بررسی افزایش حقوق سربازان به یک‌میلیون و 800هزار تومان و موانع پیش روی آن
سربازان به حقوق‌شان می‌رسند؟
طبق قانون باید حقوق سربازان بین 60 تا 90درصد حقوق پایور یا نیروی کادر باشد اما این قانون در طول سال‌های گذشته اجرا نشد. این روزها خبر با هشتگ سرباز در شبکه‌های اجتماعی بسیار به چشم می‌خورد. از سیلی خوردن سرباز توسط یک نماینده مجلس تا تصمیماتی که برای آنها در کمیسیون تلفیق گرفته می‌شود باعث شده درباره آنها صحبت زیادی به میان بیاید. اکنون اخباری از کمیسیون تلفیق بودجه بیرون آمده که حکایت از افزایش حقوق سربازان به میزان حداقل یک‌میلیون و 800هزار تومان است. طبق برآوردهای صورت‌گرفته براساس قانون، حداقل حقوق سرباز در سال آینده باید دومیلیون و 100هزار تومان باشد اما کمیسیون تلفیق یک‌میلیون و 800هزار تومان را تصویب کرده که با توجه به پایین بودن حقوق سربازان اجرای مصوبه کمیسیون تلفیق برای سربازان خوشحال‌کننده است. اما ماجرا اینجاست که منابع افزایش حقوق سربازان از حذف ارز 4200تومانی دیده شده و اگر دولت با این موضوع مخالفت کند مشخص نیست تا چه حد بودجه 1400 اجرا شود. سن سربازی مشخص است اما این امکان فراهم شده تا زمانی که فرد مشغول تحصیل است برای او معافیت تحصیلی در نظر گرفته می‌شود، از این رو برخی افراد که قصد ادامه تحصیل ندارند در 18سالگی و برخی ممکن است در سنین بالاتر راهی پادگان‌های آموزشی شوند. نکته اصلی اینجاست که برخی افراد به دلیل مشکلات معیشتی مجبور به کار کردن قبل از سن سربازی هستند و زمانی که به سربازی می‌روند نه‌تنها شغل‌شان را از دست می‌دهند بلکه حقوق کمی از سربازی وظیفه به دست می‌آورند. نکته قابل توجه دیگر اینجاست که زمان حضور در پادگان‌ها آن‌قدر زیاد است که سربازان نمی‌توانند در جایی مشغول به کار شوند و درآمد کسب کنند. گزارش جام‌جم را درباره منابع در نظر گرفته شده برای افزایش حقوق سربازان بخوانید.
کف و سقف حقوق سربازان در سال‌جاری
در قانون بودجه امسال حداقل حقوق کارکنان نیروهای مسلح دومیلیون و 800هزار تومان در نظر گرفته شده بود. به استناد قانون، حقوق سربازان باید حداقل یک‌میلیون و 680هزار تومان و حداکثر دومیلیون و 520هزار تومان می‌شد اما اکنون حداقل حقوق سربازان حدود 334هزار تومان است و آن‌طور که نمایندگان مجلس می‌گویند سال آینده حداقل حقوق سربازان به یک‌میلیون و 800هزار تومان خواهد رسید. با توجه به این‌که سربازان شغل خود را از دست می‌دهند و از سوی دیگر در زمان سربازی نمی‌توانند در جایی مشغول به کار شوند نمایندگان به این فکر افتادند قانون را برای این قشر اجرا کنند. طبق قانون حداقل حقوق سربازان برای امسال 334هزار تومان بود اما بررسی جام‌جم حاکی از آن است که افراد دارای مدرک کارشناسی ارشد 370هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند و به افرادی که باید 334هزار تومان پرداخت شود کمتر از این رقم می‌پردازند.
