مواضع منفعلانه آنتونیو گوترش در قبال تحولات افغانستان بار دیگر از ناکارآمدی این مجموعه در مواجهه با بحران‌های بین‌المللی پرده برداشته است
روزه سکوت دبیر کل سازمان ملل
در میان موضع‌گیری‌ها و اقداماتی که در راستای ایجاد صلح و ثبات در افغانستان صورت می‌گیرد، جای یک بازیگر اصلی خالی است. سازمان ملل متحد که در طول دو دهه اخیر از به کار بردن لفظ اشغالگر در قبال نظامیان آمریکایی و ناتو در افغانستان خودداری می‌کرد، اکنون نیز تنها خط قرمز خود را در افغانستان سیاست‌ها و راهبردهای کلان واشنگتن و متحدانش در این کشور می‌داند، نه صیانت از شهروندان افغان.
سازمان ملل متحد و دبیر کل آن، ترجیح می‌دهند صرفا در خصوص آنچه در افغانستان می‌گذرد، هشدار دهند و برای مردم این کشور آرزوی موفقیت و دستیابی به صلح کنند. با این حال اگر کسی در انتظار برداشته شدن گام‌های عملیاتی و اساسی جهت استقرار آرامش در افغانستان از سوی سازمان ملل است، سخت در اشتباه است.
وجه مشترک رویکرد کوفی عنان، بان کی مون و آنتونیو گوترش در قبال بحران افغانستان، پرهیز از تداخل وظایف سازمان ملل با خطوط قرمز ایالات‌متحده آمریکا و ناتو در این کشور جنگ‌زده بوده است. خطوط قرمزی که امروز پررنگ‌تر از هر زمان دیگری برای دبیر کل سازمان ملل متحد ترسیم‌شده است.
هشدار بی‌فایده گوترش
سازمان ملل متحد هشدار داد اگر عملیات نظامی نیروهای طالبان به کابل برسد، پیامدهای فاجعه‌باری برای غیرنظامیان خواهد داشت. استفان دوجاریک، سخنگوی دبیر کل سازمان ملل در نشست خبری نیویورک درباره تحولات افغانستان مدعی شده است:
دبیر کل سازمان ملل عمیقا از تحولات جاری افغانستان نگران است و بر ضرورت دستیابی طرف‌های درگیر در این کشور به توافق سیاسی تأکید دارد. واضح است کشیده‌شدن نبرد به شهری در اندازه کابل، تأثیرات فاجعه باری برای غیرنظامیان خواهد داشت و ما بسیار امیدواریم این اتفاق نیفتد. هرگونه تحقیق درباره مرگ غیرنظامیان باید بی‌طرفانه و مستقل از طرفین درگیر باشد.
طالبان روز چهارشنبه هفته گذشته در بیانیه‌ای کشتن غیرنظامیان را تکذیب کرد و به سازمان ملل متحد پیشنهاد داد با تیم تحقیق در این زمینه همکاری کنند. پس از آن‌که آمریکا و دیگر کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی اعلام کردند نیروهای خود را افغانستان خارج می‌کنند، طالبان از ماه آوریل عملیات خود را برای سرنگونی دولت موردحمایت آمریکا در افغانستان تشدید کرد. سازمان ملل می‌گوید در شش ماه نخست سال جاری میلادی 5۱۸۳ غیرنظامی در افغانستان کشته و زخمی شده‌اند. طالبان کنترل قندهار و هرات، دومین و سومین شهر بزرگ افغانستان را در دست گرفته و اکنون دوسوم خاک این کشور را در کنترل خود دارد.
سکوت و دیگر هیچ
سازمان ملل متحد در طول دو دهه اخیر،نه‌تنها به نقطه اتکای شهروندان افغان جهت ایجاد صلح و ثبات تبدیل نشد، بلکه دستان آمریکا را در ارتکاب جنایت علیه آنها باز گذاشت. یک‌سال قبل از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، نتیجه تحقیقات نشان داد در سال 2019، شمار غیرنظامیان افغان که در حملات هوایی آمریکا و متحدان واشنگتن کشته شدند، ۳۳۰درصد افزایش‌یافته است. در گزارش محققان دانشگاه براون آمده بود که در سال۲۰۱۹ فقط حدود ۷۰۰غیرنظامی در حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا کشته‌شده‌اند.
