مدیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت از دغدغه بیماران قندی درباره واکسن آنفلوآنزا می‌گوید
واکسن هست نگران نباشید
از همان ابتدا که ویروس کرونا در کشور چین متولد شد، هنوزهمهگیر نشده و بیماری هنوز پایش به ایران نرسیده بود، همه درباره بیماران خاص صحبت میکردند، کسانی که بیماریهای زمینهای دارند و اگر ویروس میکروسکوپی به جانشان بیفتد، زندگی‌شان سخت خواهد شد. یکی از این گروه بیماران که ممکن است ویروس کرونا برای آنها سم باشد و بعد از ابتلا به بیماری، کرونا جانشان را هدف قرار بدهد، افراد مبتلا به دیابت هستند. کسانی که در حدود هفت ماهی که ویروس کرونا وارد ایران شده، تن و جانشان هم با ویروس و هم با کمبود دارو لرزیده است؛ دارویی که اگر به‌موقع به آنها نرسد، اتفاقا بیشتر در معرض خطر ویروس خواهند بود. این روزها ویروس کرونا همه افراد جامعه از کودک تا پیر را هدف قرار داده است، اما خطر بیشتر در کمین جمعیت دیابتی ایران، یعنی بیش از پنج میلیون نفر است. این البته آمار بیماران مبتلایی است که میدانند بیمارند، وگرنه تعداد زیادی از مردم نمیدانند که به بیماری دیابت مبتلا هستند. افراد مبتلا به کرونا این روزها دغدغه‌های زیادی دارند و به دنبال پاسخ سوال‌های‌شان هستند. ما بخشی از این دغدغه‌ها را با دکتر علیرضا مهدوی، مدیر برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت درمیان می‌گذاریم و با او درباره مشکلات این روزهای بیماران دیابتی گفت‌وگو می کنیم.
از یك میلیون و 500 هزار دوز واكسن آنفلوآنزایی كه به بیماران تعلق گرفته، چه تعداد برای بیماران دیابتی است؟
واكسن آنفلوآنزا برای همه مناسب نیست. افراد بالای 60سال و بیماران دیابتی نوع یك باید واكسن تزریق كنند اما باید اولویتبندی كنیم كه كدام نوع از بیماران لازم است واكسن را تزریق كنند.
بیشتر توضیح می‌دهید؟
ما براساس پروتكلها، دستورالعملهایی داریم و براساس رتبهبندیهایی این تزریق واکسن انجام میشود. طبق دستورالعملها، بیماران ریوی، كلیوی و بیماران غدد جزو بیمارانی هستند كه باید واكسن آنفلوانزا تزریق كنند، بیماران دیابتی در زیرگروه بیماران غدد هستند. بیماران تیپ یك، بیماران دیابتی تیپ2 كه بیماری زمینهای دارند و افراد چاقی كه BMI بالای 40 دارند باید واكسن آنفلوآنزا تزریق كنند.
کرونا برای بیماران نوع یک و 2 چه تفاوتی دارد؟
طبیعتا بیماری کرونا در بیماران نوع یک و 2، متفاوت است. بیماری کرونا در بیماران دیابتی نوع یک، جدیتر است. البته به این معنا نیست که بیماران دیابتی نوع2 در معرض خطر نیستند. همه باید از ماسک استفاده کنند، فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت و مرتب دستهای خود را بشویند تا در معرض بیماری قرار نگیرند. 90 تا 95 درصد افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، نوع 2 آن رادارند و فقط 5 تا 10 درصد شان دیابت نوع یک دارند که آمار آنها حدود 700 هزار نفر میشود.
این یعنی که کرونا فقط برای بیماران دیابت نوع‌یک، خطرناک است؟
خیر. کرونا برای بیماران نوع 2 هم خطرناک است. اگر بیماران دیابت نوع2، نتوانند قند خون خود را کنترل کنند و انسولین شان نوسان داشته باشد و اگر به بیماری مبتلا شوند، برایشان خطرناک خواهد بود.
آیا برای همه آنها واکسن آنفلوانزا تهیه كردهاید؟
واكسن برای بیماران دیابتی وجود دارد، ما واكسن آنفلوآنزا را برای بیماران دیابتی تیپ یك داریم و بقیه هم باید واكسن را با نظر پزشك و از داروخانه تهیه كنند.
اما بیماران مبتلا به دیابت نگرانند.