بودجه عجیب‌وغریب در درآمد و هزینه
زمانی که بودجه 1400 راهی ساختمان بهارستان شد بسیاری از کارشناسان اقتصادی از نحوه بودجه‌ریزی دولت ایراد گرفتند و معتقد بودند دولت دوازدهم در سال آینده سه ماه بیشتر مسؤولیت ندارد و نباید بودجه طوری طراحی شود که دولت سیزدهم در اداره کشور ناتوان باشد. از فروش دومیلیون و 300هزار بشکه‌ای نفت گرفته تا فروش اوراق سلف نفتی و برداشت از صندوق توسعه ملی و انتشار اوراق مشارکت که بخشی از منابع دولت را تشکیل می‌داد تا رشد بیش از 45درصدی در بخش هزینه‌ها. همه این موارد گوشه‌ای از ایرادات بودجه 1400 بود که کمیسیون تلفیق بر همه آنها ورورد کرد و منابع را تغییر داد اما در بخش هزینه همان مصوبه دولت به تصویب کمیسیون رسید. در جریان توضیح جزئیات لایحه بودجه 1400 محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور در جمع خبرنگاران از افزایش حقوق سربازان سخن گفت و تصریح کرد: سال آینده حقوق سربازان وظیفه‌عمومی افزایش دوبرابری خواهد داشت. در همان زمان امیر دریادار غلامرضا رحیمی‌پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد: برابر هماهنگی‌های انجام‌شده با سازمان برنامه‌وبودجه، حقوق سربازان از ابتدای سال ۱۴۰۰ به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد. وی افزود: در حال حاضر میانگین حقوق سربازان وظیفه نیروهای مسلح ۴۸۰هزار تومان است که از ابتدای سال ۱۴۰۰، این میانگین به یک‌میلیون و ۳۵۰هزار تومان خواهد رسید. این در حالی است که حقوق سربازان وظیفه طبق قانون باید حداقل یک‌میلیون و 680هزار تومان برای امسال در نظر گرفته می‌شد. در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق بند مربوط به افزایش حقوق سربازان تغییر کرد. خبری که از کمیسیون تلفیق بیرون آمده حکایت از آن دارد که حداقل حقوق سربازان در سال آینده یک‌میلیون و 800هزار تومان خواهد بود.
افزایش 25درصدی حقوق دولتی‌ها
کمیسیون تلفیق بودجه مصوب کرده سال آینده حقوق کارمندان دولت 25درصد افزایش می‌یابد که طبق شواهد موجود حداقل حقوق نیروی کادر در نیروهای مسلح سه میلیون و 500هزار تومان خواهدبود. با این تفاسیر 60درصد این مبلغ که حداقل حقوق سرباز را تشکیل می‌دهد دو میلیون و 100هزار تومان است و یک میلیون و 800هزار تومانی که کمیسیون تلفیق مصوب کرده باز هم با قانون فاصله دارد. همچنین 90درصد مبلغ سه میلیون و 500هزار تومان، سه‌میلیون و 150هزار تومان است که تاکنون درباره سقف حقوق سربازان سخنی گفته‌نشده‌است. محسن دهنوی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1400 در مورد وضعیت خدمت سربازی توضیح داد: برای سال آینده حقوق سربازان 75درصد حقوق پایور می‌شود. با احتساب افزایش 25درصدی حقوق کارمندان دولتی و همچنین دریافتی حداقل سه میلیون و 500هزار تومانی آنها 75درصدی که محسن دهنوی اعلام کرده، حدود دو میلیون و 600هزار تومان خواهد شد؛ اما همه جا از افزایش چندبرابری حقوق سرباز و پرداخت مبلغ یک میلیون و 800هزار تومان سخن می‌گویند. علی خضریان، نماینده مردم تهران نیز در این باره اظهارنظر کرده و گفته حقوق سربازان وظیفه نیروهای مسلح که در حال حاضر به طور میانگین ۴۸۰هزار تومان است، از ابتدای سال ۱۴۰۰ به یک میلیون و ۳۵۰هزار تومان خواهدرسید که با این افزایش سه برابری، ۶۰درصد قانون محقق می‌شود.
منابع افزایش حقوق از کجاست؟
از سال 97 که ارز 4200تومانی متولد شد تاکنون حدود 400هزار میلیارد تومان رانت توزیع شده‌است. در سال مابه‌التفاوت ارز ترجیحی با بازار آزاد بیش از 6000تومان بود و نرخ ارز در بازار آزاد 11هزار تومان قیمت داشت. در آن سال با توجه به 12میلیارد دلار واردات کالاهای اساسی و دارو رانت حدود 80هزار میلیارد تومانی توزیع شده‌است.
در سال گذشته نیز 14میلیارد دلار صرف واردات کالاهای اساسی و دارو با نرخ 4200تومان شد. با توجه به افزایش 2000تومانی قیمت دلار و رسیدن آن به کانال 13هزار تومان مابه‌التفاوت نرخ ارز ترجیحی و بازار آزاد افزایش یافت و حدود 123هزار میلیارد تومان رانت توزیع شد.
