گفت‌وگو با زهرا بهرامی، بازیگر فیلم«باران» درباره عزاداری افغانستانی‌ها
علم‌گردانی به احترام حضرت عباس علیه‌السلام
با بازی درخشانش در فیلم«باران» به کارگردانی مجید مجیدی، همه نگاه‌ها را به‌سوی خود کشاند. دختر کم‌سن‌وسال افغانستانی که با خانواده‌اش در ایران زندگی می‌کند و مجبور است برای کارگری در یک ساختمان، لباس پسرانه بپوشد. 21سال از زمان ساخت و اکران فیلم باران گذشته و زهرا بهرامی حالا دیگر برای خودش خانمی شده و ازدواج کرده و مادر شده و در رادیو دری مشهد، گوینده و تهیه‌کننده است. بهرامی در مشهد متولد و بزرگ‌شده است. با او هم‌صحبت شدم تا برایمان از مراسم خاص افغانستانی‌ها در ماه محرم و دهه اول عاشورا بگوید.
نوحه‌سرایی برای تشنگان کربلا
بهرامی می‌گوید: در محله‌ای در مشهد متولد و بزرگ شدم که بیشتر ساکنان آن افغانه بودند. ما برای محرم مراسم خاصی داشتیم و الان هم داریم اما 2 سالی است به دلیل شیوع کرونا خیلی کمرنگ شده یا اصلا برگزار نمی‌شود اما مراسمی را که شب هفت محرم برگزار می‌کردیم هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم. مراسم علم‌گردانی شب هفتم به نیت حضرت عباس (ع). ششم محرم که شب فرا می‌رسید ما در مسجدی جمع می‌شدیم و روضه‌خوانی داشتیم که گروهی علم مخصوص را به مسجد می‌آوردند. این علم که مزین به پارچه‌های سبز، سیاه و قرمز بود از محرم سال قبل در خانه‌یکی از بزرگان بود. مردان سینه‌زنان و نوحه‌خوانان علم را می‌آورند و عزاداری اصلی شروع می‌شد. نوحه‌های جان‌سوزی خوانده می‌شد و همه ما به این علم اعتقاد ویژه داشته و داریم. باورمان این است که این علم وسیله متبرکی است که واسطه خیر می‌شود و به آبروی حضرت عباس(ع) ما حاجت‌روا می‌شویم. این علم تا روز سوم امام حسین(ع) در مسجد می‌ماند و بعد از آن به منزل بزرگی برده می‌شد تا محرم سال آینده. هر کس حاجتی دارد، پارچه‌ای به این علم می‌بندد و امیدوار است با باز شدن گره‌ای از علم، گره کار او هم باز شود.
سقاخانه کابل
از روز هفتم، آب روی امام حسین (ع) و یارانش بسته می‌شود، برای همین روز هفتم عزت بسیار دارد و به‌نام حضرت ابوالفضل(ع) نام‌گذاری شده است. آب و نذر آب، بین شیعیان افغانستان و هزاره‌ای‌ها حرمت زیادی دارد. در کابل سقاخانه‌ای است که روز تاسوعا و عاشورا متبرک می‌شود و باورمان این است که هر کس از آب آن بخورد، حاجت‌روا می‌شود و شفا پیدا می‌کند. در کابل و دیگر شهرهای افغانستان، شیعیان در دهه اول محرم، نذر آب را ادا می‌کنند.
قبل کرونا و زمانی که بچه بودم در دهه اول برای عزاداری به خیابان می‌رفتیم. یادم هست از محله گلشهر و طلاب که افاغنه‌نشین بود تا حرم، دسته‌های سینه‌زنی افغانستانی‌ها هم به خیابان می‌آمد و در کنار هیأت‌های پاکستانی، هندی، کردی، لری و... عزاداری می‌کردیم. راستش را بخواهید زنجیرزنی افغانستانی‌ها بی‌نظیر است. از ته دل زنجیر می‌زنند و عزاداری می‌کنند. ما سال‌هاست در ایران زندگی می‌کنیم. خودم متولد ایران هستم و دوستان ایرانی زیادی دارم. قبل کرونا آنها به مراسم عزاداری ما می‌آمدند و ما هم به هیأت‌های ایرانی می‌رفتیم. حالا دیگر آن‌قدر فرهنگ‌های دو کشور با هم قاطی شده که آیین‌ها و فرهنگ‌هایمان باهم شباهت‌های زیادی دارد. در جزئیات، تفاوت‌هایی باهم داریم اما محرم که می‌شود همه شیعیان، عزادار امام حسین (ع) می‌شویم و به شیوه خودمان برای ایشان عزاداری می‌کنیم.
