معجزه بخشندگی
یادداشت: معصومه تختی روانشناس
بخشش به عنوان یک فضیلت و ارزش اخلاقی در روابط انسانی مطرح است به ویژه جوامعی که فرهنگ دینی برآن حاکم است تاکید زیادی بر پرورش این صفت دارند واین خصلت را بسیار ارج مینهند. زمانی که فرد منافع دیگران را بدون در نظرگرفتن هرگونه پاداش به منافع خود ترجیح میدهد در واقع فردی ایثارگر و بخشنده است. بخشندگی صفتی است که افراد از آن به فراخور سرشت و تربیت و شخصیتشان بهرهمند هستند؛ بعضی کمتر و برخی بیشتر.
خبرخوب این است که میتوان این صفت را همچون بسیاری از صفات در خود پرورش داد. در تعاملات اجتماعی بسیار پیش میآید که طرفین موجبات رنجش و دلخوری همدیگر را فراهم میکنند و هر چه ارتباطات نزدیکتر وصمیمانهتر باشد احتمال رنجشها نیز بیشتر میشود. حال اگر برخوردهای مقابلهای، واکنشی باشد بیتردید این روابط ارزشمند صدمه خواهد دید و به تبعِ آسیبی که به رابطه میخورد سلامت روان طرفین نیز آسیب میبیند، چرا که سلامت روابط نقش اساسی در سلامت روان ما دارد و هرگونه آسیبی که به روابط جدی و نزدیک ما وارد شود مستقیما به روان ما منتقل
خواهد شد.
یکی از روشهای مقابله موثر با خطاهای دیگران بخشش است. متاسفانه به دلیل عدم درک درست این مفهوم بیشتر اوقات افراد نسبت به آن مقاومت دارند، چرا که بخشش را نشانه ضعف و عقب نشینی میدانند در حالی که از خود گذشتگی زمانی معنا پیدا میکند که فرد در جایگاه قدرت و توانمندی است و امکان انتخاب دارد؛ یعنی میتواند مقابله به مثل کند اما نمیکند.
از این منظر، فرد بخشنده نه تنها احساس ضعف نمیکند بلکه احساس شادمانی و سرور درونی دارد چرا که این حرکت، قدرت درونی وی را افزایش و جنبههای انسانی را رشد میدهد. بنابراین در بخشندگی دو مولفه اصلی وجود دارد: قدرت و آگاهی.
شواهد علمی حاکی از این است که هر چه انسان بخشندهتر باشد احساس ارزشمندی، اعتماد به نفس و سلامت روان وی نیز بیشتر است.همچنین این عملکرد در استحکام روابط و ایحاد صمیمیت و ترمیم روابط آسیبدیده بهتر عمل میکند. در واقع بخشندگی سود فردی و اجتماعی دارد، بنابراین منطقی است که خود و فرزندانمان را برای بخشندگی تربیت کنیم.
اشخاصی که معیارهای سختگیرانه دارند و از خود انتظار کمال وبینقصبودن را دارند و به هنگام بروز خطا خود را تنبیه و سرزنش میکنند، معمولا از اشتباهات دیگران نیز نمیگذرند و آنان را مستوجب اشد مجازات میدانند. بنابر این اگر میخواهیم از خود، فردی بخشنده بسازیم بهتر است دیدگاهمان به انسان را واقعبینانه کنیم.