امسال هم با توجه حجم واردات کالای اساسی و دارو به میزان 9 میلیارد دلار 187هزار میلیارد تومان رانت وجود دارد. این در حالی است که نرخ کالاهای اساسی طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس حداقل 100درصد رشد داشته‌است.
حالا کمیسیون تلفیق بودجه تصمیم گرفته ارز 4200تومانی را حذف کند و مابه‌التفاوت آن را در بخش‌های مختلف هزینه کند. یکی از موارد مصارف حذف ارز ترجیحی افزایش حقوق سربازان است که حداقل یک میلیون و 800هزار تومان تعیین شده‌است.
حدود 100هزار میلیارد تومان از منابع حذف ارز 4200تومانی در تبصره 14 بودجه سال آینده آورده‌شده که 3000میلیارد تومان آن برای افزایش حقوق سربازی در نظر گرفته‌شده‌است.
اگر ارز ترجیحی حذف نشود...
آن‌طور که از فضای مجلس مشخص است بودجه 1400 موافق و مخالفانی دارد. روال تصویب بودجه به این صورت است که بندهای مختلف در کمیسیون تلفیق مورد بررسی قرار می‌گیرد و مصوبه‌های این کمیسیون در صحن علنی به رای گذاشته می‌شود و نمایندگان باید به آن رای دهند. اگر بودجه در صحن مجلس رای نیاورد، رئیس مجلس با استفاده از اختیارات خود می‌تواند آن را دوباره به کمیسیون تلفیق برای بررسی بازگرداند و اگر به تصویب نمایندگان برسد و دولت نسبت به مصوبات ایراد و اشکال داشته‌باشد، شورای‌نگهبان و مجمع‌تشخیص‌مصلحت‌نظام در این زمینه تصمیم‌گیری خواهندکرد.
حال این پرسش وجود دارد اگر در صحن مجلس بند ارز 4200تومانی حذف نشود و حذف آن رای نیاورد شاکله بودجه به هم می‌ریزد و دوباره منابع جدید باید تعریف شود. مصطفی طاهری، عضو کمیسیون تلفیق بودجه به خبرنگار ما می‌گوید: «نمایندگان با حذف ارز 4200تومانی موافقند و تجربه نشان داده آنچه در کمیسیون تلفیق به تصویب می‌رسد، نمایندگان نیز تصویب خواهندکرد.» وی افزود: «برای حقوق سربازان نیز گام مثبتی برداشته‌شده تا بتوانیم بخشی از مشکلات آنها را حل کنیم.» در هفته اخیر وزارت صمت گرانی دولت را به تصمیمات مجلس ربط داد و اعلام کرد، حذف ارز ترجیحی توسط مجلس باعث شده بسیاری از خانوارها اقدام به احتکار روغن کنند. هرچند این موضوع از سوی بسیاری از کارشناسان رد شد اما باید توجه داشت بازار روغن سومین بار است دچار نوسان عرضه شده و در دوبار قبلی سخنی از حذف ارز 4200تومانی به میان نیامده‌بود. از سوی دیگر برای واردات واکسن، نپیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) مطرح شد که مقامات مالی دولت این موضوع را تکذیب کردند. این در حالی بود که صرافی‌ها در صورت ثبت تقاضا در سامانه نیما اقدام به حواله پول به کشورهای خارجی می‌کردند. همچنین آبان 98 را هنوز کسی فراموش نکرده و اجرای یک تصمیم تبعات زیادی را به دنبال داشت. کارشناسان معتقدند بخش اجرایی کشور در خط مقدم قرار دارد و اجرای آنها می‌تواند به تضمین آرامش کشور منجر شود یا رفتار مردم را در بخش‌های خرید کالاهای اساسی تغییر دهد.
آنچه مشخص است دولت اصرار بر ابقای ارز ترجیحی دارد و مجلس می‌خواهد آن را حذف کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تا قبل از سال 97 که ارز 4200تومانی متولد شود، تعداد واردکنندگان کالاهای اساسی کمتر از 40 نفر بود اما پس از آن سال به بیش از 100واردکننده عمده رسید. البته آمارهای غیررسمی نیز در این زمینه وجود دارد که بیش از 600وارد کننده به آمار واردکنندگان کشور اضافه شده‌است.
