درباره وقفنامههایی که عایداتشان صرف هزینه سوگواری روزهای پایانی ماه صفر میشود
وقف عزای حضرت دوست
یکی دلش را با سلام و زیارت از راه دور آرام میکند، یکی سینهاش که تپید، میکشاندش سمت شهر یار و جسم و جانش را گره میزند به پنجرههای فولاد. یکی هم به این سلام و زیارت راه دور و نزدیک آرام نمیگیرد و میخواهد دلش را برای همیشه قفل کند به مشبکهای ضریح عشق.
در آستان حضرت دوست برای این اتصال ابدی هم سفرهای گسترده است؛ سفره وقف؛ سفرهای که خیرین دلداده پای آن مینشینند تا هم مرهمی باشد بر دل بیقرار و هم نامشان بنشیند در فهرست دوستان حضرت یار و نیکوکاریشان صدقهای شود جاری تا ابد.
سفره وقف در آستان قدس رضوی متنوع است و همواره گسترده، اما برخی خیرین، وقفشان بوی شهادت میدهد؛ بوی تعزیه و سوگواری ایام پایانی ماه صفر. اینها وقفشان خاص ایام عزای امام مهربانیها، امام حسنمجتبی(ع) و پیامبر(ص) است. چند نمونه از آنها را با هم مرور میکنیم.
قناتی که درآمدش جاری میشود به سمت حرم
یکی از وقفنامههای مهم آستان قدس رضوی که عایداتش باید صرف مراسم تعزیه روزهای پایانی صفر شود، درآمد ششدانگ یک رشته قنات مشهور به اراضی چهارطاقی موسوم به حسین آباد به همراه اراضی آن است که میرزا محمدحسین حسینی، معروف به صدر دیوانخانه آن را سال 1274 هجری قمری برای حرم مطهر امام هشتم(ع) وقف کرد تا منافع و درآمدش پس از وضع مخارج ملکی و پرداخت یک سهم حقالتولیه و نیم سهم حقالنظاره، بقیه در ایام خاص صرف مراسم تعزیهداری درب مبارک حرم مطهر شود. سالروز رحلت رسول اکرم(ص) و شهادت امام حسنمجتبی(ع) و همچنین سالروز شهادت امام رضا(ع) از جمله مناسبتهایی است که در وقفنامه عضدالملک ذکر شده است.
مراسم عزاداری و سوگواری موقوفه مهدی قلیخان قرایی
مزرعه محمدآباد واقع در بلوک سنجان بالاخواف من اعمال تربت حیدریه، یک قطعه باغ مشجر در علیای مزرعه محمدآباد، اراضی میان دو جوی خلف قلعه محمدآباد، دو قطعه محوله یونجهزار کنار نهر محمدآباد، 9 سهم از مدار 12 سهم یک حجر طاحونه(آسیاب) دوار واقع در سفلای محمدآباد و یک باب طاحونه دوار مشتمل بر دو حجر واقع در قصبه سنجان، مجموعهای از وقفیات است که مهدی قلیخان قرایی آنها را سال 1289 قمری برای بارگاه ملکوتی رضوی وقف کرد. در وقفنامه او آمده: درآمد و منافع این موقوفه پس از کسر مخارج موقوفات و مصارف تعیینشده در وقفنامه، مبلغی برای تعزیهداری و روضهخوانی هر سال خامس آلعبا، گلگون کفن صحرای کربلا حضرت اباعبدا... الحسین(ع) به مدت 10 شب در ماههای محرم و صفر(به طوری که هر کدام در حرم مطهر ممکن شود) هزینه کنند.
حالا هرسال و همزمان با فرارسیدن دهه پایانی صفر و ایام شهادت حضرت ثامن الحجج(ع)، پیامبر(ص) و امام حسنمجتبی(ع)، مراسم عزاداری و سوگواری موقوفه مهدی قلیخان قرایی در رواق شیخ حر عاملی حرم مطهر رضوی برگزار میشود. این مراسم از 18 صفر آغاز و بهمدت 10 شب ادامه دارد.