واكسن آنفلوآنزا برای همه مناسب نیست. واكسن به تعداد كافی وجود دارد؛ اما موضوع اینجاست كه بسیاری از افراد، بدون دلیل میخواهند واکسن بزنند و این باعث بی‌نظمی، احتکار و گرانفروشی میشود.
این روزها بیماران دیابتی از کرونا میترسند و زمانی که برای انجام تست کرونا اقدام میکنند، از آنها تست نمیگیرند.
تست کرونا از کسانی گرفته میشود که علائم اولیه دارند؛ کسانی که در سامانه ثبتنام کرده باشند.
اما بیماران دیابتی جزو موارد خاصند و باید خدمات ویژه در اختیارشان باشد.
خدمات ویژهای که ما در اختیار آنها قرار میدهیم در کلینیکهای دیابت است. در صورت ابتلا به بیماری با آنها شبیه عموم مردم رفتار میشود.
اما از زمان شیوع بیماری کرونا همه درباره خطر جدی ابتلای بیماران دیابتی به بیماری میگویند، این اخبار به آنها استرس وارد میکند.
اگر درباره خطر بیماری که در کمین‌شان است به آنها نگوییم، خطرش بیشتر است. اگر آگاهی داشته باشند، بیشتر مراقب خواهند بود.
شما برای بیماران دیابتی چه تدابیری دارید كه موضوع واكسن، دچار حلقه بی‌نظمی و گرانفروشی نشود؟
ما پروتكل داریم، براساس پروتكلها تزریق انجام میشود.
آمار دقیق بیماران دیابتی در ایران چه قدر است؟
11 درصد جمعیت ایران، قندخون بالا دارند. براساس پیمایشی که سال گذشته برای افراد بالای 23 سال انجام دادیم، حدود 5/5 میلیون نفر از جمعیت ایران دیابت دارند. از این تعداد بیش از 90 درصد دیابت نوع2 دارند. دیابتی که در بزرگسالان است.
دیابت اما فقط در افراد بالای 23 سال نیست و در نوجوانان و کودکان هم دیده میشود، آمار آنها چه‌قدر است؟
بله، چند سالی است که دیابت در نوجوانان و کودکان هم شایع شده است. افزایش آمار ابتلای دیابت به دلیل تغذیه نامناسب، فعالیت بدنی کم و چاقی است. در ایران هم آمار کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت افزایش یافته است و بیش از 25 درصد کودکان و نوجوانان در خطر ابتلا به دیابت نوع2 هستند. همه مردم در معرض خطر ابتلا به بیماری کرونا هستند و بیماران دیابتی هم مانند آنها در معرض خطرند. درصورتی که بیماران دیابتی به کرونا مبتلا شوند، شرایط‌شان تغییر خواهد کرد، البته همه آنها به مشکل برنمی‌خورند، شرایط برای بیماران دیابتی نوع یک و 2، متفاوت است.
در شرایطی که بیماران برای تامین داروهای انسولین با مشکل روبه‌رو هستند، پس خطر بیماری کرونا برای آنها خیلی بیشتر است.
بله . در ماههای گذشته برای تامین نوعی از انسولین با مشکل روبه‌رو شدیم. به خاطر تحریمها در مسیر بانکی به مشکل برخوردیم و داروی انسولین و چند داروی دیگر وارد ایران نشد، به‌تازگی این مشکل حل شده است. در خرداد، خط تولید داروی انسولین هم در ایران راهاندازی شد و از این به بعد انسولین داخلی تولید خواهد شد.
احتمالا با ورود داروی داخلی، داروی پیشین غیرقابل دسترس‌تر خواهد شد، این مشکل را چگونه برطرف میکنید؟
در کشور فقط خط تولید انسولین آنالوگ راه افتاده است و انسولینهای دیگر همچنان وارد میشوند.
اگر بیمار دیابتی نتواند از داروی ایرانی استفاده کند، مثلا بدنش نسبت به انسولین تولید داخل، واکنش نشان دهد، چه؟
این را باید از سازمان غذا و دارو بپرسید. متولی تامین دارو در کشور این سازمان است و وزارت بهداشت، فقط کار نظارت یا برنامهریزی برای بیماران را انجام می‌دهد.
اگر بیمار دیابتی به کرونا مبتلا شود، شما چه خدماتی به آنها می‌دهید؟
اگر بیمار دیابتی علائم اولیه بیماری را در خود احساس کرد، یعنی تب، سردرد، سرفه و بدن درد داشت در سامانه اولیه بیمارسنجی وزارت بهداشت باید ثبتنام کند، بعد از آن همراهان سلامت با او تماس میگیرند و در صورتی که علائم اولیه نگرانکننده بود به او پیشنهاد میدهند به پزشک مراجعه کند و در صورت بیماری، رایگان درمان میشود.