به سربازان آموزش اشتغال داده شود
برخی کارشناسان معتقدند آموزش تسلیحاتی باید یکی از بخش‌های آموزش به سربازان را تشکیل دهد و اگر در دوره‌ای که در خدمت نیروهای مسلح هستند به آنها در بخش‌های مختلف اقتصادی آموزش داده شود پس از پایان دوره یک نیروی کار حرفه‌ای وارد بازار کار خواهد شد که می‌تواند تا پایان عمر از آموزشی که فراگرفته کسب درآمد کند. نیروهای مسلح ایران این امکان و ظرفیت را در اختیار دارند که بتوانند با استارت‌اپ‌ها و مراکز اقتصادی دیگر قرارداد همکاری داشته باشند تا سربازان علاوه بر یادگیری در بخش نیروهای تسلیحاتی در بخش اقتصاد نیز تحت آموزش قرار بگیرند. در طول سال‌های گذشته، رهبر معظم انقلاب بارها درباره پیشرفت در زمینه اقتصادی تاکید داشتند و تربیت نیروی کار متخصص می‌تواند یکی از نیازهای کشور را تامین کند که با توجه به توان بالای نیروهای مسلح پیاده‌سازی چنین اقدامی دور از ذهن و غیرقابل اجرا نیست.
سربازی 5ساله حرفه‌ای
ماجرای سرباز حرفه‌ای اخیرا مطرح شده که کسی از آن ذهنیت ندارد. طبق بررسی‌های خبرنگار جام‌جم، سرباز حرفه‌ای به سربازانی اطلاق می‌شود که آموزش‌های لازم نیروهای مسلح را فرا می‌گیرند و با حقوق مناسب، حدود پنج‌سال به خدمت آنها در می‌آیند. هرچند هنوز این موضوع به تصویب نمایندگان کمیسیون تلفیق نرسیده و در حد پیشنهاد مطرح شده است.
3000میلیارد تومان منابع برای افزایش حقوق سربازان
مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون تلفیق‌بودجه به جام‌جم گفت: منابعی که کمیسیون‌تلفیق‌بودجه برای افزایش حقوق سربازان در نظر گرفته 3000میلیارد تومان است که احتمال افزایش آن وجود دارد.
وی با بیان این‌که طبق قانون حقوق سرباز باید 60 تا 90درصد حقوق پایور باشد، تصریح کرد: مصوبه کمیسیون تلفیق به گونه‌ای است که متاهلان بتوانند 90درصد حقوق پایور را دریافت کنند و 60درصد به مجردها برسد.
رضاخواه با اشاره به این‌که یک میلیون و 800هزار تومان حداقل حقوق برای سربازان است، افزود: منابع تبصره 14 بودجه که مربوط به هدفمندی یارانه‌هاست متنوع شده و منابع جدیدی را در نظر گرفتیم که اگر حتی ارز 4200تومانی حذف نشود باز هم امکان تامین آن از بخش‌های دیگر وجود دارد؛ اما باید توجه داشت اکثر نمایندگان موافق حذف ارز ترجیحی هستند.
به گفته نماینده مردم تهران در مجلس، افزایش حقوق سربازان ربطی به افزایش قیمت حامل‌های انرژی ندارد و این‌که گفته می‌شود قرار است منابع این حقوق از محل آزادسازی قیمت آب، برق، گاز، بنزین و گازوئیل باشد، صحت ندارد.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1400 می‌گوید: بخشی از منابع در نظر گرفته‌شده برای حقوق سربازان از محل حذف ارز ترجیحی و مابه‌التفاوت با نرخ 17هزار و 500تومانی است. البته از محل حذف این ارز مصارف مختلفی در نظر گرفته‌شده که یکی از آنها افزایش حقوق سربازان است.
رضاخواه در مورد افزایش حقوق سربازان توضیح بیشتری داد و گفت: افزایش حقوق سربازان می‌تواند زیرساخت سرباز حرفه‌ای را فراهم کند که از یک سو نیروهای مسلح نیازشان برطرف خواهدشد و از سوی دیگر شان سرباز حفظ می‌شود. در این صورت افراد به جای این‌که دو سال سربازی بروند ممکن است پنج سال در خدمت نیروهای مسلح با حقوق بالا باشند که هم نیروهای مسلح راضی خواهندبود و هم سربازان.
