مجموعه داستانی «داغ نهان» از ششم محرم روانه آنتن تلویزیون میشود
«داغ نهان » پهلوی اول بر دل مردم عزادار حسینی
اواخر اسفند ۱۳۱۴ شمسی، پهلوی اول دستور منع عزاداریها را صادر میکند. این دستور دو روز مانده به نوروز سال ۱۳۱۵ شمسی، طی بخشنامه محرمانهای در وزارت داخله به استانداران ابلاغ میشود. این روند تا سال ۱۳۱۶ شمسی هر روز سختتر از پیش ادامه یافت. تا آنجاکه در این سال مردم حق نداشتند در ماه محرم از لباس مشکی، پارچه سیاه و هر جلوه محرمی دیگری برای نشاندادن عزاداربودنشان استفاده کنند. پس از این است که آژانها و عملههای نظمیه مجاز میشوند بر عزاداران در هر مجلسی بشورند و چماق بر پیکرهایی بکوبند که قلبشان شرحهشرحه داغ کربلاست. این مجوز نهتنها، حسینیهها و تکایا که پشت دیوار خانهها و خلوت عوام را هم تفتیش میکرد تا صدای هر نجوا و شیونی را در گلو خفه کند. این شکل از برخورد با اعتقادهای دینی مردم سبب شد که خانوادههای مذهبی، آیینهای عزاداری محرم را به شکل پنهانی و زیرزمینی یا در باغهای بیرون شهر و حتی در حمامهای عمومی با حضور تعداد محدودی از افراد برگزار کنند. توجه به این موارد باعث شد تا مرکز بسیج صدا و سیما با حضور جوانان خلاق و با استعداد، مجموعه داستانی کوتاهی بر اساس روایتهای واقعی از این مقطع تاریخی بسازد که به تهیهکنندگی محمد رسولی و کارگردانی سیدعلی میراللهی ساخته شده و از ششم محرم از شبکههای مختلف تلویزیون پخش شود.
وی ادامه میدهد: «بنابراین ما سه ماجرای واقعی از آن مقطع زمانی را در قالب یک اثر داستانی کوتاه ساختیم تا نشان بدهیم که مردم متدین در آن مقطع زمانی چه سختیهایی را تحمل میکردند و رنج میکشیدند تا بتوانند مخفیانه مراسم روضهخوانی را برگزار کنند.»
این تهیهکننده در پاسخ به این سوال که مجموعه داغ نهان قرار است چه زمانی روی آنتن برود تاکید میکند: «این مجموعه که تولید مرکز بسیج صداوسیماست از ششم محرم از شبکههای مختلف تلویزیون روانه آنتن میشود.»
رسولی در توضیح روایتهای این مجموعه میگوید: «یکی از روایتها مربوط به آنهایی میشود که برای اینکه در مجالس عزاداری امام حسین (ع) شرکت کنند، خودشان را شبیه افراد مست میکردند و در کوچه راه میرفتند تا کسی به آنها شک نکند و بعد وارد خانهای میشدند که مراسم عزاداری را با صدای آرام در سرداب خانه برگزار میکردند. با اینکه سردابها بسیار هم سرد بود اما آنها این کار را انجام میدادند. عدهای دیگر قرار روضهخوانی را در حمامها میگذاشتند و بقچه به بغل داخل حمام میشدند تا کسی شک نکند و بعد در حمام را میبستند و با صدای آرام روضهخوانی میکردند. تعدادی دیگر هم در پشت بامها میایستادند تا به همسایههایی که در خانههایشان مراسم عزاداری برگزار میکردند، خبر بدهند که ماموران چه زمانی وارد کوچه میشوند. در واقع آنها نگهبانی میدادند تا وقتی خبرها به واسطه جاسوسان به دست آژانها میرسید، از مراسم محافظت کنند. در واقع ما سعی کردهایم چند روایت را با هم تلفیق کنیم تا بتوانیم به این مستند داستانی کوتاه برسیم. البته تعداد چنین روایتهایی کم نبوده و در اینترنت موجود است که در آن دوران رضاشاه چقدر مردم را اذیت میکرد تا مانع برگزاری مراسم روضهخوانی شود.»
رسولی درباره سبک این مجموعه توضیح میدهد: «ما روایتها را کاملا در شهرک سینمایی تلویزیونی غزالی بازسازی کردیم و با چند بازیگر این مجموعه داستانی کوتاه را ساختیم. کارگردانی این اثر هم به عهده سیدعلی میراللهی است که از جوانان حزباللهی و هنرمند یزدی محسوب میشود.در این مجموعه بیوک میرزایی، سلمان فرخنده و حشمت آرمیده بازی کردهاند.»
