در آخرین هفته ماه مبارك رمضان، كم‌آبی احتمالی بروز یافته در بدن برخی روزه‌داران را با رعایت رژیم مناسب می‌توان جبران كرد
زمان طلایی جبران آب بدن
در كنار بیشتر شدن احساس گرسنگی ناشی از روزه‌داری در واپسین روزهای ماه مبارك رمضان، یكی از مسائلی كه برخی افراد را این روزها ممكن است بیشتر از روزهای نخست كم‌طاقت كند، احساس تشنگی ناشی از ساعت‌های متوالی نخوردن آب و مایعات است. هرساله متخصصان تغذیه توصیه‌هایی درباره نوع مدیریت مصرف آب در فاصله افطار تا سحر ارائه می‌دهند كه به احساس تشنگی در افراد روزه‌دار كمك می‌كند تا كمتر تشنه شوند. از سویی با توجه به شیوع كرونا و تأكید متخصصان بر نوشیدن مایعات در چنین شرایطی به منظور پایین‌تر آوردن احتمال ابتلا به كرونا، برخی برای روزه‌داری نگران افزایش احتمال ابتلا به كرونا هستند. از این رو با دكتر‌محمد‌هاشمی، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران گفت‌وگو كرده‌ایم تا چنانچه این مدت كمتر مایعات بدن را تأمین كرده‌اید، ببینیم چه ترفندهایی را می‌توانیم در تغذیه به‌كار بگیریم تا در روزهای باقیمانده تا سعید فطر بتوانیم بر چالش كم‌آب شدن بدن غلبه كنیم.
تأمین آب و رطوبت موضوعی تعیین‌كننده و مهم در روزه‌داری تلقی می‌شود و امسال هم با توجه به شرایط شیوع كرونا كه بر كشور حاكم است، این مساله باید بیشتر رعایت شود. بدن ما برای انجام فعل و انفعالات شیمیایی به آب نیاز دارد. به گفته دكتر‌هاشمی، ما روزانه به حدود دو لیتر آب برای تنظیم متابولیسم بدنمان نیاز داریم. این آب باید از طریق نوشیدن آب، آبمیوه، چای و خوردن میوه در طی روز و در طول ماه رمضان، از افطار تا سحر تامین شود. تمام افراد باید این مورد را رعایت کنند تا بدنشان به مرور دچار كم‌آبی و مشكل نشود.
محیط را مرطوب نگه دارید
این متخصص رژیم درمانی در ادامه تأكید می‌كند نخوردن مقدار آب كافی به‌واسطه خشكی مخاط‌ها می‌تواند خطر ابتلا به كرونا را در شرایط فعلی بیشتر كند. از این رو توصیه می‌كنیم همه به‌ویژه افراد روزه‌دار اگر در سه هفته گذشته خیلی نوشیدن آب را جدی نمی‌گرفتند، اكنون طی روزهای باقیمانده به تأمین مقدار آب موردنیاز بدنشان در این بازه زمانی، بیشتر توجه كنند تا خطر ابتلا به ویروس در آنها افزایش پیدا نكند. البته به دلیل كوتاهی زمان افطار تا سحر، تأمین این مقدار آب گرچه ممكن است كمی با دشواری همراه باشد اما نباید از این كار غفلت شود.
این متخصص در ادامه به نكته دیگری هم درباره محیط مناسب افراد روزه‌دار اشاره می‌كند و می‌گوید: روزه‌داران هوای محل زندگی و محل كارشان را مرطوب نگه دارند. رعایت این امر می‌تواند عامل محافظت‌كننده برای افراد روزه‌دار تلقی شود كه از خشك شدن مخاط گلو و بینی و سرایت آسان‌تر ویروس كووید-19 جلوگیری می‌كند.
نگران دفع سریع مایعات نباشید
به گفته دكتر‌هاشمی، وقتی دریافت حجم زیادی از مایعات در مدت زمان كمی صورت بگیرد، دفع ادرار هم سریع‌تر انجام می‌شود. البته این مساله خیلی مشكل‌ساز نیست و برای افراد عادی و بدون بیماری خاص، هیچ مشكلی ایجاد نمی‌كند. اما در موارد خاص و بیماران مزمن به‌ویژه در افرادی كه مبتلا به نارسایی كلیه و نارسایی قلبی هستند و پزشك محدودیت مصرف مایعات برای آنها تجویز می‌كند، قضیه متفاوت است و این گروه از بیماران به‌طور مستقیم تحت‌نظر پزشك و با دستور و تجویز او روزه بگیرند. او تأكید می‌كند اغلب افراد مبتلا به چنین بیماری‌های شدید و مزمنی در حالت معمول مجاز به روزه گرفتن نیستند و این مساله ارتباطی به شرایط كرونایی این روزها ندارد. اما در نهایت باید پزشك در مورد وضعیت جسمانی و توانایی آنها در روزه‌داری نظر دهد.
