عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای چه تاثیری بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت؟
اقتصاد ایران وارد جاده شانگهای شد
آخرین اجلاس سازمان همکاری شانگهای دیروز به پایان رسید که نتیجه برگزاری آن حضور ایران به‌عنوان عضو اصلی بود. ماهیت حضور ایران در سازمان همکاری شانگهای اقتصادی است و نکته مهم اینجاست که چگونه با حضور در این سازمان می‌توان از اقتصاد بهره برد. بررسی وضعیت اقتصادی برخی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نشان می‌دهد قدرت خرید آنها افزایش یافته که این موضوع می‌تواند به تجارت بیشتر آنها با ایران منجر شود. در ضمن برخی از این کشورها با ایران هم‌زبان و هم‌فرهنگ هستند. به گفته کارشناسان اقتصادی، عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند تحولات اقتصادی را به‌دنبال داشته باشد. به طوری که اغلب این کشورها مصرف‌کننده کالاهایی هستند که امکان تولید آن در ایران وجود دارد و از آنجا که با برخی از آنها همسایه هستیم هزینه حملونقل تا حد زیادی کاهش می‌یابد. کارشناسان معتقدند دولت سیزدهم باید از تصویب قوانین خلق‌الساعه برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان خودداری کند و با نوسان تامین و توزیع یک کالا جلوی صادرات را نگیرند. ضمن این‌که پیشنهاد می‌شود تولیدکنندگان ابتدا نیاز بازارهای مختلف را بسنجند و بعد سراغ تولید بروند و از تولید سنتی بپرهیزند. یکی از اهمیت‌های عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای بهره‌مندی از قدرت روسیه و چین در سازمان‌های جهانی است. از سوی دیگر ایران نیز می‌تواند نیاز کشور را از کشورهای عضو این سازمان تامین کند.
روسیه
جمعیت
144 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
1/5 میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
1400 میلیارد دلار
روسیه، شریک راهبردی و استراتژیک ایران است و با حمایت این کشور ایران توانست به عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای در بیاید. روسیه همکاری نظامی با ایران دارد و در بخش اقتصادی نیز مراوداتی دارند و البته همکاری نظامی ایران و روسیه بیشتر از همکاری اقتصادی است که کارشناسان در این باره می‌گویند در صورت افزایش مبادلات تجاری دو کشور امکان حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی روسیه وجود دارد و می‌توان از این طریق مشتریان اروپایی یافت. محصولات کشاورزی از جمله نیازهای روسیه است که ایران در این زمینه جزو کشورهای صادرکننده است.
چین
جمعیت
یک میلیارد و 398 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
18/6میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
14 هزار و 722 میلیارد دلار
کشور چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان است که اخیرا با ایران سند همکاری 25ساله امضا کرده است. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت است و عمده نفت خود را از ایران تامین می‌کرد. بازگشت تحریم‌ها مانع فروش نفت ایران به چین شد و همین امر دو کشور را به سمت سند همکاری بلندمدت سوق داد. به گفته تحلیلگران از سال میلادی 2022 تجارت ایران و چین افزایش چشمگیری خواهد داشت. چشم بادامی‌ها، عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای بودند که با حمایت از ایران شرایطی را فراهم کردند تا کشورمان به عضو اصلی این سازمان در بیاید.
ازبکستان
جمعیت
33 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
255 میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
57 میلیارد دلار
ازبکستان اغلب نیاز کشور خود را از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تهیه می‌کند و از آنجا که این کشورها اغلب همسایه هستند هزینه حمل و نقل پایینی را می‌پردازند. چین روسیه، ترکیه، قراقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ایران تامین کننده اصلی کالاهای مورد نیاز این کشور هستند که به نظر می‌رسد عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، تجارت دو کشور را بیشتر کند.
قزاقستان
جمعیت
18 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
205 میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
164 میلیارد دلار
ایران و قزاقستان گرچه هیچ مرزخشکی باهم ندارند، اما مرز مشترک هردو کشور از طریق دریای خزر است. قزاقستان درغرب و ایران در جنوب دریای خزر هر دو ازکشورهای ساحلی خزرند. اقتصاد قزاقستان به صادرات نفت خام و تا حدی به بخش کشاورزی متکی است؛ بنابراین برای تامین نیازهای خود تاحد زیادی به واردات ازکشورهای دیگر وابسته است. حجم کل تجارت قزاقستان با جهان در سال ۲۰۱۹ حدود ۹۶ میلیارد دلار بوده است که سهم ایران از این تجارت 4/0 درصد است یعنی رتبه چهلم در بین صادرکنندگان کالا به قزاقستان را به خود اختصاص می‌دهد.