این یعنی که شما به طور خاص، برنامهای برای بیماران دیابتی که به کرونا مبتلا میشوند، ندارید؟
ما از سال 83 در حال غربالگری بیماران دیابتی هستیم، قند خون شان را چک میکنیم و به آنها درباره بیماریشان آگاهی میدهیم و درباره بیماریهای جانبی که در کمین‌شان است، مانند سکتههای مغزی و قلبی و فشار خون و چاقی اطلاعات میدهیم. بهورز سلامت هر ماه و پزشک متخصص هم هر سه ماه یک‌بار، علائم سلامت آنها را بررسی میکند. ما به بیماران این خدمات را ارائه میکنیم؛ درباره کرونا اما بیماران دیابتی از خدمات عمومی استفاده میکنند.
آیا آماری از بیماران دیابتی که به خاطر کرونا جان خود را از دست دادهاند، دارید؟
در حال حاضر آمار دقیقی وجود ندارد، هر وقت بیماری تمام شد می‌توان به طور قطع درباره آمار مرگومیر بیماران دیابتی صحبت کرد. زمانی که بیماری کرونا در چین شیوع پیدا کرد، آمار و ارقامی منتشر شد که نشان میداد تعداد مرگومیر بیماران کرونایی که به بیماری دیابت هم مبتلا بودند زیاد بوده است، اما در حال حاضر نمیتوانیم عدد دقیقی درباره مرگومیر بیماران دیابتی بدهیم. در حال حاضر مطالعات زیادی برای بیماران دیابتی که به کرونا مبتلا میشوند انجام شده است، اما باید توجه داشت آماری که در این مقالات عنوان شده تا چه میزان درست است. در صورتی که بیمار دیابتی، وزن خود را کنترل کند به نوسانات متابولیسم بدنش توجه داشته باشد و قند خونش را بررسی کند حتی اگر به بیماری کرونا مبتلا شود میتواند بهبود یابد، درست شبیه افراد عادی.
دیابت و چاقی
بین چاقی و دیابت ارتباط مستقیمی وجود دارد، شاید به خاطر همین است که از سال 2013 کاهش چاقی برای کم‌شدن دیابت در جهان به یکی از اهداف اولیه تبدیل شد، اهدافی که با شعار توقف چاقی شناخته میشود. نکته این است کسانی که به دیابت مبتلا هستند، اغلب چاقند. درصورتی که بیماران دیابت نوع 2 وزن خود را کنترل نکنند و حتی چاقتر هم شوند به دیابت نوع یک که خیلی خطرناکتر است، مبتلا میشوند. بیماران دیابتی نوع یک، عوارض شدیدتری از بیماریهای جانبی که دیابت ایجاد کرده است پیدا میکنند، فشار خون و بیماریهای قلبی فقط بخشی از بیماریهای جانبی آنهاست. شرایط زمانی بدتر میشود که بدانیم سن ابتلا به بیماری دیابت هم کاهش پیدا کرده و حالا بسیاری از نوجوانان و جوانان هم به خاطر تغذیه نامناسب و عدم تحرک به بیماری دیابت مبتلا میشوند. به چاقی و دیابت، باید خطر ابتلا به بیماری کرونا را هم اضافه کرد. این که بسیاری از بیماران چاق اگر کرونا بگیرند بیشتر درمعرض خطرند، نکته ای است که مهدوی نیز روی آن دست می‌گذارد و می گوید: «در صورتی که چاقی کنترل شود، بیماری کرونا هم قابل کنترل است، درست شبیه افراد عادی.»
تبعیض علیه تولید ملی دستگاه تست قند خون
بیش از یك سال از رونمایی اولین دستگاه تست قند خون ایرانی می‌گذرد، اما هنوز هم كمبود نمونه خارجی این دستگاه‌ها در كشورمان، بسیاری از بیماران دیابتی را با مشكل مواجه كرده است. مساله‌ای كه ریشه آن را می‌توان در حمایت ناكافی دولت از تولیدكننده داخلی این دستگاه و تداوم اصرار مسؤولان بر واردات آن جست.
به گزارش مهر، چند روز پیش بود كه ۱۲۰ متخصص غدد در نامه‌ای به رئیس‌جمهور از كمبود انسولین و نوارهای تست قند خون در بازار دارویی كشور گلایه و ابهامات مهمی را در این زمینه مطرح كردند. این در حالی است كه خرداد 98 محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو از ساخت اولین دستگاه تست قند خون ایرانی خبر داد و ابراز امیدواری كرد تولید این محصول بتواند بخش عمده‌ای از نیاز داخلی را تأمین كند.
