از شخصیت‌های خلق‌شده‌ای همچون هرکول پوآرو و شرلوک هلمز بگیرید تا کارآگاه مگره. کارآگاه‌های خصوصی زیادی را در میان شخصیت‌های فیلم‌ها، سریال‌ها و انیمیشن‌ها می‌شناسیم اما بعضی از آنها با عملکرد منحصربه‌فردشان ثابت کرده‌اند که می‌‌توانند بسیار باهوش‌تر و توانمندتر از بقیه باشند. وجود یک کارآگاه خصوصی زیرک و باهوش به نویسندگان این امکان را می‌دهد که داستان‌های پیچیده‌تر و فریبنده‌تری را نسبت به یک فیلم پلیسی معمولی روایت کنند. هر معمایی به یک کارآگاه عالی نیاز دارد تا سرنخ‌ها را جمع کند و فیلم‌ها ـ به‌ویژه فیلم‌های هیجان‌انگیز ـ تعداد زیادی بازرس زیرک دارد که برای چنین هدفی انتخاب شده‌اند. برخی از بهترین فیلم‌های هیجان‌انگیز پلیس‌های سرسختی دارد که به عنوان قهرمان داستان گاهی به خود اجازه می‌دهند فراتر از قانون عمل کنند. اما بعضی هم تنها یک کارآگاه خصوصی زیرک دارد که با برداشتن پرده از رازی پیچیده جذابیت داستان را چندبرابر می‌کند.

مرگ بر فراز نیل
فیلم «مرگ بر فراز نیل» اقتباسی از داستانی جنایی به همین نام نوشته‌ آگاتا کریستی، هرکول پوآرو (با بازی کنت برانا) را به عنوان تیزبین‌ترین کارآگاه معرفی می‌کند. پوآرو به عنوان یک کارآگاه خصوصی باهوش معمولا سخت‌ترین پرونده‌هایش را زمانی پیدا می‌کند که سعی دارد از کارش فاصله بگیرد اما ذهن پوآرو هرگز خاموش نمی‌شود. حتی زمانی که در حال استراحت است، چرا که او یک مشاهده‌گر زیرک است. مانند دیگر کارآگاهان چیره‌دست پوآرو حافظه‌ بسیار خوبی دارد و ذهن مشکوکش به او کمک می‌کند که چشمانش را در برابر حقایق پنهان باز کند. پوآرو همیشه به چند قدم جلوتر فکر می‌کند و قبل از این که دشمنانش متوجه شوند او به آنها مشکوک است، برای‌شان تله می‌گذارد.

قدم زدن میان قبرها
در فیلم «قدم‌زدن میان قبرها» مت اسکادر (با بازی لیام نیسن) یک کارآگاه بازنشسته است که با اعتیاد به الکل دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. اسکادر که توسط پیتر کریستو برای حل ماجرای آدم‌ربایی و قتل همسرش استخدام شده است، در ابتدا تمایلی به حل این پرونده نشان نمی‌دهد، اما به دلیل ماهیت وحشیانه  پرونده و عزم پیتر، آن را می‌پذیرد. یکی از جنبه‌های کلیدی «قدم‌زدن میان قبرها» این است که اسکادر به عنوان یک کارآگاه خصوصی باهوش به‌شدت هوشیار و یک قضاوت‌گر عالی است که ماهیت افراد را در عرض چند دقیقه پس از ملاقات با آنها کشف می‌کند. اسکادر می‌تواند در مورد کسانی که ملاقات می‌کند چیزهای زیادی بگوید و می‌داند که چه چیزی باعث می‌شود مردم خودشان را لو بدهند، ویژگی بی‌نظیری که برای یک کارآگاه خصوصی ضروری است.

شفت
جان شفت (با بازی ریچارد راندتری) در فیلم «شفت» کارآگاه خصوصی ساکن هارلم است. او به عنوان یک کارآگاه خصوصی جذاب شناخته می‌شود که خطرناک‌ترین پرونده‌ها را بر عهده می‌گیرد. از خیابان‌های نیویورک گرفته تا روستاهای آفریقاجان شفت توانسته است برخی از سخت‌ترین معماها را حل کند. در تمام فیلم‌ها و سریال‌های «شفت»، جان به همان اندازه که سرسخت است، باهوش عمل می‌کند، و هر دوی این ویژگی‌ها را به پسرش، کارآگاه جان شفت جونیور، منتقل کرده است. این پدر و پسر تا زمانی که پرونده‌ای را حل نکنند دست از کار نمی‌کشند.

محله چینی‌ها
در فیلم «محله چینی‌ها»، کارآگاهی به نام جی جی گیتس (با بازی جک نیکلسون) به دلیل تخصصش در حل پرونده‌های خیانت همسران استخدام می‌شود. با این حال، هنگامی که او وارد این پرونده می‌شود، شک می‌کند که مورد پرونده‌ او ـ آقای مولوری ـ برای یک توطئه‌ جنایی مفصل در نظر گرفته شده است. گیتس با کمک گرفتن از همسر آقای مولوری، از کار معمولی سطح پایین خود خارج و وارد هزارتوی این پرونده‌ پیچیده می‌شود. توانایی گیتس در انطباق با موقعیتش و پیش‌بینی اتفاقات غیرمنتظره، چیزی است که او را به یک کارآگاه بسیار شگفت‌انگیز و باهوش تبدیل می‌کند.