تفاوت در نیازها تفاوت در تشویقها
یادداشت: پدرام کاویان کارشناس و پژوهشگر جمعیت
بدیهی است که مشوقهای فرزندآوری برای جوامع مختلف، نیازمند همخوانی با نوع نیاز و فرهنگ آن جامعه است.
البته باید در نظر داشته باشیم در کشور ما، اقشار مختلفی وجود دارد به همین دلیل ممکن است سیاستی که در کشورهای اروپایی اجرایی میشود، فقط روی یکی از دهکهای جامعه ما اثرگذار باشد اما اگر بخواهیم سیاستهایی فراگیر و درخور همه اقشار جامعه را اجرایی کنیم، نیازمند نگاه بومی هستیم، چون باید بررسی کنیم و ببینیم آنها در چه مؤلفههایی سیاستگذاری کردهاند؟
شاید در برخی مؤلفههایی که مثلا کشورهای اروپایی به آن توجه ویژهای میکنند، ما نقطه قوت داشته باشیم و نیازی به سرمایهگذاری در آن زمینه نباشد. در عین حال که ممکن است نقطه ضعفی داشته باشیم که دیگر کشورها نیازی به پرداختن به آن نداشته باشند.
به عنوان مثال، در بسیاری از کشورهایی که ما روشهای تشویقی فرزندآوریشان را بررسی میکنیم، دسترسی به مسکن طبیعی است. آنها بعد از ازدواج، اعتباراتی در اختیارشان قرار میگیرد که یا خانهای میخرند یا اجاره میکنند و بعد از آن هم تا سالهای زیادی بدهی خودشان را بابت آن مسکن پرداخت میکنند اما موضوع دسترسی به مسکن در کشور ما شرایطی شبیه فاجعه دارد. به همین دلیل ممکن است آنها سرمایهگذاری خاصی بر این موضوع نکنند اما لازم است در کشور ما بهعنوان اصلیترین سیاستهای حمایتی ارائه شود.
از سوی دیگر، میتوان به این موضوع اشاره کرد که نرخ اشتغال خانمها در کشور ما کمتر از 15درصد است در حالی که در بسیاری از کشورهای دیگر حدود 50درصد برآورد میشود، پس طبیعی است که بخش زیادی از سیاستهای حمایتی و تشویقی برای فرزندآوری در آنها به مرخصی و حقوق و کمکهزینه برای روزهای بدون حقوق و حمایتهای شغلی برای مادران اختصاص داشته باشد در حالی که در کشور ما نیاز است بهگونهای دیگر عمل شود. فراهمسازی بستر آسان برای ازدواج هم یکی دیگر از مسائلی است که بومی کشور ما محسوب میشود، چراکه در این روزها، جوانان شرایط را برای ازدواج هم مناسب نمیبینند چه برسد به فرزندآوری. موضوعی که در دیگر کشورها، معضل چندان بزرگی محسوب نمیشود.
بنابراین ترجمه سیاستهای تشویقی کشورهای اروپایی و اجرای آنها درکشورمان رویکرد موفقی نخواهد بود و در بهترین شرایط برای قشر کوچکی از جامعه کاربرد خواهد داشت.
موضوعی که نشان میدهد به شناختی کافی برای اجرای روشهای تشویقی بومی جهت شکلگیری تمایل به فرزندآوری در جوانان و خانوادهها نیاز داریم.