اما آیا در این مدت، نوار و دستگاه‌های تست قند خون داخلی به میزان كافی تولید شده یا همچنان اصرار بر ادامه واردات این دستگاه حیاتی به‌جای حمایت از تولید ملی آن وجود دارد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید ابتدا نگاهی به آمارهای گمرك ایران بیندازیم. این آمارها حاكی از آن است كه در سال‌های گذشته بیش از ۴۰ میلیون یورو ارز دولتی برای واردات دستگاه‌ها و نوارهای تست قند خون اختصاص داده شده، این در حالی است كه شركت تولیدكننده ایرانی این دستگاه‌ها فقط حدود یك میلیون و ۲۰۰ هزار یورو ارز دریافت كرده و این اختلاف تراز به‌وضوح نشان می‌دهد تولید ملی، مورد استقبال برخی مسؤولان قرار نگرفته است. این در حالی است كه با یك محاسبه سرانگشتی می‌توان گفت تا زمانی كه ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات دستگاه‌ها و نوارهای تست قند خون اختصاص داده شود، به ازای هر ۱۰ درصد افزایش میزان تولید شاهد رشد ۵۰ درصدی قیمت تمام‌شده كالای ایرانی خواهیم بود. براین اساس، می‌توان گفت اگر تولیدكننده داخلی بخواهد بدون دریافت ارز دولتی به میزان كافی برای واردات مواد اولیه، میزان تولید نوار و دستگاه‌های قند خون خود را افزایش دهد، قیمت تمام‌شده محصولش به حدی بالا خواهد رفت كه دیگر محصول تولیدشده‌اش توان رقابت با كالای خارجی را در بازار دارویی كشور نخواهد داشت.
این حمایت شائبه‌برانگیز از واردات نوار و دستگاه‌های تست قند خون در حالی رخ می‌دهد كه شركت ایرانی تولیدكننده این محصولات، تنها تولیدكننده در خاورمیانه است. براین اساس می‌توان به این نتیجه رسید كه مهم‌ترین راهكار عملیاتی برای مدیریت نوار تست قند خون آن است كه با توجه به كمبودهای ارزی شدیدی كه بر كشور حاكم است و ضرورت استفاده هدفمند از آنها، بهتر است ارزی كه به واردات دستگاه‌ها و نوارهای تست قند خون تعلق می‌گیرد، هرچه سریع‌تر حذف شود. بعد از این كار هم می‌توان محل مصرف این ارز دولتی را به دو بخش مجزا تقسیم كرد.
بخشی از این ارز را بهتر است به تولید داخل جهت تسهیل فرآیند تولید اختصاص داد و بخشی دیگر را نیز می‌توان به سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت تا دستگاه ایرانی را تحت پوشش قرار دهند.
از پیشگیری تا درمان
درست است اگر ویروس کرونا به بدن افرادی که بیماری زمینهای دارند نفوذ کند، اتفاقات بدی ممکن است برایشان پیش بیاید و حتی جانشان را هم از دست بدهند، اما این دلیل نمیشود که بیش از حد نگران باشند، چون نگرانی و استرس بیش از اندازه بدن را ضعیف کرده و بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار می‌دهد. بهترین کار پیشگیری است.
ماسک بزنید: اگر در بیرون از خانه رفت‌وآمد دارید، ماسک بزنید تا در امان باشید. دستهایتان را مرتب بشویید.فاصله را رعایت کنید. در مکانهای شلوغ حاضر نشوید، اما اگر مجبور شدید در مکانی که تردد در آن زیاد است، حضور داشته باشید، فاصله بیش از5/1 متر را با افراد رعایت کنید.
قد خونتان را چک کنید: به طور مرتب، قند خونتان را چک کنید، نوسانات در قند خون میتواند برای شما خطرناک باشد. در صورتی که انسولین خونتان کاهش یابد، سیستم ایمنی بدن‌تان هم ضعیف میشود.
داروهای‌تان را مصرف کنید: اگر دارویی مصرف میکنید بدون تجویز پزشک، دارو را کم یا زیاد نکنید. در شرایطی که بسیاری از داروها در داروخانهها به سختی پیدا میشود، بهترین کار این است که حداقل برای مصرف بیش از سه‌ماه‌تان دارو در خانه داشته باشید.