این تهیهکننده درباره اینکه چطور به این طرح رسیدید، میافزاید: «ما باید قدر مجالس عزاداری را که امروز میتوانیم راحت و با حمایتهای حکومتی برگزار کنیم بدانیم. گرچه کرونا است اما باز هم در فضای باز این مراسم برگزار میشود. به همین دلیل باید ارزش روضههایی که برگزار میکنیم را بدانیم که مردم در گذشته چه سیلیهایی خوردند و چقدر عذاب کشیدند تا حافظ روضههای امام حسین (ع) باشند تا پرچم امام حسین (ع) همیشه بالا باشد. ضمن اینکه میخواستیم به واسطه ساخت این اثر به رفتار خبیثانه رضاشاه بپردازیم که در مقعط خودش تا چه میزان مردم متدین را اذیت میکرد، چه آن زمان که فرمان کشف حجاب را داد و چه مقطعی که روضهخوانی را ممنوع کرد.»
وی درباره انتخاب میراللهی برای کارگردانی این اثر عنوان میکند: «بنای دکتر رحمتی در مجموعه بسیج سازمان حمایت همیشه از جوانان هنرمند انقلابی است و برای این هدف برنامه دارند. بر همین مبنا تصمیم گرفته شد کارگردانی این مجموعه به یک جوان 24 ساله خوش ذوق و حزباللهی سپرده شود که تجربه چند کار کوتاه قابل توجه را در کارنامه خود داشت. الحمدلله این اعتماد هم نتیجه داد و مجموعهای خوشساخت برای پخش از تلویزیون آماده شد. جا دارد حقیقتا از حسن اعتماد بسیج سازمان به جوانان تازه نفس قدردانی کنم.»
من بچه هیاتی هستم
سیدعلی میراللهی که تا به امروز کارهای کوتاه ساخته و جوایزی هم کسب کرده، درباره پذیرش کارگردانی مجموعه داغ نهان میگوید: من یزدی هستم و مراسم روضهخوانی در دوران گذشته به دلیل ممنوعیتهایی که وجود داشت آرام و در برخی خانهها برگزار میشد. معماری خانهها هم به گونهای بود که با هم به واسطه قنات و... ارتباط داشت. بنابراین مردم از این طریق به هم ملحق میشدند و مراسم روضهخوانی برای امام حسین (ع) را برگزار میکردند. به همین دلیل از مدتها پیش علاقهمند بودم کاری با این محوریت و سختیهایی که مردم در آن مقطع زمانی برای برگزاری مجالس امام حسین (ع) داشتند، بسازم.
وی ادامه میدهد: تا اینکه آقای رسولی پیشنهاد ساخت مجموعه داغ نهان را به من داد. در ابتدا این مجموعه پنج روایت بود که در نهایت به سه روایت رسیدیم و چندهفتهای درگیر نگارش فیلمنامه شدیم و بعد کار برای ضبط رفت. خوشبختانه این اثر ساخته شد و امیدواریم تماشای آن هم برای مخاطبان جذاب باشد.
این کارگردان درباره اینکه آیا درباره این موضوع دغدغه شخصی داشتید، توضیح میدهد: بله، من بچه هیاتی هستم و عموماً نسل جوان فکر میکنند مراسم روضهخوانی که برای امام حسین (ع) برگزار میشود همیشه مثل الان راحت بوده، در حالی که این طور نیست و واقعیات تاریخ نشان میدهد مردم رنج زیادی میکشیدند. به همین دلیل ما تلاش کردهایم به واسطه ساخت این اثر ذهن نسل جوان را نسبت به این موضوع آگاه کنیم.
میراللهی درباره انتخاب بازیگران این مجموعه مستند عنوان میکند: ما بر مبنای شخصیتها به انتخاب بازیگران رسیدیم و خوشبختانه هنگام تست اولیه هم متوجه شدیم دوستان همانی هستند که ما انتظار داشتیم به همین دلیل به انتخاب آقایان بیوک میرزایی، حشمت آرمیده و سلمان فرخنده رسیدیم.
وی درباره اینکه آیا در گذشته هم کارهایی با محتوای مذهبی ساخته بودید، میافزاید: بله، قبلا کارهایی انجام داده بودم. برای شهدا چند کار ساختم که نمونهاش ساخت کاری برای شهید منتظرالقائم بود. همچنین نماهنگهایی هم ساختهام که در جشنواره تولیدات صدا و سیما رتبههایی کسب کرده است. در پایان میخواهم از دوستان مرکز بسیج صدا و سیما تشکر کنم که به من اعتماد کردند و کارگردانی را به من سپردند. گرچه من کارهایی ساخته بودم، اما خوشحالم این اعتماد را داشتند و پروژه بزرگ داغ نهان را به من سپردند که اتفاق مبارکی بود.