جامجم از روند جذاب یك پیگیری رسانهای درباره انتشار 2 قسمتی یك فیلم سینمایی گزارش میدهد
كاسبی هزارپایی؟!
از وقتی پای فیلمها به دنیایی به اسم شبكه نمایش خانگی یا همان دیویدیهای سوپرماركتی خودمان باز شد، هركدام از پخشكنندهها و تولیدكنندگان این آثار سعی میكردند با پهن كردن انواع و اقسام دامها، من و شما را به خرید آنها تشویق كنند. در مقطعی جوایز عجیب و غریب از خانه و ماشین گرفته تا میلیاردها ریال پول و... مد شده بود و هر توزیعكنندهای سعی میكرد با شلوغ كردن هر چه بیشتر و اعلام جایزههای گاهی فرضی فضا را برای فروش بیشتر آماده كند. از بین همه اینها بهتازگی اتفاق جالبی رخ داده است. داستان از این قرار است كه فیلم«هزارپا»ی جناب داوودی كه به خاطر ژانر كمدی و حضور بازیگرانی مثل عطاران مورد استقبال قرار گرفته بود، این روزها در حالی روانه بازار شده كه روی گوشهای از جلد آن نوشته شده، قسمت اول! جملهای كه نشان میدهد این فیلم سینمایی قرار است در 2 قسمت عرضه شود. گویا این فیلم ابتدا در 210 دقیقه ساخته شده ولی برای اكران، نسخه 122 دقیقهای از آن روی پرده رفت. حالا هم ظاهرا برای نسخه شبكه نمایش خانگی آن تصمیم گرفته شده تا قسمتهای حذف شده با فیلم تدوین شود. اینكه مسؤول این كار كیست و چرا این اتفاق افتاده هم در نوع خودش جالب به نظر میرسد. گزارش ما درباره پیگیری این موضوع را در ادامه بخوانید.
در این میان داوودی، مسؤولیت این شیوه نشر فیلمش را گردن پخش كنندگانش میاندازد و به خبرگزاری كار ایران میگوید: تصمیمگیری درباره نحوه پخش فیلمهای سینمایی بعد از اكران سینمایی معمولا توسط شركت پخشكننده، براساس مندرجات قرارداد و با توافق سازندگان و صاحبان اثر صورت میگیرد كه در این مورد تعدادی از این تصمیمات به اطلاع و موافقت سازندگان نرسیده، از جمله شیوه پخش هفتگی نصفه و نیمه یا بدون اجازه دست بردن در فیلم و تقسیم كردن آن كه برای من به شكل غیرقابل باوری ناراحتكننده و حیرتآور بود.
مالك كیست؟
از سوی دیگر، موسسه پخش این كار هم داستان جالبی دارد. مدتی پیش بود كه خرید حق نشر«هزارپا» توسط موسسه تصویری سوره كه وابسته به حوزه هنری است خبرساز شد. اقدامی كه به قول یكی از خبرگزاریها با تعجب مخاطبانی همراه بود كه از یكسو فیلم هزارپا را دیده و از سوی دیگر با سیاستهای حوزه هنری آشنا بودند. از همان زمان بود كه صحبتهایی درباره چگونگی انتشار این فیلم به میان آمد؛ این كه قرار است فیلم با بخشهای حذف شده و... در دو مجموعه همراه شود؛ اما هنوز خبر قطعی به گوش نرسیده بود تا اینكه نسخه نمایش خانگی «هزارپا» توسط موسسه تصویر دنیای هنر منتشر شد. جالب آنكه حسب عنوان درج شده روی فیلم، این نسخه قسمت اول بوده و ظاهرا قرار است قسمت بعدی آن هم راهی بازار شود.
در همین حواشی بود كه داوودی، كارگردان فیلم كه با اعتراضات زیادی از سوی خریداران اثر مواجه شده بود در یكی از گفتوگوهایش از تصمیمشان برای گذاشتن بخشهای پشت صحنه و حذف شده در كنار فیلم اصلی گفت و با اظهار بیاطلاعی از اقدام این موسسات در نصف كردن اصل فیلم بیان كرد: مشكل این بود كه وزارت ارشاد فشار زیادی وارد كرد تا این فیلم را در چند قسمت ارائه كند حتی تأكید داشتند كه فیلم به شكل یك مینی سریال پنج قسمتی عرضه شود و پخشكننده بخش خانگی از ترس اینكه قسمت دوم مجوز عرضه نگیرد، بدون اطلاع و مجوز من یا تهیهكننده قسمت اول را هم به دو نیمه تقسیم كرد! این گونه رفتار با یك فیلم سینمایی بسیار ناشیانه و غیرقانونی است. اینكه وزارت ارشاد به زور در یك اثر سینمایی دست ببرد و بخواهد آن را تبدیل به یك سریال چند قسمتی بكند، آن هم به این بهانه كه قوانیناش قدیمی است و زمان بالای 205 دقیقه را برای نمایش خانگی یك فیلم سینمایی به رسمیت نمیشناسد، كاملا امر غلطی است.