از کارخانه کمپوتسازی تا مهمانسرای آستان قدس
موقوفهای مرتبط با کارخانه کمپوتسازی ممتاز خراسان هم از وقفهای مهم دیگری است که مقرر شده تمام درآمد و عایدات آن پس از کسر مواردی که در وقفنامه ذکر شده، برای پذیرایی و اطعام جمعی از زائران، خادمان و کارمندان آستان قدس رضوی در شب شهادت امام رضا(ع) در مشهد صرف شود. حاجکاظم غراب و مجدالدین مدنی بانی این موقوفه در سالهای 1384 و 1403 و 1408 (هـ.ق) هستند و درآمد موقوفه آنها به نام موقوفه حاج کاظم غراب و مجدالدین مدنی هر سال برای پذیرایی از چند هزار نفر از خدام حرم رضوی در شب شهادت امامهشتم در مهمانسرای آستان قدس رضوی صرف میشود.
موقوفه ویژه عزاداری در نیشابور
توجه واقفان به برگزاری مراسم سوگواری در روزهای پایانی ماه صفر محدود به اماکن متبرکه حرم رضوی نمیشود و براساس برخی وقفنامهها، مردم بعضی از شهرهای کشور هم میتوانند مهمان آیینهای وقفنامهای این ایام حزنانگیز شوند.
به طور مثال مجموعهای از وقفیات شامل یک قطعه باغ مشهور به باغ رضوان، یک قطعه باغ مشهور به باغ سنجلیه، 10 سهم آب از قنات و محل زراعت سنگویی و سه سهم حمام از مدار 9 سهم حمام بازار، یکی از این نوع وقفیات در نیشابور است که سال 1276توسط امام وردیخان بیات مختاری و همسرش آبجی سلطان وقف آستان قدس رضوی شده است.
طبق این وقفنامه از منافع این موقوفات هر سال پس از کسر مخارج ملکی، تعمیرات باغات و... جمعی از مدعوین اهلا... و طلبه را در ایام مناسبتی مذهبی شریف سال از جمله روزهای شهادت امامحسن(ع) و امام رضا(ع) در باغات این موقوفه مهمان کرده و پس از پذیرایی، کلاما... مجید تلاوت میکنند.
در آستان حضرت دوست برای این اتصال ابدی هم سفرهای گسترده است؛ سفره وقف؛ سفرهای که خیرین دلداده پای آن مینشینند تا هم مرهمی باشد بر دل بیقرار و هم نامشان بنشیند در فهرست دوستان حضرت یار و نیکوکاریشان صدقهای شود جاری تا ابد.
سفره وقف در آستان قدس رضوی متنوع است و همواره گسترده، اما برخی خیرین، وقفشان بوی شهادت میدهد؛ بوی تعزیه و سوگواری ایام پایانی ماه صفر. اینها وقفشان خاص ایام عزای امام مهربانیها، امام حسنمجتبی(ع) و پیامبر(ص) است. چند نمونه از آنها را با هم مرور میکنیم.
قناتی که درآمدش جاری میشود به سمت حرم
یکی از وقفنامههای مهم آستان قدس رضوی که عایداتش باید صرف مراسم تعزیه روزهای پایانی صفر شود، درآمد ششدانگ یک رشته قنات مشهور به اراضی چهارطاقی موسوم به حسین آباد به همراه اراضی آن است که میرزا محمدحسین حسینی، معروف به صدر دیوانخانه آن را سال 1274 هجری قمری برای حرم مطهر امام هشتم(ع) وقف کرد تا منافع و درآمدش پس از وضع مخارج ملکی و پرداخت یک سهم حقالتولیه و نیم سهم حقالنظاره، بقیه در ایام خاص صرف مراسم تعزیهداری درب مبارک حرم مطهر شود. سالروز رحلت رسول اکرم(ص) و شهادت امام حسنمجتبی(ع) و همچنین سالروز شهادت امام رضا(ع) از جمله مناسبتهایی است که در وقفنامه عضدالملک ذکر شده است.
