همه افراد، در طول مدتی که در قید حیات هستند، این امکان را دارند که در اموال و دارایی‌های خود، هرگونه تصرفی را که بخواهند انجام دهند اما پس از فوت، اختیار تصرف در اموال و دارایی‌ها، از فرد سلب می‌شود درحالی‌که ممکن است فرد، خواسته‌ها و اهدافی داشته که به آنها دست نیافته باشد. به‌همین‌دلیل هم مستحب است که همه ما وصیت‌نامه داشته باشیم اما وصیت یک عمل حقوقی هم به حساب می‌آید و قوانینی بر آن مترتب است.
تاکید اسلام بر مسأله وصیت، به این علت است که بازماندگان متوفی دچار مشکلاتی درخصوص مسائلی مانند تقسیم ارث یا بدهی‌ها و تعهدات قبل از مرگ وی نشوند و درعین‌حال، امور متوفی نیز سامان یافته و بدهکاری‌ها و طلبکاری‌های او مشخص باشد. به‌همین‌دلیل، در اسلام، عملی پیش‌بینی شده که به موجب آن، یک فرد بتواند امور مالی و غیرمالی خود را برای بعد از فوت سامان دهد. به این عمل، وصیت گفته می‌شود که البته در قوانین کشور ما نیز به تبعیت از دین اسلام، موادی به آن اختصاص داده شده و انواع و احکام وصیت‌کردن، مورد پیش‌بینی قرار گرفته است.وصیت‌کردن، یک عمل حقوقی بوده و به معنای آن است که یک فرد، قبل از فوت، درخصوص امور مالی و غیرمالی خود تعیین‌تکلیف نماید. البته، اثر اجرایی وصیت، بعد از فوت فرد خواهد بود. این عمل می‌تواند به‌صورت شفاهی یا کتبی و به‌موجب تنظیم وصیت‌نامه صورت گیرد. به عبارتی، هر فرد قبل از فوت می‌تواند با تنظیم یک وصیت‌نامه و تعیین‌تکلیف در خصوص دارایی‌ها، اموال، بدهی‌ها، عهدها و سایر موارد، از اختلافات بعد از فوت خود جلوگیری نماید.
در فقه و قانون، یک فرد می‌تواند تمام اموال و دارایی خود را وصیت کند اما بعد از فوت، وصیت وی، تنها تا میزان یک‌سوم یا ثلث اموال وی، بدون نیاز به اجازه وراث، قابل اجرا خواهد بود. اگر وصیت زاید بر ثلث باشد، یعنی میزان وصیت، بیش از یک‌سوم اموال باشد، ورثه متوفی، حق آن را دارند که مقدار مازاد بر یک‌سوم را پذیرفته و به آن عمل کنند یا نپذیرند.