سینمای ایران حالا دیگر از صدسالگی عبور كرده است
بخند به روی گیشه
سینمای ایران حالا دیگر از صدسالگی عبور كرده، اما شادابتر و پرافتخارتر از همیشه در داخل و خارج از كشور به حیات خود ادامه میدهد. در حالی كه گیشه سینمای ایران در داخل كشور به گردش مالی سالانه بیش از 300 میلیارد تومانی رسیده و تنوع نسبی فیلمها و ژانرها با ورود كارگردانهای جوان، موفقیتهای بیشتری را هم نوید میدهد، حضور جهانی فیلمهای ایرانی در جشنوارههای جهانی و البته اختصاص دادن گیشه كشورهای دیگر در سالهای اخیر به خود، نشانه بالندگی این سینما در صدسالگی است. سینمای ایران نهتنها پیر نشده، بلكه روز به روز خود را جوانتر از قبل به مردم ایران و علاقهمندان جهانیاش عرضه میكند. در پرونده ویژه جامجم به مناسبت پایان یك قرن با سینمای ایران، به مرور موفقیتهای داخلی و خارجی و سایر ابعاد و زوایای مختلف این سینما پرداختهایم.
نکته مهم و قابل اشاره اینکه در میان 10فیلم پرفروش تاریخ سینمای جهان، اثری از فیلم کمدی نیست. حتی با نگاهی اجمالی به 50فیلم پرفروش سینما هم کمدیها جایی ندارند. درست برخلاف سینمای ایران که فیلمهای کمدی بیشتر فهرست پرفروشترینها را اشغال کردهاند و از میان 10فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران، هفت فیلم کمدی هستند: مطرب با ۳۸٫۵ میلیارد تومان در رده اول، هزارپا در رده دوم، تگزاس2 در رده چهارم، رحمان1400 در رده پنجم، نهنگ عنبر۲: سلکشن رویا در رده ششم، آینه بغل در رده هفتم و من سالوادور نیستم در رده دهم. حتی گشت ارشاد2 هم که در رده هشتم قرار دارد، رگههایی از کمدی دارد. تنها میماند دو فیلم غیرکمدی به نامهای متری شیش و نیم (یک درام مهیج اجتماعی) و شبی که ماه کامل شد (یک درام مهیج زندگینامهای) که به ترتیب در رتبههای سوم و نهم جا گرفتهاند.
این فهرست تا اینجا، نشان از برتری و توفیق کمدیها در گیشه دارد، کمدیهایی که بعضا از تعریف ما از یک کمدی خوب و شاخص و جذاب و استاندارد فاصله دارند.
بحثی تکراری اما ضروری در این میان مطرح است که پرفروش ترین فیلمها محصول تورم و افزایش قیمت بلیت هستند و لزوما حضور فیلمها در این فهرست، با پرمخاطبترین بودن برابر نیست. همانطور که در سینمای جهان از فیلمهایی چون بربادرفته، آواتار و تایتانیک به عنوان پرفروشترین فیلمها با احتساب نرخ تورم نام میبرند، در سینمای ایران هم به فیلمهای پرمخاطبی چون عقابها، کانی مانگا، خواستگاری، عروس، افعی، کلاهقرمزی و پسرخاله و... به عنوان پرمخاطبترینها و پرفروشهای واقعی با احتساب نرخ تورم اشاره میکنند. متاسفانه برخلاف سینمای جهان، در سینمای ایران آمار دقیقی از پرفروشترینها و پرمخاطبترین آثار وجود ندارد یا با پراکندگی و تفاوت اطلاعات در این زمینه روبهرو هستیم، با وجود این با اشاره به مسائل مطرح شده در رسانهها و گفتوگوها و تاریخ شفاهی سینمای ایران، باید به فیلمهایی چون گنج قارون، سلطان قلبها، قیصر و در امتداد شب هم اشاره کرد که اکران موفقی داشتند و بسیار پرمخاطببودند.
سال تولید: 1348
نام فیلم: گاو
برنده جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم شیكاگو
سهراب شهیدثالث
سال تولید: 1354
نام فیلم: طبیعت بیجان
برنده خرس نقرهای بهترین كارگردانی جشنواره برلین
امیر نادری
سال تولید: 1363
نام فیلم: دونده
برنده جایزه بالن طلایی از جشنواره فیلم سه قاره نانت
مسعود كیمیایی
سال تولید: 1368
نام فیلم: دندان مار
برنده جایزه ویژه جشنواره مونترال
عباس كیارستمی
سال تولید: 1376
نام فیلم: طعم گیلاس
برنده جایزه نخل طلای جشنواره فیلم كن
مجید مجیدی
سال تولید: 1376
نام فیلم: بچههای آسمان
نامزد جایزه بهترین فیلم خارجی زبان اسكار
ناصر تقوایی
سال تولید: 1365
نام فیلم: ناخدا خورشید
برنده پلنگ برنزی لوكارنو
رضا ناجی
سال تولید: 1386
نام فیلم: آواز گنجشكها
برنده بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم برلین
اصغر فرهادی
سال تولید: 1389
نام فیلم: جدایی نادر از سیمین
برنده جایزه اسكار بهترین فیلم خارجیزبان
اصغر فرهادی
سال تولید: 1390
نام فیلم: جدایی نادر از سیمین
برنده خرس طلای جشنواره برلین
رخشان بنیاعتماد
سال تولید: 1392
نام فیلم: قصهها
برنده جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره ونیز
شهاب حسینی
سال تولید: 1394
نام فیلم: فروشنده
برنده جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم كن
اصغر فرهادی
سال تولید: 1394
نام فیلم: فروشنده
برنده جایزه اسکار