بهرامی می‌گوید: در محله‌ای در مشهد متولد و بزرگ شدم که بیشتر ساکنان آن افغانه بودند. ما برای محرم مراسم خاصی داشتیم و الان هم داریم اما 2 سالی است به دلیل شیوع کرونا خیلی کمرنگ شده یا اصلا برگزار نمی‌شود اما مراسمی را که شب هفت محرم برگزار می‌کردیم هیچ‌وقت فراموش نمی‌کنم. مراسم علم‌گردانی شب هفتم به نیت حضرت عباس (ع). ششم محرم که شب فرا می‌رسید ما در مسجدی جمع می‌شدیم و روضه‌خوانی داشتیم که گروهی علم مخصوص را به مسجد می‌آوردند. این علم که مزین به پارچه‌های سبز، سیاه و قرمز بود از محرم سال قبل در خانه‌یکی از بزرگان بود. مردان سینه‌زنان و نوحه‌خوانان علم را می‌آورند و عزاداری اصلی شروع می‌شد. نوحه‌های جان‌سوزی خوانده می‌شد و همه ما به این علم اعتقاد ویژه داشته و داریم. باورمان این است که این علم وسیله متبرکی است که واسطه خیر می‌شود و به آبروی حضرت عباس(ع) ما حاجت‌روا می‌شویم. این علم تا روز سوم امام حسین(ع) در مسجد می‌ماند و بعد از آن به منزل بزرگی برده می‌شد تا محرم سال آینده. هر کس حاجتی دارد، پارچه‌ای به این علم می‌بندد و امیدوار است با باز شدن گره‌ای از علم، گره کار او هم باز شود.
سقاخانه کابل
از روز هفتم، آب روی امام حسین (ع) و یارانش بسته می‌شود، برای همین روز هفتم عزت بسیار دارد و به‌نام حضرت ابوالفضل(ع) نام‌گذاری شده است. آب و نذر آب، بین شیعیان افغانستان و هزاره‌ای‌ها حرمت زیادی دارد. در کابل سقاخانه‌ای است که روز تاسوعا و عاشورا متبرک می‌شود و باورمان این است که هر کس از آب آن بخورد، حاجت‌روا می‌شود و شفا پیدا می‌کند. در کابل و دیگر شهرهای افغانستان، شیعیان در دهه اول محرم، نذر آب را ادا می‌کنند.
قبل کرونا و زمانی که بچه بودم در دهه اول برای عزاداری به خیابان می‌رفتیم. یادم هست از محله گلشهر و طلاب که افاغنه‌نشین بود تا حرم، دسته‌های سینه‌زنی افغانستانی‌ها هم به خیابان می‌آمد و در کنار هیأت‌های پاکستانی، هندی، کردی، لری و... عزاداری می‌کردیم. راستش را بخواهید زنجیرزنی افغانستانی‌ها بی‌نظیر است. از ته دل زنجیر می‌زنند و عزاداری می‌کنند. ما سال‌هاست در ایران زندگی می‌کنیم. خودم متولد ایران هستم و دوستان ایرانی زیادی دارم. قبل کرونا آنها به مراسم عزاداری ما می‌آمدند و ما هم به هیأت‌های ایرانی می‌رفتیم. حالا دیگر آن‌قدر فرهنگ‌های دو کشور با هم قاطی شده که آیین‌ها و فرهنگ‌هایمان باهم شباهت‌های زیادی دارد. در جزئیات، تفاوت‌هایی باهم داریم اما محرم که می‌شود همه شیعیان، عزادار امام حسین (ع) می‌شویم و به شیوه خودمان برای ایشان عزاداری می‌کنیم.