قرقیزستان
جمعیت
6 میلیون و 457 هزار نفر
حجم تجارت با ایران
52 میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
حدود 8 میلیارد دلار
قرقیزستان از جمله معدود کشورهای محصور در خشکی محسوب می‌شود که هیچ راه ارتباطی با آب‌های آزاد ندارد. همسایه‌های این کشور شامل کشورهای چین، قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان هستند. این کشور دارای تورم
5/3 درصدی و نرخ بیکاری 3 درصد را دارد. چندی پیش امیر عابدی، رئیس اتاق مشترک ایران و قرقیزستان انتقاد کرده بود که تغییر قوانین ارزی و صادراتی باعث شده صادرات به این کشور نوسان زیادی داشته باشد. حالا فعالان اقتصادی از دولت سیزدهم می‌خواهند با ثبات در این قوانین شرایط رونق تجارت را فراهم کنند.
هند
جمعیت
یک میلیارد
و 366 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
16 میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
2708 میلیارد دلار
هند، یکی از شرکای تجاری ایران است که در دولت قبل سند همکاری در منطقه چابهار
با آنها به امضا رسید. البته همکاری در حوزه ریلی و حملونقل دریایی نیز از جمله همکاری‌های ایران با هند است که طی دو سال گذشته افت داشته اما پیش‌بینی می‌شود عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، همکاری دو کشور را بیشتر کند. هند یکی از کشورهای صاحب‌نام در حوزه فناوری است که با ایران نیز در این زمینه همکاری داشته است. همچنین این کشور یکی از خریداران نفت ایران است که اخیرا اعلام کرده در صورت رفع تحریم‌ها، خرید نفت از ایران را آغاز می‌کند.
پاکستان
جمعیت
216 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
1/2 میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
262 میلیارد دلار
ایران و پاکستان در جنوب شرقی و از راه استان سیستان و بلوچستان 959 کیلومتر مرز مشترک دارند. پاکستان سالانه حدود ۶۰ میلیارد دلار واردات از کشورهای جهان دارد. سهم ایران از بازار این همسایه شرقی، کمتر از یک درصد است. بر این اساس برنج مهم‌ترین کالای صادراتی پاکستان به جهان و واردات نفت‌خام، روغن حاصل از مواد معدنی و قیری بیشترین حجم واردات پاکستان از کشورهای جهان است. این درحالی است که ایران تامینکننده بسیاری از این کالاهاست.
تاجیکستان
جمعیت
9 میلیون و 321 هزار نفر
حجم تجارت با ایران
23/5میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
حدود 8 میلیارد دلار
ایران با تاجیکستان تجارت زیادی ندارد و 71 درصد صادرات ایران به این کشور از استان خراسان رضوی انجام می‌شود. ایران پای ثابت شرکت در نمایشگاه‌های این کشور است و در هر نمایشگاه تقریبا 50 شرکت بزرگ ایران در حوزه‌های صنایع غذایی، بهداشتی و درمانی، بخش‌های مختلف تولیدی، ماشین آلات کشاورزی و مصالح ساختمانی حضور دارند. یکی از مشکلات تجارت ایران با تاجیکستان، نداشتن شناخت و آشنایی صادرکنندگان با سیستم تجاری و قوانین و مقررات آن کشور است که اخیرا با کلاس‌هایی برای آشنایی با این قوانین برگزار می‌شود. شیرینی، رنگ، انواع پسته، سیمان، اکسیدآلومینیم، دارو، تخم پرندگان، بیسکویت و همچنین خدمات فنی و مهندسی از مهم‌ترین اقلام صادراتی جمهوری اسلامی ایران به کشور تاجیکستان هستند.
9 کشور عضو سه میلیارد و ۱۵۴ میلیون نفر جمعیت دارند که تقریبا ۴۲ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شود.
جمعیت
144 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
1/5 میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
1400 میلیارد دلار
روسیه، شریک راهبردی و استراتژیک ایران است و با حمایت این کشور ایران توانست به عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای در بیاید. روسیه همکاری نظامی با ایران دارد و در بخش اقتصادی نیز مراوداتی دارند و البته همکاری نظامی ایران و روسیه بیشتر از همکاری اقتصادی است که کارشناسان در این باره می‌گویند در صورت افزایش مبادلات تجاری دو کشور امکان حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی روسیه وجود دارد و می‌توان از این طریق مشتریان اروپایی یافت. محصولات کشاورزی از جمله نیازهای روسیه است که ایران در این زمینه جزو کشورهای صادرکننده است.