این نماینده مجلس توضیح داد: موضوع سرباز حرفه‌ای هنوز در مجلس تصویب نشده و ممکن است در صحن تصویب شود و احتمال دارد اصلا رای نیاورد اما در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: اکنون حداقل حقوق سربازان 300 هزار تومان و متوسط 480 هزار تومان دریافت می‌کنند که با افزایش حقوق در نظر گرفته شده بین سه تا چهار برابر افزایش حقوق را شاهد خواهیم بود.
اگر دولت کوتاهی کند!
محمد خوش‌چهره، نماینده ادوار مجلس و کارشناس اقتصادی در گفت‌وگویی که با خبرنگار ما داشت به ابلاغ قانون مجلس به دولت اشاره و تصریح کرد: پس از تصویب بودجه در صحن مجلس رئیس مجلس آن را به دولت ابلاغ می‌کند. اما دولت به دلیل این‌که مسؤول بخش اجرا در کشور است می‌تواند اجرای قوانین را به تاخیر بیندازد که از دولت نهم تاکنون شاهد این موضوع بودیم.
وی افزود: آنچه توسط مجلس به دولت ابلاغ می‌شود لازم الاجراست اما دست دولت برای اجرا نکردن بازتر است تا اجرا کردن. از این رو ممکن است تا وقتی سرکار باشد بخشی از قوانین را کامل اجرا نکند و با استفاده از آیین‌نامه‌های خودشان به تاخیر بیندازند.
در قانون بودجه امسال حداقل حقوق کارکنان نیروهای مسلح دومیلیون و 800هزار تومان در نظر گرفته شده بود. به استناد قانون، حقوق سربازان باید حداقل یک‌میلیون و 680هزار تومان و حداکثر دومیلیون و 520هزار تومان می‌شد اما اکنون حداقل حقوق سربازان حدود 334هزار تومان است و آن‌طور که نمایندگان مجلس می‌گویند سال آینده حداقل حقوق سربازان به یک‌میلیون و 800هزار تومان خواهد رسید. با توجه به این‌که سربازان شغل خود را از دست می‌دهند و از سوی دیگر در زمان سربازی نمی‌توانند در جایی مشغول به کار شوند نمایندگان به این فکر افتادند قانون را برای این قشر اجرا کنند. طبق قانون حداقل حقوق سربازان برای امسال 334هزار تومان بود اما بررسی جام‌جم حاکی از آن است که افراد دارای مدرک کارشناسی ارشد 370هزار تومان حقوق دریافت می‌کنند و به افرادی که باید 334هزار تومان پرداخت شود کمتر از این رقم می‌پردازند.
بودجه عجیب‌وغریب در درآمد و هزینه
زمانی که بودجه 1400 راهی ساختمان بهارستان شد بسیاری از کارشناسان اقتصادی از نحوه بودجه‌ریزی دولت ایراد گرفتند و معتقد بودند دولت دوازدهم در سال آینده سه ماه بیشتر مسؤولیت ندارد و نباید بودجه طوری طراحی شود که دولت سیزدهم در اداره کشور ناتوان باشد. از فروش دومیلیون و 300هزار بشکه‌ای نفت گرفته تا فروش اوراق سلف نفتی و برداشت از صندوق توسعه ملی و انتشار اوراق مشارکت که بخشی از منابع دولت را تشکیل می‌داد تا رشد بیش از 45درصدی در بخش هزینه‌ها. همه این موارد گوشه‌ای از ایرادات بودجه 1400 بود که کمیسیون تلفیق بر همه آنها ورورد کرد و منابع را تغییر داد اما در بخش هزینه همان مصوبه دولت به تصویب کمیسیون رسید. در جریان توضیح جزئیات لایحه بودجه 1400 محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کشور در جمع خبرنگاران از افزایش حقوق سربازان سخن گفت و تصریح کرد: سال آینده حقوق سربازان وظیفه‌عمومی افزایش دوبرابری خواهد داشت. در همان زمان امیر دریادار غلامرضا رحیمی‌پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد: برابر هماهنگی‌های انجام‌شده با سازمان برنامه‌وبودجه، حقوق سربازان از ابتدای سال ۱۴۰۰ به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد. وی افزود: در حال حاضر میانگین حقوق سربازان وظیفه نیروهای مسلح ۴۸۰هزار تومان است که از ابتدای سال ۱۴۰۰، این میانگین به یک‌میلیون و ۳۵۰هزار تومان خواهد رسید. این در حالی است که حقوق سربازان وظیفه طبق قانون باید حداقل یک‌میلیون و 680هزار تومان برای امسال در نظر گرفته می‌شد. در جریان بررسی لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق بند مربوط به افزایش حقوق سربازان تغییر کرد. خبری که از کمیسیون تلفیق بیرون آمده حکایت از آن دارد که حداقل حقوق سربازان در سال آینده یک‌میلیون و 800هزار تومان خواهد بود.