میوه، جایگزین مناسب آب
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در ادامه به جام‌جم می‌گوید: به طور قطع، بخشی از آب موردنیاز بدنمان را به‌ویژه در ماه رمضان باید از طریق میوه‌ها تأمین كنیم و با این كار دو هدف را نشانه می‌گیرم؛ هم آب بدن و هم موادمعدنی و ویتامین‌های موردنیاز بدن را از میوه‌ها جبران می‌كنیم. زمانی كه آب بدن را از میوه‌ها تأمین می‌كنیم، به شرطی كه به اندازه مصرف كرده باشیم، بار نوشیدن آب در فاصله افطار تا سحر سبك‌تر می‌شود و دیگر نیاز به نوشیدن آب زیاد ندارید چراکه بخشی از آب بدن از طریق خوردن میوه‌های پرآبی چون هندوانه تأمین می‌شود. اما مسأله‌ای كه در این بین وجود دارد، این است كه ما باید سهم میوه روزانه را مصرف كنیم و خوردن اضافه‌تر را توصیه نمی‌كنیم زیرا فقط كالری بیشتری به بدن می‌رسد و می‌تواند مانند هر‌زمان دیگری كه كالری بیشتری مصرف می‌كنید، باعث چاقی و اضافه‌وزن شود. دكتر‌هاشمی می‌گوید سهم هر‌نفر از میوه مصرفی روزانه كه برای تأمین آب و موادمعدنی و ویتامین‌های بدن لازم و ضروری است، بستگی به جثه و فعالیت بدن افراد دارد. اما اگر بخواهیم به طوركلی حساب كنیم، معمولا افراد مجازند روزانه بین سه تا پنج واحد میوه مصرف كنند.
پرخطرهای روزه‌داری
دکتر‌هاشمی درباره شرایط فعلی شیوع كرونا در كشور می‌گوید: «آمارها نشان می‌دهد افراد مبتلا به دیابت، فشار خون و بیماران قلبی بیشتر در معرض ابتلا به انواع شدید بیماری كرونا قرار دارند.
به همین دلیل، این دسته از افراد باید بیشتر رعایت كنند. البته تاكنون مدرك و مستنداتی دال بر این‌كه روزه گرفتن باعث ضعف سیستم ایمنی و احتمال بیشتر بروز كرونا در این افراد می‌شود، ارائه و اثبات نشده است، بنابراین اگر مجاز به روزه‌داری هستند و تا به امروز را روزه گرفته‌اند و مشكلی نداشته‌اند، می‌توانند با رعایت شرایط بهداشتی و اصول ایمنی روزهای باقیمانده را هم روزه بگیرند».
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در ادامه خطاب به گروه‌های پرخطر به‌ویژه افراد مبتلا به دیابت تأكید كرد، این افراد اگر مجاز به روزه‌داری هستند، سعی كنند ساعات بیشتری را در خانه بمانند و اصول بهداشتی را هم رعایت كنند تا خطر كمتری متوجه آنها شود.
وی افزود: در این میان، افرادی كه دوران نقاهت كرونا را پشت سر گذاشته‌اند و بیماری‌شان تمام شده و دو تا سه هفته از دوره نقاهت بیماری آنها گذشته، در صورتی كه در روزهای نخست ماه مبارك توفیق روزه‌داری نداشته‌اند، می‌توانند طبق نظر پزشك معالج روزه‌داری كنند و مشكلی ندارند.
محیط را مرطوب نگه دارید
این متخصص رژیم درمانی در ادامه تأكید می‌كند نخوردن مقدار آب كافی به‌واسطه خشكی مخاط‌ها می‌تواند خطر ابتلا به كرونا را در شرایط فعلی بیشتر كند. از این رو توصیه می‌كنیم همه به‌ویژه افراد روزه‌دار اگر در سه هفته گذشته خیلی نوشیدن آب را جدی نمی‌گرفتند، اكنون طی روزهای باقیمانده به تأمین مقدار آب موردنیاز بدنشان در این بازه زمانی، بیشتر توجه كنند تا خطر ابتلا به ویروس در آنها افزایش پیدا نكند. البته به دلیل كوتاهی زمان افطار تا سحر، تأمین این مقدار آب گرچه ممكن است كمی با دشواری همراه باشد اما نباید از این كار غفلت شود.
این متخصص در ادامه به نكته دیگری هم درباره محیط مناسب افراد روزه‌دار اشاره می‌كند و می‌گوید: روزه‌داران هوای محل زندگی و محل كارشان را مرطوب نگه دارند. رعایت این امر می‌تواند عامل محافظت‌كننده برای افراد روزه‌دار تلقی شود كه از خشك شدن مخاط گلو و بینی و سرایت آسان‌تر ویروس كووید-19 جلوگیری می‌كند.