مراسم عزاداری و سوگواری موقوفه مهدی قلیخان قرایی
مزرعه محمدآباد واقع در بلوک سنجان بالاخواف من اعمال تربت حیدریه، یک قطعه باغ مشجر در علیای مزرعه محمدآباد، اراضی میان دو جوی خلف قلعه محمدآباد، دو قطعه محوله یونجهزار کنار نهر محمدآباد، 9 سهم از مدار 12 سهم یک حجر طاحونه(آسیاب) دوار واقع در سفلای محمدآباد و یک باب طاحونه دوار مشتمل بر دو حجر واقع در قصبه سنجان، مجموعهای از وقفیات است که مهدی قلیخان قرایی آنها را سال 1289 قمری برای بارگاه ملکوتی رضوی وقف کرد. در وقفنامه او آمده: درآمد و منافع این موقوفه پس از کسر مخارج موقوفات و مصارف تعیینشده در وقفنامه، مبلغی برای تعزیهداری و روضهخوانی هر سال خامس آلعبا، گلگون کفن صحرای کربلا حضرت اباعبدا... الحسین(ع) به مدت 10 شب در ماههای محرم و صفر(به طوری که هر کدام در حرم مطهر ممکن شود) هزینه کنند.
حالا هرسال و همزمان با فرارسیدن دهه پایانی صفر و ایام شهادت حضرت ثامن الحجج(ع)، پیامبر(ص) و امام حسنمجتبی(ع)، مراسم عزاداری و سوگواری موقوفه مهدی قلیخان قرایی در رواق شیخ حر عاملی حرم مطهر رضوی برگزار میشود. این مراسم از 18 صفر آغاز و بهمدت 10 شب ادامه دارد.
از کارخانه کمپوتسازی تا مهمانسرای آستان قدس
موقوفهای مرتبط با کارخانه کمپوتسازی ممتاز خراسان هم از وقفهای مهم دیگری است که مقرر شده تمام درآمد و عایدات آن پس از کسر مواردی که در وقفنامه ذکر شده، برای پذیرایی و اطعام جمعی از زائران، خادمان و کارمندان آستان قدس رضوی در شب شهادت امام رضا(ع) در مشهد صرف شود. حاجکاظم غراب و مجدالدین مدنی بانی این موقوفه در سالهای 1384 و 1403 و 1408 (هـ.ق) هستند و درآمد موقوفه آنها به نام موقوفه حاج کاظم غراب و مجدالدین مدنی هر سال برای پذیرایی از چند هزار نفر از خدام حرم رضوی در شب شهادت امامهشتم در مهمانسرای آستان قدس رضوی صرف میشود.
موقوفه ویژه عزاداری در نیشابور
توجه واقفان به برگزاری مراسم سوگواری در روزهای پایانی ماه صفر محدود به اماکن متبرکه حرم رضوی نمیشود و براساس برخی وقفنامهها، مردم بعضی از شهرهای کشور هم میتوانند مهمان آیینهای وقفنامهای این ایام حزنانگیز شوند.
به طور مثال مجموعهای از وقفیات شامل یک قطعه باغ مشهور به باغ رضوان، یک قطعه باغ مشهور به باغ سنجلیه، 10 سهم آب از قنات و محل زراعت سنگویی و سه سهم حمام از مدار 9 سهم حمام بازار، یکی از این نوع وقفیات در نیشابور است که سال 1276توسط امام وردیخان بیات مختاری و همسرش آبجی سلطان وقف آستان قدس رضوی شده است.
طبق این وقفنامه از منافع این موقوفات هر سال پس از کسر مخارج ملکی، تعمیرات باغات و... جمعی از مدعوین اهلا... و طلبه را در ایام مناسبتی مذهبی شریف سال از جمله روزهای شهادت امامحسن(ع) و امام رضا(ع) در باغات این موقوفه مهمان کرده و پس از پذیرایی، کلاما... مجید تلاوت میکنند.