فراتر از آن، پس از مفتوح شدن پرونده کشته شدن ده‌ها غیرنظامی افغان توسط نیروهای استرالیایی در این کشور نیز سازمان ملل متحد کمترین اقدامی در راستای پیگیری این اقدام مجرمانه صورت نداد. نخستین تحقیقات در خصوص اتهام جرایم و جنایت جنگی نظامیان استرالیایی در افغانستان در سال۲۰۱۶ و پس از آن‌که رسانه‌های محلی اعلام کردند نیروهای ویژه ارتش استرالیا غیرنظامیان و کودکان را طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۶ هدف قرار داده‌اند، آغاز شد. جنرال انگوس کمبل، فرمانده ارشد وزارت دفاع استرالیا در ماه نوامبر ۲۰۲۰، با انتشار گزارشی، کشته شدن ۳۹غیرنظامی توسط سربازان نیروی ویژه خود را تایید و از مردم افغانستان به خاطر ارتکاب این جنایت جنگی عذرخواهی کرد اما هنوز این پرونده نزد مردم افغانستان مفتوح است. پس‌ازاین عذرخواهی، ریک بور، فرمانده نیروهای زمینی ارتش استرالیا اعلام کرد در ارتباط با پرونده جرایم و جنایت جنگی نظامیان استرالیایی در افغانستان، ۱۳سرباز نیروی ویژه ارتش این کشور اخراج خواهند شد؛ مجازاتی که قطعا تناسبی با جرایم انجام‌شده نداشت. در این میان، سازمان ملل متحد و به‌خصوص کمیته حقوق بشر این سازمان، کمترین ورودی به ماجرای قتل ده‌ها غیرنظامی افغان نداشتند تا مبادا خاطر دولت آمریکا و دیگر اعضای ناتو مکدر شود. در حال حاضر نیز سازمان ملل متحد دقیقا همین مسیر را در افغانستان طی می‌کند.
بی‌مسؤولیتی سازمان‌های بین‌المللی در قبال افغانستان قابل‌پذیرش نیست
فریده حمیدی، نماینده پارلمان افغانستان در گفت‌وگو با جام‌جم از انفعال سازمان‌های بین‌المللی در حل‌وفصل بحران و گره‌های سیاسی در این کشور گلایه‌مند است و می‌گوید: چرا سازمان‌های بین‌المللی و جامعه جهانی اقدامی در مواجهه با بحران در افغانستان نمی‌کنند؟ من در اینجا از لزوم احساس مسؤولیت در حوزه روابط بین‌الملل سخن می‌گویم. بدون شک زمانی که یک نقطه از جهان درگیر بحران می‌شود، این بحران محدود به آن نقطه نخواهد ماند و دیگر مناطق را نیز تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم قرار خواهد داد. بنابراین سازمان‌های بین‌المللی و به‌خصوص سازمان ملل متحد و اعضای جامعه جهانی باید به وظیفه خود برای مواجهه با بحران و حل اصولی آن عمل کنند. این همان نیاز و خواسته‌ای است که تاکنون نشانه‌ای از تحقق آن ندیده‌ایم. نماینده ولایت نیمروز در ولسی جرگه (پارلمان افغانستان) افزود:یکی از مهم‌ترین وظایف سازمان‌های بین‌المللی، حمایت از حقوق اولیه شهروندان کشورهاست. امروز در کشورما، امنیت شهروندان و حقوق اولیه آنها تحت تأثیر بحران‌های داخلی مخدوش شده است. بدیهی است بی‌مسؤولیتی سازمان‌های بین‌المللی و جامعه جهانی در قبال بحران اخیر افغانستان قابل‌پذیرش نیست.
سازمان ملل متحد و دبیر کل آن، ترجیح می‌دهند صرفا در خصوص آنچه در افغانستان می‌گذرد، هشدار دهند و برای مردم این کشور آرزوی موفقیت و دستیابی به صلح کنند. با این حال اگر کسی در انتظار برداشته شدن گام‌های عملیاتی و اساسی جهت استقرار آرامش در افغانستان از سوی سازمان ملل است، سخت در اشتباه است.
وجه مشترک رویکرد کوفی عنان، بان کی مون و آنتونیو گوترش در قبال بحران افغانستان، پرهیز از تداخل وظایف سازمان ملل با خطوط قرمز ایالات‌متحده آمریکا و ناتو در این کشور جنگ‌زده بوده است. خطوط قرمزی که امروز پررنگ‌تر از هر زمان دیگری برای دبیر کل سازمان ملل متحد ترسیم‌شده است.
هشدار بی‌فایده گوترش
سازمان ملل متحد هشدار داد اگر عملیات نظامی نیروهای طالبان به کابل برسد، پیامدهای فاجعه‌باری برای غیرنظامیان خواهد داشت. استفان دوجاریک، سخنگوی دبیر کل سازمان ملل در نشست خبری نیویورک درباره تحولات افغانستان مدعی شده است:
دبیر کل سازمان ملل عمیقا از تحولات جاری افغانستان نگران است و بر ضرورت دستیابی طرف‌های درگیر در این کشور به توافق سیاسی تأکید دارد. واضح است کشیده‌شدن نبرد به شهری در اندازه کابل، تأثیرات فاجعه باری برای غیرنظامیان خواهد داشت و ما بسیار امیدواریم این اتفاق نیفتد. هرگونه تحقیق درباره مرگ غیرنظامیان باید بی‌طرفانه و مستقل از طرفین درگیر باشد.