افزایش 25درصدی حقوق دولتی‌ها
کمیسیون تلفیق بودجه مصوب کرده سال آینده حقوق کارمندان دولت 25درصد افزایش می‌یابد که طبق شواهد موجود حداقل حقوق نیروی کادر در نیروهای مسلح سه میلیون و 500هزار تومان خواهدبود. با این تفاسیر 60درصد این مبلغ که حداقل حقوق سرباز را تشکیل می‌دهد دو میلیون و 100هزار تومان است و یک میلیون و 800هزار تومانی که کمیسیون تلفیق مصوب کرده باز هم با قانون فاصله دارد. همچنین 90درصد مبلغ سه میلیون و 500هزار تومان، سه‌میلیون و 150هزار تومان است که تاکنون درباره سقف حقوق سربازان سخنی گفته‌نشده‌است. محسن دهنوی، عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1400 در مورد وضعیت خدمت سربازی توضیح داد: برای سال آینده حقوق سربازان 75درصد حقوق پایور می‌شود. با احتساب افزایش 25درصدی حقوق کارمندان دولتی و همچنین دریافتی حداقل سه میلیون و 500هزار تومانی آنها 75درصدی که محسن دهنوی اعلام کرده، حدود دو میلیون و 600هزار تومان خواهد شد؛ اما همه جا از افزایش چندبرابری حقوق سرباز و پرداخت مبلغ یک میلیون و 800هزار تومان سخن می‌گویند. علی خضریان، نماینده مردم تهران نیز در این باره اظهارنظر کرده و گفته حقوق سربازان وظیفه نیروهای مسلح که در حال حاضر به طور میانگین ۴۸۰هزار تومان است، از ابتدای سال ۱۴۰۰ به یک میلیون و ۳۵۰هزار تومان خواهدرسید که با این افزایش سه برابری، ۶۰درصد قانون محقق می‌شود.
منابع افزایش حقوق از کجاست؟
از سال 97 که ارز 4200تومانی متولد شد تاکنون حدود 400هزار میلیارد تومان رانت توزیع شده‌است. در سال مابه‌التفاوت ارز ترجیحی با بازار آزاد بیش از 6000تومان بود و نرخ ارز در بازار آزاد 11هزار تومان قیمت داشت. در آن سال با توجه به 12میلیارد دلار واردات کالاهای اساسی و دارو رانت حدود 80هزار میلیارد تومانی توزیع شده‌است.
در سال گذشته نیز 14میلیارد دلار صرف واردات کالاهای اساسی و دارو با نرخ 4200تومان شد. با توجه به افزایش 2000تومانی قیمت دلار و رسیدن آن به کانال 13هزار تومان مابه‌التفاوت نرخ ارز ترجیحی و بازار آزاد افزایش یافت و حدود 123هزار میلیارد تومان رانت توزیع شد.
امسال هم با توجه حجم واردات کالای اساسی و دارو به میزان 9 میلیارد دلار 187هزار میلیارد تومان رانت وجود دارد. این در حالی است که نرخ کالاهای اساسی طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس حداقل 100درصد رشد داشته‌است.
حالا کمیسیون تلفیق بودجه تصمیم گرفته ارز 4200تومانی را حذف کند و مابه‌التفاوت آن را در بخش‌های مختلف هزینه کند. یکی از موارد مصارف حذف ارز ترجیحی افزایش حقوق سربازان است که حداقل یک میلیون و 800هزار تومان تعیین شده‌است.
حدود 100هزار میلیارد تومان از منابع حذف ارز 4200تومانی در تبصره 14 بودجه سال آینده آورده‌شده که 3000میلیارد تومان آن برای افزایش حقوق سربازی در نظر گرفته‌شده‌است.
اگر ارز ترجیحی حذف نشود...