مراقب اضافه وزن باشید: در روزهایی که کمتر بیرون از خانه میروید مراقب اضافه وزن‌تان باشید.
رژیم غذایی مناسب داشته باشید: غذا میتواند دارو باشد و شما را در‌برابر بسیاری از بیماری‌ها مصون نگه دارد یا برخی غذاها برای شما، خطرناک و به‌اصطلاح سم است، بنابراین اگر مبتلا به دیابت هستید، بیشتر از هر شخص دیگری باید مراقب غذایی که میخورید، باشید. از غذاهایی که قند خون شما را بالا میبرد، کمتر استفاده کنید.
با این حال اگر نشانه های ابتلا به کرونا داشتید به پزشک مراجعه کنید. در صورت ابتلا به بیماری کرونا، حداقل 4 بار در روز، قند خونتان را کنترل کنید.اگر انسولین تزریق میکنید با نظر پزشک، لازم است میزان انسولین‌تان را کم و زیاد کنید تا بتوانید میزان قند خونتان را کنترل کنید.
واكسن آنفلوآنزا برای همه مناسب نیست. افراد بالای 60سال و بیماران دیابتی نوع یك باید واكسن تزریق كنند اما باید اولویتبندی كنیم كه كدام نوع از بیماران لازم است واكسن را تزریق كنند.
بیشتر توضیح می‌دهید؟
ما براساس پروتكلها، دستورالعملهایی داریم و براساس رتبهبندیهایی این تزریق واکسن انجام میشود. طبق دستورالعملها، بیماران ریوی، كلیوی و بیماران غدد جزو بیمارانی هستند كه باید واكسن آنفلوانزا تزریق كنند، بیماران دیابتی در زیرگروه بیماران غدد هستند. بیماران تیپ یك، بیماران دیابتی تیپ2 كه بیماری زمینهای دارند و افراد چاقی كه BMI بالای 40 دارند باید واكسن آنفلوآنزا تزریق كنند.
کرونا برای بیماران نوع یک و 2 چه تفاوتی دارد؟
طبیعتا بیماری کرونا در بیماران نوع یک و 2، متفاوت است. بیماری کرونا در بیماران دیابتی نوع یک، جدیتر است. البته به این معنا نیست که بیماران دیابتی نوع2 در معرض خطر نیستند. همه باید از ماسک استفاده کنند، فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت و مرتب دستهای خود را بشویند تا در معرض بیماری قرار نگیرند. 90 تا 95 درصد افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، نوع 2 آن رادارند و فقط 5 تا 10 درصد شان دیابت نوع یک دارند که آمار آنها حدود 700 هزار نفر میشود.
این یعنی که کرونا فقط برای بیماران دیابت نوع‌یک، خطرناک است؟
خیر. کرونا برای بیماران نوع 2 هم خطرناک است. اگر بیماران دیابت نوع2، نتوانند قند خون خود را کنترل کنند و انسولین شان نوسان داشته باشد و اگر به بیماری مبتلا شوند، برایشان خطرناک خواهد بود.
آیا برای همه آنها واکسن آنفلوانزا تهیه كردهاید؟
واكسن برای بیماران دیابتی وجود دارد، ما واكسن آنفلوآنزا را برای بیماران دیابتی تیپ یك داریم و بقیه هم باید واكسن را با نظر پزشك و از داروخانه تهیه كنند.
اما بیماران مبتلا به دیابت نگرانند.
واكسن آنفلوآنزا برای همه مناسب نیست. واكسن به تعداد كافی وجود دارد؛ اما موضوع اینجاست كه بسیاری از افراد، بدون دلیل میخواهند واکسن بزنند و این باعث بی‌نظمی، احتکار و گرانفروشی میشود.
این روزها بیماران دیابتی از کرونا میترسند و زمانی که برای انجام تست کرونا اقدام میکنند، از آنها تست نمیگیرند.
تست کرونا از کسانی گرفته میشود که علائم اولیه دارند؛ کسانی که در سامانه ثبتنام کرده باشند.
اما بیماران دیابتی جزو موارد خاصند و باید خدمات ویژه در اختیارشان باشد.
خدمات ویژهای که ما در اختیار آنها قرار میدهیم در کلینیکهای دیابت است. در صورت ابتلا به بیماری با آنها شبیه عموم مردم رفتار میشود.
اما از زمان شیوع بیماری کرونا همه درباره خطر جدی ابتلای بیماران دیابتی به بیماری میگویند، این اخبار به آنها استرس وارد میکند.
