برنامه «سیبک و قصههای مادربزرگ» با محوریت آموزش مهارتهای زندگی به کودکان پخش میشود
«سیبک» قصهگو در رادیو
والدین همیشه در مواجهه با کودکانشان با مشکلات زیادی روبهرو میشوند. مثلا یک بچه دوست ندارد قبل از غذاخوردن دستهایش را بشوید یا اینکه در برابر حمامرفتن مقاومت میکند و چنین مسائلی هیچوقت تمامی ندارند و طبیعی است در این مواقع بهتر است والدین در قالب قصه یا نمایش بهترین رفتار را بهصورت غیرمستقیم به کودکان آموزش دهند. به همین دلیل اگر میخواهید بدانید چطور با کودکانتان رفتار کنید، کافی است هر شب ساعت 21 و 10 دقیقه موج رادیوی خانه را روی افام ردیف 102 مگاهرتز رادیو سلامت تنظیم کنید تا شنونده برنامه تخصصی «سیبک و قصههای مادربزرگ» برای کودکان باشید. این برنامه رادیویی مهارتهای زندگی را در قالب قصه و نمایش به کودکان ارائه میکند. همچنین به والدین هم آموزش میدهد در موقعیتهای متفاوت چطور با کودکانشان رفتار کنند تا رفتار درست را جایگزین رفتار نادرست کنند. گرچه این برنامه تخصصی برای کودکان است اما برای والدین هم مثمرثمر است. بچهها در برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ حضور فعالی دارند و وقتی قصهای در برنامه روایت میشود، آنها هم باید در ادامه در قالب تماس با برنامه حدس بزنند سیبک در مواجهه با اتفاقات چطور عمل میکند. در واقع بچهها هم در ساخت این برنامه مشارکت دارند. با نازیلا نظمی تهیهکننده، فرشته قربانی گوینده و راوی و لیلا میرکانی، نویسنده برنامه درباره جزئیات سیبک و قصههای مادربزرگ به گفتوگو نشستهایم که در ذیل مطالعه میکنید.
فرشته قربانی، قصهگو و راوی برنامه است. وی در پاسخ به این سوال که تا چه میزان خودش را با دنیای کودکان همراه میکند تا حرفهایش برای بچهها شنیدنی باشد، میگوید: در زندگی شخصیام مادربزرگ نشدهام اما در خانه ما کوچولوی نازنینی است که بسیار هم پسربچه باهوش و باذکاوتی است و من بهواسطه او میدانم چطور باید خودم را با دنیای کودکان همراه کنم. کودکان امروز با زمان ما اصلا قابل قیاس نیستند. اگر بخواهیم فاصله بگیریم حتما عقب میمانیم. باید به فراخور نیازشان با بچهها حرف بزنیم. با توجه به اینکه ارتباط بچهها با قصه گویی مادربزرگها و پدربزرگها خاص، گرم و متفاوت است به همین دلیل فضای قصهگویی برنامه ارتباط خوبی با بچهها برقرار کرده است. ضمن اینکه ارتباط مادربزرگ با سیبک در برنامه بسیار هم خوب است. من راوی مادربزرگ هستم و باید بگویم خانم مریم باقری، بازیگر نقش سیبک خیلی به من کمک میکند تا فضای قصه برای بچهها گرمتر شود.
وی کار برای کودکان را سخت توصیف میکند و تاکید میکند: کار برای بچهها سخت تر از بزرگترهاست،زیرا بزرگترها خودشان انتخاب میکنند، به همین دلیل باید تلاش کنیم تا بچهها همراه ما شوند و این به هیچ وجه کار آسانی نیست.
قربانی درباره اینکه شما و بازیگر سیبک تا چه میزان به متن وفادار هستید و چقدر بداهه دارید، میگوید: از آنجا که باید طبق متن جلو برویم، حتما این کار را انجام میدهیم و اگر در بخشهایی بداهه میطلبد، حتما این کار را خواهیم کرد. در این برنامه سیبک شیطنتهای زیادی دارد و در آن بخشها کلام ما محاوره و بداهه میشود. مثلا سیبک در برنامه کلمه «آره» را خیلی خاص تلفظ میکند یا از کلمه «آهان» استفاده میکند که در این مواقع به او توضیح میدهم چطور دیالوگهایش را درست بگوید. در واقع با این شکل نمایش به بچهها یاد میدهیم چطور صحیح حرف بزنند.