طالبان روز چهارشنبه هفته گذشته در بیانیه‌ای کشتن غیرنظامیان را تکذیب کرد و به سازمان ملل متحد پیشنهاد داد با تیم تحقیق در این زمینه همکاری کنند. پس از آن‌که آمریکا و دیگر کشورهای عضو ائتلاف بین‌المللی اعلام کردند نیروهای خود را افغانستان خارج می‌کنند، طالبان از ماه آوریل عملیات خود را برای سرنگونی دولت موردحمایت آمریکا در افغانستان تشدید کرد. سازمان ملل می‌گوید در شش ماه نخست سال جاری میلادی 5۱۸۳ غیرنظامی در افغانستان کشته و زخمی شده‌اند. طالبان کنترل قندهار و هرات، دومین و سومین شهر بزرگ افغانستان را در دست گرفته و اکنون دوسوم خاک این کشور را در کنترل خود دارد.
سکوت و دیگر هیچ
سازمان ملل متحد در طول دو دهه اخیر،نه‌تنها به نقطه اتکای شهروندان افغان جهت ایجاد صلح و ثبات تبدیل نشد، بلکه دستان آمریکا را در ارتکاب جنایت علیه آنها باز گذاشت. یک‌سال قبل از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، نتیجه تحقیقات نشان داد در سال 2019، شمار غیرنظامیان افغان که در حملات هوایی آمریکا و متحدان واشنگتن کشته شدند، ۳۳۰درصد افزایش‌یافته است. در گزارش محققان دانشگاه براون آمده بود که در سال۲۰۱۹ فقط حدود ۷۰۰غیرنظامی در حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا کشته‌شده‌اند.
فراتر از آن، پس از مفتوح شدن پرونده کشته شدن ده‌ها غیرنظامی افغان توسط نیروهای استرالیایی در این کشور نیز سازمان ملل متحد کمترین اقدامی در راستای پیگیری این اقدام مجرمانه صورت نداد. نخستین تحقیقات در خصوص اتهام جرایم و جنایت جنگی نظامیان استرالیایی در افغانستان در سال۲۰۱۶ و پس از آن‌که رسانه‌های محلی اعلام کردند نیروهای ویژه ارتش استرالیا غیرنظامیان و کودکان را طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۶ هدف قرار داده‌اند، آغاز شد. جنرال انگوس کمبل، فرمانده ارشد وزارت دفاع استرالیا در ماه نوامبر ۲۰۲۰، با انتشار گزارشی، کشته شدن ۳۹غیرنظامی توسط سربازان نیروی ویژه خود را تایید و از مردم افغانستان به خاطر ارتکاب این جنایت جنگی عذرخواهی کرد اما هنوز این پرونده نزد مردم افغانستان مفتوح است. پس‌ازاین عذرخواهی، ریک بور، فرمانده نیروهای زمینی ارتش استرالیا اعلام کرد در ارتباط با پرونده جرایم و جنایت جنگی نظامیان استرالیایی در افغانستان، ۱۳سرباز نیروی ویژه ارتش این کشور اخراج خواهند شد؛ مجازاتی که قطعا تناسبی با جرایم انجام‌شده نداشت. در این میان، سازمان ملل متحد و به‌خصوص کمیته حقوق بشر این سازمان، کمترین ورودی به ماجرای قتل ده‌ها غیرنظامی افغان نداشتند تا مبادا خاطر دولت آمریکا و دیگر اعضای ناتو مکدر شود. در حال حاضر نیز سازمان ملل متحد دقیقا همین مسیر را در افغانستان طی می‌کند.
بی‌مسؤولیتی سازمان‌های بین‌المللی در قبال افغانستان قابل‌پذیرش نیست
فریده حمیدی، نماینده پارلمان افغانستان در گفت‌وگو با جام‌جم از انفعال سازمان‌های بین‌المللی در حل‌وفصل بحران و گره‌های سیاسی در این کشور گلایه‌مند است و می‌گوید: چرا سازمان‌های بین‌المللی و جامعه جهانی اقدامی در مواجهه با بحران در افغانستان نمی‌کنند؟ من در اینجا از لزوم احساس مسؤولیت در حوزه روابط بین‌الملل سخن می‌گویم. بدون شک زمانی که یک نقطه از جهان درگیر بحران می‌شود، این بحران محدود به آن نقطه نخواهد ماند و دیگر مناطق را نیز تحت تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم قرار خواهد داد. بنابراین سازمان‌های بین‌المللی و به‌خصوص سازمان ملل متحد و اعضای جامعه جهانی باید به وظیفه خود برای مواجهه با بحران و حل اصولی آن عمل کنند. این همان نیاز و خواسته‌ای است که تاکنون نشانه‌ای از تحقق آن ندیده‌ایم. نماینده ولایت نیمروز در ولسی جرگه (پارلمان افغانستان) افزود:یکی از مهم‌ترین وظایف سازمان‌های بین‌المللی، حمایت از حقوق اولیه شهروندان کشورهاست. امروز در کشورما، امنیت شهروندان و حقوق اولیه آنها تحت تأثیر بحران‌های داخلی مخدوش شده است. بدیهی است بی‌مسؤولیتی سازمان‌های بین‌المللی و جامعه جهانی در قبال بحران اخیر افغانستان قابل‌پذیرش نیست.