اگر درباره خطر بیماری که در کمین‌شان است به آنها نگوییم، خطرش بیشتر است. اگر آگاهی داشته باشند، بیشتر مراقب خواهند بود.
شما برای بیماران دیابتی چه تدابیری دارید كه موضوع واكسن، دچار حلقه بی‌نظمی و گرانفروشی نشود؟
ما پروتكل داریم، براساس پروتكلها تزریق انجام میشود.
آمار دقیق بیماران دیابتی در ایران چه قدر است؟
11 درصد جمعیت ایران، قندخون بالا دارند. براساس پیمایشی که سال گذشته برای افراد بالای 23 سال انجام دادیم، حدود 5/5 میلیون نفر از جمعیت ایران دیابت دارند. از این تعداد بیش از 90 درصد دیابت نوع2 دارند. دیابتی که در بزرگسالان است.
دیابت اما فقط در افراد بالای 23 سال نیست و در نوجوانان و کودکان هم دیده میشود، آمار آنها چه‌قدر است؟
بله، چند سالی است که دیابت در نوجوانان و کودکان هم شایع شده است. افزایش آمار ابتلای دیابت به دلیل تغذیه نامناسب، فعالیت بدنی کم و چاقی است. در ایران هم آمار کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت افزایش یافته است و بیش از 25 درصد کودکان و نوجوانان در خطر ابتلا به دیابت نوع2 هستند. همه مردم در معرض خطر ابتلا به بیماری کرونا هستند و بیماران دیابتی هم مانند آنها در معرض خطرند. درصورتی که بیماران دیابتی به کرونا مبتلا شوند، شرایط‌شان تغییر خواهد کرد، البته همه آنها به مشکل برنمی‌خورند، شرایط برای بیماران دیابتی نوع یک و 2، متفاوت است.
در شرایطی که بیماران برای تامین داروهای انسولین با مشکل روبه‌رو هستند، پس خطر بیماری کرونا برای آنها خیلی بیشتر است.
بله . در ماههای گذشته برای تامین نوعی از انسولین با مشکل روبه‌رو شدیم. به خاطر تحریمها در مسیر بانکی به مشکل برخوردیم و داروی انسولین و چند داروی دیگر وارد ایران نشد، به‌تازگی این مشکل حل شده است. در خرداد، خط تولید داروی انسولین هم در ایران راهاندازی شد و از این به بعد انسولین داخلی تولید خواهد شد.
احتمالا با ورود داروی داخلی، داروی پیشین غیرقابل دسترس‌تر خواهد شد، این مشکل را چگونه برطرف میکنید؟
در کشور فقط خط تولید انسولین آنالوگ راه افتاده است و انسولینهای دیگر همچنان وارد میشوند.
اگر بیمار دیابتی نتواند از داروی ایرانی استفاده کند، مثلا بدنش نسبت به انسولین تولید داخل، واکنش نشان دهد، چه؟
این را باید از سازمان غذا و دارو بپرسید. متولی تامین دارو در کشور این سازمان است و وزارت بهداشت، فقط کار نظارت یا برنامهریزی برای بیماران را انجام می‌دهد.
اگر بیمار دیابتی به کرونا مبتلا شود، شما چه خدماتی به آنها می‌دهید؟
اگر بیمار دیابتی علائم اولیه بیماری را در خود احساس کرد، یعنی تب، سردرد، سرفه و بدن درد داشت در سامانه اولیه بیمارسنجی وزارت بهداشت باید ثبتنام کند، بعد از آن همراهان سلامت با او تماس میگیرند و در صورتی که علائم اولیه نگرانکننده بود به او پیشنهاد میدهند به پزشک مراجعه کند و در صورت بیماری، رایگان درمان میشود.
این یعنی که شما به طور خاص، برنامهای برای بیماران دیابتی که به کرونا مبتلا میشوند، ندارید؟
ما از سال 83 در حال غربالگری بیماران دیابتی هستیم، قند خون شان را چک میکنیم و به آنها درباره بیماریشان آگاهی میدهیم و درباره بیماریهای جانبی که در کمین‌شان است، مانند سکتههای مغزی و قلبی و فشار خون و چاقی اطلاعات میدهیم. بهورز سلامت هر ماه و پزشک متخصص هم هر سه ماه یک‌بار، علائم سلامت آنها را بررسی میکند. ما به بیماران این خدمات را ارائه میکنیم؛ درباره کرونا اما بیماران دیابتی از خدمات عمومی استفاده میکنند.