آن‌طور که از فضای مجلس مشخص است بودجه 1400 موافق و مخالفانی دارد. روال تصویب بودجه به این صورت است که بندهای مختلف در کمیسیون تلفیق مورد بررسی قرار می‌گیرد و مصوبه‌های این کمیسیون در صحن علنی به رای گذاشته می‌شود و نمایندگان باید به آن رای دهند. اگر بودجه در صحن مجلس رای نیاورد، رئیس مجلس با استفاده از اختیارات خود می‌تواند آن را دوباره به کمیسیون تلفیق برای بررسی بازگرداند و اگر به تصویب نمایندگان برسد و دولت نسبت به مصوبات ایراد و اشکال داشته‌باشد، شورای‌نگهبان و مجمع‌تشخیص‌مصلحت‌نظام در این زمینه تصمیم‌گیری خواهندکرد.
حال این پرسش وجود دارد اگر در صحن مجلس بند ارز 4200تومانی حذف نشود و حذف آن رای نیاورد شاکله بودجه به هم می‌ریزد و دوباره منابع جدید باید تعریف شود. مصطفی طاهری، عضو کمیسیون تلفیق بودجه به خبرنگار ما می‌گوید: «نمایندگان با حذف ارز 4200تومانی موافقند و تجربه نشان داده آنچه در کمیسیون تلفیق به تصویب می‌رسد، نمایندگان نیز تصویب خواهندکرد.» وی افزود: «برای حقوق سربازان نیز گام مثبتی برداشته‌شده تا بتوانیم بخشی از مشکلات آنها را حل کنیم.» در هفته اخیر وزارت صمت گرانی دولت را به تصمیمات مجلس ربط داد و اعلام کرد، حذف ارز ترجیحی توسط مجلس باعث شده بسیاری از خانوارها اقدام به احتکار روغن کنند. هرچند این موضوع از سوی بسیاری از کارشناسان رد شد اما باید توجه داشت بازار روغن سومین بار است دچار نوسان عرضه شده و در دوبار قبلی سخنی از حذف ارز 4200تومانی به میان نیامده‌بود. از سوی دیگر برای واردات واکسن، نپیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) مطرح شد که مقامات مالی دولت این موضوع را تکذیب کردند. این در حالی بود که صرافی‌ها در صورت ثبت تقاضا در سامانه نیما اقدام به حواله پول به کشورهای خارجی می‌کردند. همچنین آبان 98 را هنوز کسی فراموش نکرده و اجرای یک تصمیم تبعات زیادی را به دنبال داشت. کارشناسان معتقدند بخش اجرایی کشور در خط مقدم قرار دارد و اجرای آنها می‌تواند به تضمین آرامش کشور منجر شود یا رفتار مردم را در بخش‌های خرید کالاهای اساسی تغییر دهد.
آنچه مشخص است دولت اصرار بر ابقای ارز ترجیحی دارد و مجلس می‌خواهد آن را حذف کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تا قبل از سال 97 که ارز 4200تومانی متولد شود، تعداد واردکنندگان کالاهای اساسی کمتر از 40 نفر بود اما پس از آن سال به بیش از 100واردکننده عمده رسید. البته آمارهای غیررسمی نیز در این زمینه وجود دارد که بیش از 600وارد کننده به آمار واردکنندگان کشور اضافه شده‌است.
به سربازان آموزش اشتغال داده شود
برخی کارشناسان معتقدند آموزش تسلیحاتی باید یکی از بخش‌های آموزش به سربازان را تشکیل دهد و اگر در دوره‌ای که در خدمت نیروهای مسلح هستند به آنها در بخش‌های مختلف اقتصادی آموزش داده شود پس از پایان دوره یک نیروی کار حرفه‌ای وارد بازار کار خواهد شد که می‌تواند تا پایان عمر از آموزشی که فراگرفته کسب درآمد کند. نیروهای مسلح ایران این امکان و ظرفیت را در اختیار دارند که بتوانند با استارت‌اپ‌ها و مراکز اقتصادی دیگر قرارداد همکاری داشته باشند تا سربازان علاوه بر یادگیری در بخش نیروهای تسلیحاتی در بخش اقتصاد نیز تحت آموزش قرار بگیرند. در طول سال‌های گذشته، رهبر معظم انقلاب بارها درباره پیشرفت در زمینه اقتصادی تاکید داشتند و تربیت نیروی کار متخصص می‌تواند یکی از نیازهای کشور را تامین کند که با توجه به توان بالای نیروهای مسلح پیاده‌سازی چنین اقدامی دور از ذهن و غیرقابل اجرا نیست.