نگران دفع سریع مایعات نباشید
به گفته دكتر‌هاشمی، وقتی دریافت حجم زیادی از مایعات در مدت زمان كمی صورت بگیرد، دفع ادرار هم سریع‌تر انجام می‌شود. البته این مساله خیلی مشكل‌ساز نیست و برای افراد عادی و بدون بیماری خاص، هیچ مشكلی ایجاد نمی‌كند. اما در موارد خاص و بیماران مزمن به‌ویژه در افرادی كه مبتلا به نارسایی كلیه و نارسایی قلبی هستند و پزشك محدودیت مصرف مایعات برای آنها تجویز می‌كند، قضیه متفاوت است و این گروه از بیماران به‌طور مستقیم تحت‌نظر پزشك و با دستور و تجویز او روزه بگیرند. او تأكید می‌كند اغلب افراد مبتلا به چنین بیماری‌های شدید و مزمنی در حالت معمول مجاز به روزه گرفتن نیستند و این مساله ارتباطی به شرایط كرونایی این روزها ندارد. اما در نهایت باید پزشك در مورد وضعیت جسمانی و توانایی آنها در روزه‌داری نظر دهد.
میوه، جایگزین مناسب آب
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در ادامه به جام‌جم می‌گوید: به طور قطع، بخشی از آب موردنیاز بدنمان را به‌ویژه در ماه رمضان باید از طریق میوه‌ها تأمین كنیم و با این كار دو هدف را نشانه می‌گیرم؛ هم آب بدن و هم موادمعدنی و ویتامین‌های موردنیاز بدن را از میوه‌ها جبران می‌كنیم. زمانی كه آب بدن را از میوه‌ها تأمین می‌كنیم، به شرطی كه به اندازه مصرف كرده باشیم، بار نوشیدن آب در فاصله افطار تا سحر سبك‌تر می‌شود و دیگر نیاز به نوشیدن آب زیاد ندارید چراکه بخشی از آب بدن از طریق خوردن میوه‌های پرآبی چون هندوانه تأمین می‌شود. اما مسأله‌ای كه در این بین وجود دارد، این است كه ما باید سهم میوه روزانه را مصرف كنیم و خوردن اضافه‌تر را توصیه نمی‌كنیم زیرا فقط كالری بیشتری به بدن می‌رسد و می‌تواند مانند هر‌زمان دیگری كه كالری بیشتری مصرف می‌كنید، باعث چاقی و اضافه‌وزن شود. دكتر‌هاشمی می‌گوید سهم هر‌نفر از میوه مصرفی روزانه كه برای تأمین آب و موادمعدنی و ویتامین‌های بدن لازم و ضروری است، بستگی به جثه و فعالیت بدن افراد دارد. اما اگر بخواهیم به طوركلی حساب كنیم، معمولا افراد مجازند روزانه بین سه تا پنج واحد میوه مصرف كنند.
پرخطرهای روزه‌داری
دکتر‌هاشمی درباره شرایط فعلی شیوع كرونا در كشور می‌گوید: «آمارها نشان می‌دهد افراد مبتلا به دیابت، فشار خون و بیماران قلبی بیشتر در معرض ابتلا به انواع شدید بیماری كرونا قرار دارند.
به همین دلیل، این دسته از افراد باید بیشتر رعایت كنند. البته تاكنون مدرك و مستنداتی دال بر این‌كه روزه گرفتن باعث ضعف سیستم ایمنی و احتمال بیشتر بروز كرونا در این افراد می‌شود، ارائه و اثبات نشده است، بنابراین اگر مجاز به روزه‌داری هستند و تا به امروز را روزه گرفته‌اند و مشكلی نداشته‌اند، می‌توانند با رعایت شرایط بهداشتی و اصول ایمنی روزهای باقیمانده را هم روزه بگیرند».
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران در ادامه خطاب به گروه‌های پرخطر به‌ویژه افراد مبتلا به دیابت تأكید كرد، این افراد اگر مجاز به روزه‌داری هستند، سعی كنند ساعات بیشتری را در خانه بمانند و اصول بهداشتی را هم رعایت كنند تا خطر كمتری متوجه آنها شود.
وی افزود: در این میان، افرادی كه دوران نقاهت كرونا را پشت سر گذاشته‌اند و بیماری‌شان تمام شده و دو تا سه هفته از دوره نقاهت بیماری آنها گذشته، در صورتی كه در روزهای نخست ماه مبارك توفیق روزه‌داری نداشته‌اند، می‌توانند طبق نظر پزشك معالج روزه‌داری كنند و مشكلی ندارند.