چین
جمعیت
یک میلیارد و 398 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
18/6میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
14 هزار و 722 میلیارد دلار
کشور چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان است که اخیرا با ایران سند همکاری 25ساله امضا کرده است. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت است و عمده نفت خود را از ایران تامین می‌کرد. بازگشت تحریم‌ها مانع فروش نفت ایران به چین شد و همین امر دو کشور را به سمت سند همکاری بلندمدت سوق داد. به گفته تحلیلگران از سال میلادی 2022 تجارت ایران و چین افزایش چشمگیری خواهد داشت. چشم بادامی‌ها، عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای بودند که با حمایت از ایران شرایطی را فراهم کردند تا کشورمان به عضو اصلی این سازمان در بیاید.
ازبکستان
جمعیت
33 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
255 میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
57 میلیارد دلار
ازبکستان اغلب نیاز کشور خود را از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تهیه می‌کند و از آنجا که این کشورها اغلب همسایه هستند هزینه حمل و نقل پایینی را می‌پردازند. چین روسیه، ترکیه، قراقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ایران تامین کننده اصلی کالاهای مورد نیاز این کشور هستند که به نظر می‌رسد عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، تجارت دو کشور را بیشتر کند.
قزاقستان
جمعیت
18 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
205 میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
164 میلیارد دلار
ایران و قزاقستان گرچه هیچ مرزخشکی باهم ندارند، اما مرز مشترک هردو کشور از طریق دریای خزر است. قزاقستان درغرب و ایران در جنوب دریای خزر هر دو ازکشورهای ساحلی خزرند. اقتصاد قزاقستان به صادرات نفت خام و تا حدی به بخش کشاورزی متکی است؛ بنابراین برای تامین نیازهای خود تاحد زیادی به واردات ازکشورهای دیگر وابسته است. حجم کل تجارت قزاقستان با جهان در سال ۲۰۱۹ حدود ۹۶ میلیارد دلار بوده است که سهم ایران از این تجارت 4/0 درصد است یعنی رتبه چهلم در بین صادرکنندگان کالا به قزاقستان را به خود اختصاص می‌دهد.
قرقیزستان
جمعیت
6 میلیون و 457 هزار نفر
حجم تجارت با ایران
52 میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
حدود 8 میلیارد دلار
قرقیزستان از جمله معدود کشورهای محصور در خشکی محسوب می‌شود که هیچ راه ارتباطی با آب‌های آزاد ندارد. همسایه‌های این کشور شامل کشورهای چین، قزاقستان، تاجیکستان و ازبکستان هستند. این کشور دارای تورم
5/3 درصدی و نرخ بیکاری 3 درصد را دارد. چندی پیش امیر عابدی، رئیس اتاق مشترک ایران و قرقیزستان انتقاد کرده بود که تغییر قوانین ارزی و صادراتی باعث شده صادرات به این کشور نوسان زیادی داشته باشد. حالا فعالان اقتصادی از دولت سیزدهم می‌خواهند با ثبات در این قوانین شرایط رونق تجارت را فراهم کنند.
هند
جمعیت
یک میلیارد
و 366 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
16 میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
2708 میلیارد دلار
هند، یکی از شرکای تجاری ایران است که در دولت قبل سند همکاری در منطقه چابهار
با آنها به امضا رسید. البته همکاری در حوزه ریلی و حملونقل دریایی نیز از جمله همکاری‌های ایران با هند است که طی دو سال گذشته افت داشته اما پیش‌بینی می‌شود عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، همکاری دو کشور را بیشتر کند. هند یکی از کشورهای صاحب‌نام در حوزه فناوری است که با ایران نیز در این زمینه همکاری داشته است. همچنین این کشور یکی از خریداران نفت ایران است که اخیرا اعلام کرده در صورت رفع تحریم‌ها، خرید نفت از ایران را آغاز می‌کند.