این گوینده و راوی برنامه درباره ویژگیهای سیبک و قصههای مادربزرگ میگوید: من برنامه را دوست دارم، چون گروه منسجمی هستیم. از تهیه کننده گرفته تا صدابردار و بازیگران همه با جان و دل کار میکنند. با اینکه سالهای بسیاری است کار میکنم اما هنوز هم معتقدم پویایی جوانترها میتواند هر فردی را به هیجان دعوت کند و من هم از همکاران جوانترم یاد میگیرم.
وی میگوید: علاقهام به قصهگویی به دوران کودکیام برمیگردد. در آن مقطع چهره مجریان رادیو را نمیدیدیم و همیشه عاشق قصه گویی زنده یاد حمید عاملی بودم. تا اینکه گذشت و به رادیو رفتم و برنامه تهران در شب روزهای سهشنبه را کنار آقای عاملی اجرا میکردم. به همین دلیل همیشه فضای قصهگویی را دوست دارم و برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ که از چنین فضایی بهره برده، برایم لذتبخش است.
عکسهای ارسالی بچهها
لیلا میرکیانی، نویسنده برنامه درباره رابطهاش با بچهها و نگارش قصه برای آنها میگوید: من همیشه ارتباطم با بچهها بسیار خوب بوده و از وقتی وارد برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ شدهام، بهتر هم شده و بیشتر به رفتار بچهها دقت میکنم. با توجه به ویروس کرونا و قرنطینه بودن بچهها در خانه، سعی میکنم قصههای شنیدنی برای آنها بنویسم و خوشبختانه برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ ارتباط خوبی با آنها برقرار کرده است، حتی گاهی والدین به من پیشنهاد میکنند قصههایی بنویسم که به آنها یاد بدهیم کمتر با گوشیهای همراه بازی کنند.
وی درباره انتخاب موضوع قصهها توضیح میدهد: موضوعات تربیتی و اخلاقی محدودیت دارند ولی ما با زبان متفاوت قصهها را روایت میکنیم. مثلا یک موضوع را از زبان اشیا، حیوانات و انسانها روایت میکنیم. درمجموع به موضوعات سلامت جسمانی و بهداشتی هم در قالب قصه در این برنامه میپردازیم. سعی میکنم بیشتر شبها شنونده برنامه باشم تا نحوه ارتباط بچهها را با برنامه بیشتر بدانم. همچنین سر ضبط برنامه هم هستم.
میرکیانی میافزاید: از نظرات بچهها و بزرگترها استفاده میکنم که در دایرکت اینستاگرام به ما پیام میدهند یا موضوعی را پیشنهاد میکنند. جالب است وقتی در قالب قصهای به موضوعی میپردازیم، بچهها عکس میگیرند و برایمان میفرستند. مثلا وقتی قصهای درباره تمیز کردن اتاقها روایت کردیم، بچهها از اتاق هایشان که تمیز کرده بودند، عکس گرفته و برایمان ارسال کردند. این موارد نشان میدهد بچهها با برنامه همذاتپنداری میکنند.
قصهدرمانی در رادیو
نازیلا نظمی، تهیهکننده برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ درباره جزئیات برنامه میگوید: در این برنامه سیبک نماینده قشر خردسال است و هربار برایش ماجراهایی پیشمیآید و مادربزرگ تلاش میکند او را آگاه کند تا راه و رسم زندگی را یاد بگیرد. در این برنامه زمینهسازی میکنیم تا بچهها مهارتهای زندگی را یاد بگیرند و در قالب داستان و نمایش این اتفاق رخ میدهد. قبل از آنکه درگیر ویروس کرونا شویم، هر شب میزبان یک خردسال بودیم و بعد از کرونا خردسالان بهصورت تلفنی در برنامه حضور دارند. آنها در طول برنامه باید حدس بزنند که سیبک در مواجهه با اتفاقات چطور عمل میکند. البته در این برنامه به غیر از آنکه لیلا میرکانی قصههای ویژه خردسالان را تنظیم رادیویی میکند و در برنامه روایت میشود، ما کتابهای مناسب قصه را معرفی میکنیم تا والدین کتابهای معرفیشده را برای بچهها تهیه کنند.
این تهیهکننده در پاسخ به این سوال که چطور با والدین در تماس هستید که هر شب یکی از خردسالان مهمان برنامه باشد، تاکید میکند: در پیج اینستاگرام برنامه، والدین خیلی فعال هستند و از این طریق بچهها به ما معرفی و با قالب برنامه هم آشنا میشوند و مشارکت دارند. ضمن اینکه قصههایی که در برنامه روایت میشود پشتوانه علمی و تحقیقاتی دارد و ما با روانشناسان کودک صحبت میکنیم تا به واسطه قصهها به خردسالان آموزش صحیح بدهیم.
