در دوران اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، بارها اشغالگران در‌صدد تهاجم به پنجشیر و کنترل کامل آن بر‌آمدند اما مدیریت هوشمندانه احمد‌شاه مسعود و همراهانش، حسرت بزرگی را تا زمان خروج از افغانستان بر دل کمونیست‌های میدان سرخ مسکو گذاشت! در این 9 سال، شاهد رشته‌جنگ‌هایی بین نیروهای ارتش سرخ و ارتش جمهوری دموکراتیک خلق افغانستان با مجاهدین تحت امر شهید احمدشاه مسعود برای کنترل دره استراتژیک پنجشیر بودیم. در این 9 حمله، گرچه خسارات زیادی به پنجشیر وارد شد اما نیروهای روس هرگز به پیروزی نهایی در این ولایت دست نیافتند. پس از مدتی، بر همگان مسجل شده بود که پنجشیر و احمد‌شاه مسعود، اهداف شماره یک اشغالگران شوروی در افغانستان محسوب می‌شوند. روس‌ها هر بار با همه تجهیزات و نیروهای خود در افغانستان به‌سوی پنجشیر حمله کردند و هر بار قبل از نبرد، از پایان کار در این ولایت سخن به میان می‌آوردند اما استراتژی خاص احمد‌شاه مسعود در میدان نبرد به‌گونه‌ای بود که مجالی برای برافراشتن پرچم شوروی سابق در پنجشیر باقی نگذاشت! بر‌اساس آنچه تحلیلگران مسائل نظامی و استراتژیک در افغانستان می‌گویند، یکی از استراتژی‌های مسعود عبارت بود از عقب‌نشینی تاکتیکی به دره‌های مجاور و پراکنده‌ ساختن شوروی‌ها، سپس باز پس گرفتن مواضع از دست‌رفته یکی پس از دیگری! از سوی دیگر، تاکتیک‌های غافلگیر‌کننده احمد‌شاه مسعود و همراهانش در میدان نبرد نیز زبانزد خاص و عام بوده است؛ اقداماتی مانند خالی کردن ناگهانی یک منطقه و تبدیل آن به یک دام برای دشمنان در ژانویه 1983، مسکو به احمد‌شاه مسعود پیشنهاد پایان جنگ داد اما حتی تلاش روس‌ها برای محاصره همه‌جانبه پنجشیر نیز راه به جایی نبرد. در سال 1984، روس‌ها بزرگ‌ترین تعرض خود به پنجشیر را با 20 هزار سرباز ارتش شوروی و افغانستان صورت می‌دهند تا بلکه مجاهدین افغان را وادار به عقب‌نشینی کنند اما با وجود گستردگی و استفاده از وسایل مدرن و بمباران شدید هوایی، این عملیات توسط دستگاه استخباراتی احمدشاه مسعود کشف شده بود؛ برای همین یک روز قبل از آغاز حمله، احمدشاه مسعود دستور تخلیه دره از تمام سکنه را صادر کرد.