آیا آماری از بیماران دیابتی که به خاطر کرونا جان خود را از دست دادهاند، دارید؟
در حال حاضر آمار دقیقی وجود ندارد، هر وقت بیماری تمام شد می‌توان به طور قطع درباره آمار مرگومیر بیماران دیابتی صحبت کرد. زمانی که بیماری کرونا در چین شیوع پیدا کرد، آمار و ارقامی منتشر شد که نشان میداد تعداد مرگومیر بیماران کرونایی که به بیماری دیابت هم مبتلا بودند زیاد بوده است، اما در حال حاضر نمیتوانیم عدد دقیقی درباره مرگومیر بیماران دیابتی بدهیم. در حال حاضر مطالعات زیادی برای بیماران دیابتی که به کرونا مبتلا میشوند انجام شده است، اما باید توجه داشت آماری که در این مقالات عنوان شده تا چه میزان درست است. در صورتی که بیمار دیابتی، وزن خود را کنترل کند به نوسانات متابولیسم بدنش توجه داشته باشد و قند خونش را بررسی کند حتی اگر به بیماری کرونا مبتلا شود میتواند بهبود یابد، درست شبیه افراد عادی.
دیابت و چاقی
بین چاقی و دیابت ارتباط مستقیمی وجود دارد، شاید به خاطر همین است که از سال 2013 کاهش چاقی برای کم‌شدن دیابت در جهان به یکی از اهداف اولیه تبدیل شد، اهدافی که با شعار توقف چاقی شناخته میشود. نکته این است کسانی که به دیابت مبتلا هستند، اغلب چاقند. درصورتی که بیماران دیابت نوع 2 وزن خود را کنترل نکنند و حتی چاقتر هم شوند به دیابت نوع یک که خیلی خطرناکتر است، مبتلا میشوند. بیماران دیابتی نوع یک، عوارض شدیدتری از بیماریهای جانبی که دیابت ایجاد کرده است پیدا میکنند، فشار خون و بیماریهای قلبی فقط بخشی از بیماریهای جانبی آنهاست. شرایط زمانی بدتر میشود که بدانیم سن ابتلا به بیماری دیابت هم کاهش پیدا کرده و حالا بسیاری از نوجوانان و جوانان هم به خاطر تغذیه نامناسب و عدم تحرک به بیماری دیابت مبتلا میشوند. به چاقی و دیابت، باید خطر ابتلا به بیماری کرونا را هم اضافه کرد. این که بسیاری از بیماران چاق اگر کرونا بگیرند بیشتر درمعرض خطرند، نکته ای است که مهدوی نیز روی آن دست می‌گذارد و می گوید: «در صورتی که چاقی کنترل شود، بیماری کرونا هم قابل کنترل است، درست شبیه افراد عادی.»
تبعیض علیه تولید ملی دستگاه تست قند خون
بیش از یك سال از رونمایی اولین دستگاه تست قند خون ایرانی می‌گذرد، اما هنوز هم كمبود نمونه خارجی این دستگاه‌ها در كشورمان، بسیاری از بیماران دیابتی را با مشكل مواجه كرده است. مساله‌ای كه ریشه آن را می‌توان در حمایت ناكافی دولت از تولیدكننده داخلی این دستگاه و تداوم اصرار مسؤولان بر واردات آن جست.
به گزارش مهر، چند روز پیش بود كه ۱۲۰ متخصص غدد در نامه‌ای به رئیس‌جمهور از كمبود انسولین و نوارهای تست قند خون در بازار دارویی كشور گلایه و ابهامات مهمی را در این زمینه مطرح كردند. این در حالی است كه خرداد 98 محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو از ساخت اولین دستگاه تست قند خون ایرانی خبر داد و ابراز امیدواری كرد تولید این محصول بتواند بخش عمده‌ای از نیاز داخلی را تأمین كند.