پاکستان
جمعیت
216 میلیون نفر
حجم تجارت با ایران
1/2 میلیارد دلار
تولید ناخالص داخلی
262 میلیارد دلار
ایران و پاکستان در جنوب شرقی و از راه استان سیستان و بلوچستان 959 کیلومتر مرز مشترک دارند. پاکستان سالانه حدود ۶۰ میلیارد دلار واردات از کشورهای جهان دارد. سهم ایران از بازار این همسایه شرقی، کمتر از یک درصد است. بر این اساس برنج مهم‌ترین کالای صادراتی پاکستان به جهان و واردات نفت‌خام، روغن حاصل از مواد معدنی و قیری بیشترین حجم واردات پاکستان از کشورهای جهان است. این درحالی است که ایران تامینکننده بسیاری از این کالاهاست.
تاجیکستان
جمعیت
9 میلیون و 321 هزار نفر
حجم تجارت با ایران
23/5میلیون دلار
تولید ناخالص داخلی
حدود 8 میلیارد دلار
ایران با تاجیکستان تجارت زیادی ندارد و 71 درصد صادرات ایران به این کشور از استان خراسان رضوی انجام می‌شود. ایران پای ثابت شرکت در نمایشگاه‌های این کشور است و در هر نمایشگاه تقریبا 50 شرکت بزرگ ایران در حوزه‌های صنایع غذایی، بهداشتی و درمانی، بخش‌های مختلف تولیدی، ماشین آلات کشاورزی و مصالح ساختمانی حضور دارند. یکی از مشکلات تجارت ایران با تاجیکستان، نداشتن شناخت و آشنایی صادرکنندگان با سیستم تجاری و قوانین و مقررات آن کشور است که اخیرا با کلاس‌هایی برای آشنایی با این قوانین برگزار می‌شود. شیرینی، رنگ، انواع پسته، سیمان، اکسیدآلومینیم، دارو، تخم پرندگان، بیسکویت و همچنین خدمات فنی و مهندسی از مهم‌ترین اقلام صادراتی جمهوری اسلامی ایران به کشور تاجیکستان هستند.
اثر تحریم‌ها؟
کارشناسان معتقدند عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به‌تنهایی موانع تحریم را کنار نمی‌زند اما ایران می‌تواند با کشورهای عضو این سازمان همکاری‌های دو‌جانبه زیادی انجام دهد؛ به این صورت که ایران با چین مراودات خود را بدون واسطه انجام دهد که تاکنون تنها سند همکاری دو کشور برای اجرا مد‌نظر بود و اکنون عضویت ایران در این سازمان نیز به قدرت راهبردی کشورمان می‌افزاید. ایران زمانی که عضو ناظر بود پیشنهاد داده بود برای مکانیزم مواجهه با تحریم‌های اعضای شانگهای، ساز‌و‌کاری تعیین شود و اکنون که به عضویت در‌آمده، می‌تواند خود، پیشنهاد‌دهنده اصلی این موضوع باشد. ضمن این‌که اغلب کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مصرف‌کننده نفت هستند و ایران می‌تواند تامینکننده انرژی این کشورها باشد. ظرفیت واردات و صادرات
ایران به‌دلیل موقعیت آب و هوایی گوناگون و همچنین دارا بودن معادن مختلف امکان تولید اغلب کالاهای کشاورزی و صنعتی را دارد و کافی است برای تولیدات خود چند مشتری پر و پا قرص در‌نظر بگیرد. ایران امکان صادرات محصولات کشاورزی به کشورهایی مانند روسیه و کالاهای صنعتی و نیمه‌صنعتی و خدمات فنی مهندسی را به کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، پاکستان و ازبکستان دارد. البته همکاری اقتصادی ایران با کشورهای چین، هند و روسیه قدمت فراوان دارد و از چند سال پیش با این کشورها تفاهم‌نامه‌هایی برای افزایش حجم تجارت امضا شد اما بازگشت تحریم‌ها کمی معادلات را برهم زد ولی تجارت در همان سطح قبلی باقی ماند. حالا ایران رفع تحریم‌ها و شروع مذاکرات را دنبال می‌کند تا با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای بتواند مراودات بیشتری داشته باشد. سازمان سه میلیارد نفری
کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای روی‌هم بیشترین تولیدکننده و مصرف‌کننده انرژی در جهان هستند. مساحت کشورهای عضو این سازمان روی هم حدود یک‌چهارم سطح خشکی‌های زمین است. همچنین9 کشور عضو سه میلیارد و ۱۵۴ میلیون نفر جمعیت دارند که تقریبا ۴۲ درصد جمعیت جهان را شامل می‌شود.
