حفاظت کامل از هویت تاریخی

حفاظت کامل از هویت تاریخی

یکی از بزرگ‌ترین نواقص طرح تاش نگاه آن به موضوع هویت بود.براساس اسناد و گزارش‌های مکتوب موجود از طرح گذشته مبنای نظری در نوسازی بافت، انهدام و ویرانی هر آنچه از قبل وجود داشته، بوده است. بر اساس این نگاه بیش از 300مکان مذهبی اعم از مسجد، حسینیه و مدرسه علمیه موجود در اطراف حرم مطهردر سال72، به 55مکان تقلیل پیدا می‌کرد و به همین دلیل بیش از 80مسجد، مدرسه علمیه، حسینیه، موقوفه و تعداد زیادی از بیوت علما، شهدا و شخصیت‌های ساکن در بافت اغلب جهت ساخت طرح‌های انتفاعی، تملک و تخریب شدند. بافت پیرامون حرم مطهر به‌عنوان هسته اولیه شهر مشهد، بناها و آثار تاریخی و واجد ارزش متعددی را در دل خود جای داده بود که هرکدام نشانی از فرهنگ و هنر و تمدن اسلامی و سندی بر قرن‌ها ارادت محبان و شیعیان ائمه اطهار و سکونت و حیات آنان در جوار حرم حضرت رضا (ع) بوده است. با این حال طرح گذشته با بی‌ارزش دانستن تمام این داشته‌ها، انهدام و ویرانی بافت را دنبال کرد و حتی بسیاری از آثار ثبت ملی تخریب شدند. برای رفع این معضل برنامه‌ریزی برای طرح جدید براساس قرار دادن زیارت به‌عنوان پایه اصلی همه مناسبات کالبدی ، فعالیتی ،اجتماعی و اقتصادی شهر است. استخوان‌بندی اصلی طرح جدید، مبتنی بر دو مفهوم تار و پود زیارت شکل گرفت که در آن تارها،مسیرهای تشرف به حرم مطهر بوده و پودها، مسیرهای دربرگیرنده خدمات پشتیبان زیارت هستند.به این معنی که مسأله هویت، نه‌تنها در سطح خرد که در لایه‌های ساختاری طرح ویژه، سایه افکنده است. به‌این گونه در طرح جدید با شناسایی میدانی تمام منابع فرهنگی و آثار فرهنگی و هویتی،طراحی شبکه معابر و جانمایی خدمات عمومی به شیوه‌ای انجام گرفت که تمام مساجد و حسینیه‌ها و مدارس علمیه در طرح که بالغ بر 275 پلاک است، حفظ شده و هیچ کدام نیازی به جابه‌جایی نخواهند داشت. از سوی دیگر به‌منظور حفظ بناهای تاریخی باقیمانده در بافت پیرامون حرم مطهر، کاربری جدیدی باعنوان کاربری ویژه، روی بیش از 130بنای واجد ارزش تعریف شده است. بر این اساس، مالکان این بناها، مختارند یا از کاربری و ضوابط عمومی پلاک‌های مجاور خود که مسکونی است، بهره‌مند شوند یا با حفظ و مرمت بنای تاریخی از بنا با کاربری‌های دیگر نظیر تجاری یا اقامتی استفاده کنند.