اما آیا در این مدت، نوار و دستگاه‌های تست قند خون داخلی به میزان كافی تولید شده یا همچنان اصرار بر ادامه واردات این دستگاه حیاتی به‌جای حمایت از تولید ملی آن وجود دارد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید ابتدا نگاهی به آمارهای گمرك ایران بیندازیم. این آمارها حاكی از آن است كه در سال‌های گذشته بیش از ۴۰ میلیون یورو ارز دولتی برای واردات دستگاه‌ها و نوارهای تست قند خون اختصاص داده شده، این در حالی است كه شركت تولیدكننده ایرانی این دستگاه‌ها فقط حدود یك میلیون و ۲۰۰ هزار یورو ارز دریافت كرده و این اختلاف تراز به‌وضوح نشان می‌دهد تولید ملی، مورد استقبال برخی مسؤولان قرار نگرفته است. این در حالی است كه با یك محاسبه سرانگشتی می‌توان گفت تا زمانی كه ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی برای واردات دستگاه‌ها و نوارهای تست قند خون اختصاص داده شود، به ازای هر ۱۰ درصد افزایش میزان تولید شاهد رشد ۵۰ درصدی قیمت تمام‌شده كالای ایرانی خواهیم بود. براین اساس، می‌توان گفت اگر تولیدكننده داخلی بخواهد بدون دریافت ارز دولتی به میزان كافی برای واردات مواد اولیه، میزان تولید نوار و دستگاه‌های قند خون خود را افزایش دهد، قیمت تمام‌شده محصولش به حدی بالا خواهد رفت كه دیگر محصول تولیدشده‌اش توان رقابت با كالای خارجی را در بازار دارویی كشور نخواهد داشت.
این حمایت شائبه‌برانگیز از واردات نوار و دستگاه‌های تست قند خون در حالی رخ می‌دهد كه شركت ایرانی تولیدكننده این محصولات، تنها تولیدكننده در خاورمیانه است. براین اساس می‌توان به این نتیجه رسید كه مهم‌ترین راهكار عملیاتی برای مدیریت نوار تست قند خون آن است كه با توجه به كمبودهای ارزی شدیدی كه بر كشور حاكم است و ضرورت استفاده هدفمند از آنها، بهتر است ارزی كه به واردات دستگاه‌ها و نوارهای تست قند خون تعلق می‌گیرد، هرچه سریع‌تر حذف شود. بعد از این كار هم می‌توان محل مصرف این ارز دولتی را به دو بخش مجزا تقسیم كرد.
بخشی از این ارز را بهتر است به تولید داخل جهت تسهیل فرآیند تولید اختصاص داد و بخشی دیگر را نیز می‌توان به سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت تا دستگاه ایرانی را تحت پوشش قرار دهند.
از پیشگیری تا درمان
درست است اگر ویروس کرونا به بدن افرادی که بیماری زمینهای دارند نفوذ کند، اتفاقات بدی ممکن است برایشان پیش بیاید و حتی جانشان را هم از دست بدهند، اما این دلیل نمیشود که بیش از حد نگران باشند، چون نگرانی و استرس بیش از اندازه بدن را ضعیف کرده و بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار می‌دهد. بهترین کار پیشگیری است.
ماسک بزنید: اگر در بیرون از خانه رفت‌وآمد دارید، ماسک بزنید تا در امان باشید. دستهایتان را مرتب بشویید.فاصله را رعایت کنید. در مکانهای شلوغ حاضر نشوید، اما اگر مجبور شدید در مکانی که تردد در آن زیاد است، حضور داشته باشید، فاصله بیش از5/1 متر را با افراد رعایت کنید.
قد خونتان را چک کنید: به طور مرتب، قند خونتان را چک کنید، نوسانات در قند خون میتواند برای شما خطرناک باشد. در صورتی که انسولین خونتان کاهش یابد، سیستم ایمنی بدن‌تان هم ضعیف میشود.
داروهای‌تان را مصرف کنید: اگر دارویی مصرف میکنید بدون تجویز پزشک، دارو را کم یا زیاد نکنید. در شرایطی که بسیاری از داروها در داروخانهها به سختی پیدا میشود، بهترین کار این است که حداقل برای مصرف بیش از سه‌ماه‌تان دارو در خانه داشته باشید.
مراقب اضافه وزن باشید: در روزهایی که کمتر بیرون از خانه میروید مراقب اضافه وزن‌تان باشید.
رژیم غذایی مناسب داشته باشید: غذا میتواند دارو باشد و شما را در‌برابر بسیاری از بیماری‌ها مصون نگه دارد یا برخی غذاها برای شما، خطرناک و به‌اصطلاح سم است، بنابراین اگر مبتلا به دیابت هستید، بیشتر از هر شخص دیگری باید مراقب غذایی که میخورید، باشید. از غذاهایی که قند خون شما را بالا میبرد، کمتر استفاده کنید.
با این حال اگر نشانه های ابتلا به کرونا داشتید به پزشک مراجعه کنید. در صورت ابتلا به بیماری کرونا، حداقل 4 بار در روز، قند خونتان را کنترل کنید.اگر انسولین تزریق میکنید با نظر پزشک، لازم است میزان انسولین‌تان را کم و زیاد کنید تا بتوانید میزان قند خونتان را کنترل کنید.