این تهیهکننده ادامه میدهد: ما در برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ به شکل غیرمستقیم و در قالب قصه و نمایش به کودکان نکات تربیتی، سلامت و بهداشت روان، سلامت اجتماعی، سلامت خانوادگی، تغذیه و ... را آموزش میدهیم اما نکته مهم این که برنامه در عین حال که برای کودکان طراحی شده، میتواند به والدین آموزش غیرمستقیم بدهد که با دنیای کودکان بیشتر آشنا شوند، بدانند چطور رفتار کرده و صحبت کنند و ... هدف این است که از طریق قصهدرمانی به دنیای کودکان بپردازیم. بچهها باید از کودکی مهارتهای زندگی را یاد بگیرند و ریشه خیلی از مسائل به دوران کودکی برمیگردد. به همین دلیل ما تلاش میکنیم تا رفتار صحیح با کودکان را آموزش بدهیم. گاهی شاهد هستیم بچه در مقابل غذا خوردن یا حمام رفتن مقاومت میکند یا بلد نیست نه بگوید و خیلی موارد دیگر. بنابراین ما مسائل تربیتی و اخلاقی را در قالب قصه روایت میکنیم. نظمی با اشاره به تعامل بچهها توضیح میدهد: با توجه به شیوع کرونا، ما دیگر بچهها را به استودیو نمیآوریم و ارتباطمان با آنها تلفنی است اما این مساله باعث ریزش مخاطب نشده و جالب است که ارتباط خوبی هم با برنامه دارند و بهواسطه صفحه اینستاگرام با ما در تماس هستند. همچنین میزان دانلودهای برنامه که روی ایرانصدا بارگذاری میشود، نشان میدهد بچهها برنامه را دوست دارند و علاقهمند به قصهگویی و گویندگی هم هستند.وی میافزاید: من سالهاست کار کودک انجام میدهم و بچههایی که از کودکی با من همکاری میکردند در حال حاضر دانشجو هستند. با توجه به اینکه مرتب من در حال ساخت برنامههایی برای کودکان هستند، آنها را شناسایی کرده و در برنامههای خاص از آنها استفاده میکنند. همچنین از آنجایی که همکاران من را میشناسند وقتی برنامهای برای کودکان در شبکههای دیگر ساخته میشود به من مراجعه میکنند تا کودک مناسب برای کارشان را معرفی کنم. همچنین بچههایی را برای تبلیغات بازرگانی معرفی کردهام. در واقع برنامههای کودکی که در رادیو ساختهام سکوی پرتاب برای بچههای علاقهمند به این حوزه بوده که وارد دنیای رسانه شدهاند.
این تهیهکننده اشاره میکند: سیبک و قصههای مادربزرگ چهار سال است روی آنتن پخش میشود. قبل از آن برنامه قاصدک پخش میشد ولی تلاش کردهایم سیبک و قصههای مادربزرگ تخصصیتر برای کودکان و والدین باشد.
نظمی درباره اینکه لیلا میرکیانی، نویسنده برنامه تا چه میزان با دنیای بچهها در ارتباط است تا قصههای بهروز بنویسد، توضیح میدهد: خانم میرکیانی فوقلیسانس رشته روانشناسی تربیتی کودکان است و پدرش محمد میرکیانی از نویسندگان بزرگ در حوزه کودک است که برنامههای بسیار زیادی را برای رسانه نوشته و سالها مدیر گروه کودک شبکههای مختلف تلویزیون بوده است. بنابراین ما حضور آقای میرکیانی را هم بهشکل غیرمستقیم در برنامه داریم. خانم میرکیانی هم زیر نظر چنین پدری بزرگ شده و از کودکی با دنیای قصهگویی آشنایی داشته است و مرتب با بچهها در ارتباط و قصههای بهروز برای برنامه مینویسد.
این تهیهکننده درباره ساخت انیمیشن از این برنامه میگوید: ایرانصدا داستانهایی که در برنامه سیبک و قصههای مادربزرگ روایت میشود را در قالب انیمیشن روی سایت بارگذاری کرده و این اقدام با اقبال زیاد کودکان و والدین روبهرو شده است. ما هم در این برنامه سعی میکنیم در چارچوب مسائل اخلاقی و تربیتی برای کودکان قصهگویی داشته باشیم. البته کار برای دنیای کودک امروز بسیار سخت است و نباید به این موضوع ساده نگاه کرد. ما در رادیو سلامت تلاش کردهایم با یک برنامه تخصصی و کاربردی در خدمت بچهها و والدینشان باشیم. گوینده و راوی برنامه فرشته قربانی است و بازیگران مریم باقری، سارا عرب پوریان و حمیدرضا اللهیاری هستند که در بخش قصه نقشآفرینی میکنند.