سربازی 5ساله حرفه‌ای
ماجرای سرباز حرفه‌ای اخیرا مطرح شده که کسی از آن ذهنیت ندارد. طبق بررسی‌های خبرنگار جام‌جم، سرباز حرفه‌ای به سربازانی اطلاق می‌شود که آموزش‌های لازم نیروهای مسلح را فرا می‌گیرند و با حقوق مناسب، حدود پنج‌سال به خدمت آنها در می‌آیند. هرچند هنوز این موضوع به تصویب نمایندگان کمیسیون تلفیق نرسیده و در حد پیشنهاد مطرح شده است.
3000میلیارد تومان منابع برای افزایش حقوق سربازان
مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون تلفیق‌بودجه به جام‌جم گفت: منابعی که کمیسیون‌تلفیق‌بودجه برای افزایش حقوق سربازان در نظر گرفته 3000میلیارد تومان است که احتمال افزایش آن وجود دارد.
وی با بیان این‌که طبق قانون حقوق سرباز باید 60 تا 90درصد حقوق پایور باشد، تصریح کرد: مصوبه کمیسیون تلفیق به گونه‌ای است که متاهلان بتوانند 90درصد حقوق پایور را دریافت کنند و 60درصد به مجردها برسد.
رضاخواه با اشاره به این‌که یک میلیون و 800هزار تومان حداقل حقوق برای سربازان است، افزود: منابع تبصره 14 بودجه که مربوط به هدفمندی یارانه‌هاست متنوع شده و منابع جدیدی را در نظر گرفتیم که اگر حتی ارز 4200تومانی حذف نشود باز هم امکان تامین آن از بخش‌های دیگر وجود دارد؛ اما باید توجه داشت اکثر نمایندگان موافق حذف ارز ترجیحی هستند.
به گفته نماینده مردم تهران در مجلس، افزایش حقوق سربازان ربطی به افزایش قیمت حامل‌های انرژی ندارد و این‌که گفته می‌شود قرار است منابع این حقوق از محل آزادسازی قیمت آب، برق، گاز، بنزین و گازوئیل باشد، صحت ندارد.
عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1400 می‌گوید: بخشی از منابع در نظر گرفته‌شده برای حقوق سربازان از محل حذف ارز ترجیحی و مابه‌التفاوت با نرخ 17هزار و 500تومانی است. البته از محل حذف این ارز مصارف مختلفی در نظر گرفته‌شده که یکی از آنها افزایش حقوق سربازان است.
رضاخواه در مورد افزایش حقوق سربازان توضیح بیشتری داد و گفت: افزایش حقوق سربازان می‌تواند زیرساخت سرباز حرفه‌ای را فراهم کند که از یک سو نیروهای مسلح نیازشان برطرف خواهدشد و از سوی دیگر شان سرباز حفظ می‌شود. در این صورت افراد به جای این‌که دو سال سربازی بروند ممکن است پنج سال در خدمت نیروهای مسلح با حقوق بالا باشند که هم نیروهای مسلح راضی خواهندبود و هم سربازان.
این نماینده مجلس توضیح داد: موضوع سرباز حرفه‌ای هنوز در مجلس تصویب نشده و ممکن است در صحن تصویب شود و احتمال دارد اصلا رای نیاورد اما در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: اکنون حداقل حقوق سربازان 300 هزار تومان و متوسط 480 هزار تومان دریافت می‌کنند که با افزایش حقوق در نظر گرفته شده بین سه تا چهار برابر افزایش حقوق را شاهد خواهیم بود.
اگر دولت کوتاهی کند!
محمد خوش‌چهره، نماینده ادوار مجلس و کارشناس اقتصادی در گفت‌وگویی که با خبرنگار ما داشت به ابلاغ قانون مجلس به دولت اشاره و تصریح کرد: پس از تصویب بودجه در صحن مجلس رئیس مجلس آن را به دولت ابلاغ می‌کند. اما دولت به دلیل این‌که مسؤول بخش اجرا در کشور است می‌تواند اجرای قوانین را به تاخیر بیندازد که از دولت نهم تاکنون شاهد این موضوع بودیم.
وی افزود: آنچه توسط مجلس به دولت ابلاغ می‌شود لازم الاجراست اما دست دولت برای اجرا نکردن بازتر است تا اجرا کردن. از این رو ممکن است تا وقتی سرکار باشد بخشی از قوانین را کامل اجرا نکند و با استفاده از آیین‌نامه‌های خودشان به تاخیر بیندازند.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