شروع پاسكاریها
ما در جامجم سراغ موسساتی رفتیم كه به نوعی مجوز پخش نسخه نمایش خانگی این اثر را بر عهده داشتند. با پیگیریهای ما مشخص شد حق نشر شبكه نمایش خانگی اثر از حوزه هنری به شركت دنیای تصویر هنر واگذار شده است. روابط عمومی موسسه سوره در پاسخ به جامجم از واگذاری حق نشر این فیلم به تصویر دنیای هنر و شركت ریزموج خبر میدهد و از ما میخواهد برای پیگیری موضوع به این شركت مراجعه كنیم. همین هم شد كه در ادامه پیگیری سراغ شركت تصویر دنیای هنر رفتیم. یكی از مسؤولان این شركت در پاسخ به تماس جامجم ادعای جالبی مطرح میكند: «شما باید با آقای خندقآبادی، مدیرعامل موسسه سوره تماس بگیرید چون این تصمیم یعنی نصف كردن فیلم اصلی و انتشار آن به این روش توسط او گرفته شده است و شما هم به عنوان یك خبرنگار هوشمند! باید با آنها صحبت كنید چون پخشكننده تنها عامل پخش است و صاحب اثر است كه میتواند چنین تصمیمی را بگیرد.»
ما سعی كردیم به عنوان خبرنگار هوشمند از حق مالكیت و مالك واقعی نسخه شبكه نمایش خانگی هزارپا بپرسیم ولی با پاسخی از جانب دوستان مواجه نشدیم و با وجود تكرار چندباره این سؤال چیزی به جز خداحافظ و پایان مكالمه نشنیدیم.
قصد سودجویی نداشتیم!
سازمان امور سینمایی و سمعی، بصری هم روز گذشته در واكنش به این اتفاق اعلام كرد: «انتشار ۲۰۰ دقیقهای فیلم سینمایی هزارپا در دو نسخه DVD به درخواست و اصرار موسسه تصویری سوره وابسته به حوزه هنری بوده است.» پیرو این اعلام دوباره سراغ سوره میرویم. (البته این كه یك سازمان قانونگذار و ناظر چطور و چرا زیر بار اصرار یك موسسه میرود هم میتواند سوژه جذابی باشد) با پیگیری ما از موسسه سوره مقرر میشود موضع و دیدگاه آقای مدیر عامل در اختیار جامجم قرار گیرد.
در نهایت بعد از چندین مرتبه پیگیری از موسسه مربوطه، روابط عمومی این موسسه با در اختیار قرار دادن متنی، مدعی شده كه امتیاز نسخه شبكه نمایش خانگی این فیلم به شركت فنی ریزموج واگذار شده است. در متنی كه سوره در اختیار جامجم قرار داده همچنین مطالب جالبی به نقل از مدیرعامل شركت ریزموج آمده است.
مثلا در بخشی از این متن به نقل از مدیرعامل ریزموج آمده است: «نسخه نمایش خانگی فیلم با نسخه سینمایی فیلم هزارپا متفاوت است. ما در نمایش خانگی توانستیم نسخه اصلی كارگردان را كه 205 دقیقه است پخش كنیم؛ در واقع 85 دقیقه از فیلم هزارپا در سینما پخش نشده است و مخاطب این صحنهها را برای اولین بار خواهد دید. اما متأسفانه زیرساختهای سختافزاری از قبیل كیفیت و ظرفیت دیویدی در ایران، پاسخگوی نیاز ما یعنی پخش فیلم 205 دقیقهای نیست. بههمیندلیل بهناچار فیلم را در دو نسخه دیویدی نمایش خانگی عرضه كردیم.»
ارزان هم فروختیم!
در بخش دیگری از این متن آمده است: «در مورد قیمت نسخه نمایش خانگی هزارپا نیز به مخاطبان اطمینان میدهیم قیمت نسخه نمایش خانگی هزارپا ارزانتر از دیگر مدلهای پخش تمام شده است. حتی با توجه به مدت زمان نسخه نمایش خانگی فیلم، هزارپا را با نصف قیمت واقعی آن عرضه كردهایم. در واقع مخاطب به یك قسمت 45دقیقهای از هر سریال، ده هزار تومان میپردازد، اگر ما قصد سودجویی داشتیم باید 205 دقیقه فیلم را در چهار قسمت 45دقیقهای عرضه میكردیم و از مخاطب حدود 40 هزار تومان دریافت میكردیم. اما با توجه به وضعیت اقتصادی مردم، ما فیلم40هزار تومانی را با نصف قیمت آن یعنی 20هزار تومان عرضه كردهایم.»
ما در جامجم پیگیر دریافت موضع شركت ریزموج هم بودیم كه تا لحظه تنظیم گزارش به جایی نرسید. در نهایت اینكه ادعای موسسه سوره درباره شركت ریزموج در حالی صورت میگیرد كه این شركت صرفا یك شركت خدماتی و فنی بوده و سفارشهای دریافت شده از طرف سفارشدهنده را تولید میكند. زمینه فعالیت این شركت هم در پایگاه رسمی اینترنتی آن اینگونه اعلام شده است: «تولید سیدی(CD-R) و دیویدی(DVD+/-R) خام و پر شده (Pre-recorded)». به نظر میرسد ریزموج صرفا مجری فنی یك سفارش بوده است. حال اینكه موسسه سوره بدون پذیرفتن مسؤولیت، تبعات یك تصمیم را به عهده شركت فنی مجری قراردادش حواله میدهد جای سؤال است.
در صورتی که مراکز و اشخاصی که نامشان در گزارش ذکر شده توضیحی داشته باشند، جامجم از شفافسازی هرچه بیشتر این موضوع استقبال میکند.