پی‌تی در صورت ادامه رفتار دوگانه اروپایی‌ها باشد.
ایزدی در نهایت می‌گوید: برجام توافق خوبی برای اروپاست و آنها به حفظ آن علاقه‌مند هستند؛ بنابراین طبیعتا روی مواضع خود در قبال رد مکانیسم‌ماشه خواهندایستاد. البته برآورد آنها این است که ترامپ رای نمی‌آورد، اما اگر مشخص شود ترامپ در انتخابات پیروز می‌شود، ممکن است سیاست‌های اروپاییان در قبال ایران تغییر کرده و با ترامپ همسو شوند.
