با یک دست بند کیفش را سفت‌گرفته بود، گاهی هم برمی‌گشت و پشت‌سرش را به آرامی نگاه می‌کرد. قدم‌هایش را تندتر کرد. وقتی به دستگاه خودپرداز رسید، دوباره اطرافش را نگاه کرد و بعد با احتیاط کارت بانکی‌اش را داخل دستگاه گذاشت. این روایت ترس و دلهره را شاید خیلی‌ها تجربه کرده باشند.ما هم ثانیه به ثانیه وحشت این زن را با گوشت و پوست‌مان تجربه‌کرده‌ایم. آن‌قدر که از شدت ترس نفس‌مان به شماره افتاد. ترس این‌که مبادا سارقی سر بزنگاه برسد و با یک حرکت غافلگیرکننده دخل‌مان را بیاورد. نور چراغ‌های معابری که در آن راه می‌رفتیم، آن‌قدر بی‌رمق بود که اگر اتفاقی می‌افتاد، شاید کسی متوجه آن نمی‌شد. بعضی جاها هم حتی دریغ از یک لامپ و روشنایی، همه‌جا سیاهی مطلق بود. این داستان برخی محلات تهران است که فضای آن، چه از جهت روشنایی و چه ساختار، جان می‌دهد برای گردنکشی توسط مجرمان. یکی از مردانی‌که به گفته خودش صبح‌ها مجبور است ساعت چهار و نیم پنج صبح از خانه بیرون بزند تا به سرویس برسد، به ما گفت صبح‌ها برخی معابر آن‌قدر ترسناک است که بلند بلند با خودش صحبت می‌کند تا اگر کسی او را دید، فکر کند دیوانه است و فکر سرقت یا هر جرم دیگری به سرش نزند. وضعیت برخی معابر در شهرها این محل‌ها را به مکانی امن برای انجام اقدامات مجرمانه تبهکاران تبدیل کرده است. پیش از این خیابان‌های خلوت و تاریک محل مناسبی برای انجام اقدامات مجرمانه بودند اما حالا پل‌های عابرپیاده، شمشادهای حاشیه خیابان‌ها، جوی‌های آب بزرگ و... مکان بی‌دفاع شهر در برابر مجرمان شده‌اند. چندی قبل رئیس‌پلیس پیشگیری وقت فراجا در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود، طرح پایش تصویری 5000 نقطه جرم‌خیز کشور با اولویت مناطق حساس در برنامه ششم توسعه اجرا می‌شود. در این طرح دوربین‌های نیروی انتظامی برای رصد آسیب‌ها و تخلفات به صورت مانیتورینگ در مناطق حساس و جرم‌خیز نصب می‌شود.فضاهای بی‌دفاع، یکی از مسائل جدی در محیط‌های شهری‌ است که احتمال وقوع جرم و ناهنجاری اجتماعی در آنها بیشتر است. این فضاها زمینه را برای وقوع جرایم مکان- مبنا تسهیل می‌کند؛ از این‌رو، شناسایی این فضاها، برای اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و کاهش زمینه وقوع جرم، ضروری است.

پل‌های عابر محصور در تبلیغات
این روزها پل‌های عابر بیشتر از این‌که کاربردی برای عبور از عرض خیابان‌ها یا اتوبان‌ها داشته باشد، به محلی برای درآمدزایی از طریق تبلیغات تبدیل شده است. محصور کردن پل‌ها با تابلوهای تبلیغاتی، این محل را به مکانی امن برای جولان زورگیران تبدیل کرده، به طوری که چندی قبل ماموران کلانتری پاسداران تهران، سارقی را دستگیر کردند که با کمین روی پل عابر در مقابل شرکت ایرانسل، کارمندان این شرکت را سرکیسه می‌کرد. براساس محتویات پرونده، متهم در طول سه سال اقدامات مجرمانه‌اش با کمین بر روی پل و تهدید کارکنان شرکت ایرانسل با چاقو از آنها زورگیری می‌کرد. با افزایش شکایت‌ها از این متهم، ماموران در آن حوالی کمین گذاشته و زمانی که سارق بالای پل در انتظار طعمه جدیدی بود، او را غافلگیر کردند. سارق خشن با تهدید چاقو قصد فرار داشت که ناکام ماند. او که سه فقره سابقه زورگیری در پرونده‌اش دارد، در بازجویی‌ها به 20فقره زورگیری روی این پل اعتراف کرد. در پرونده‌ای دیگر مرد افغانی که بر روی پل عابرپیاده در غرب تهران از دختران زورگیری می‌کرد، دستگیر شد. سارق خشن، با کمین بر روی پل‌هایی که با تبلیغات محصور بودند، اگر با دختری رو‌به‌رو می‌شد با تهدید چاقو کیف و تلفن همراهش را سرقت می‌کرد. با افزایش شکایت‌ها از این متهم، ماموران تحقیقات خود را آغاز کرده و متوجه شدند او اغلب بر روی پل‌هایی که روی اتوبان‌ها قرار دارد، طعمه را شناسایی می‌کند. تحقیقات در این باره ادامه داشت تا این‌که سارق در آخرین دزدی، سراغ دختر جوانی رفت و قصد داشت از او سرقت کند اما دختر جوان که رزمی کار بود، او را زمینگیر کرد و با پلیس تماس گرفت. سارق 18ساله پس از انتقال به پلیس آگاهی به زورگیری از دختران اعتراف کرد.به نظر می‌رسد با این وضعیت استفاده از دوربین‌های مداربسته برای زیرنظر گرفتن رفت و آمد بر روی پل‌ها می‌تواند در کاهش وقوع جرایم در این محل‌های عمومی، موثر باشد. 

جاده‌ای برای رها کردن مقتولان 
جاده وردیج تهران یکی از جاده‌های زیبا و گردشگری غرب پایتخت است که در سال‌های اخیر در کنار جنبه گردشگری‌اش به دلیل کشف اجساد قربانیان جنایت‌ها در دره‌های آن به صفحات حوادث هم راه پیدا کرده است. شب‌های تاریک و خلوت این جاده و دره عمیق کنار آن، باعث شده این محل به مکانی مناسب برای رها کردن اجساد تبدیل شود و برخی قاتلان بعد از جنایت، جسد قربانی را آنجا رها کنند. قتل بلاگر در این جاده، چندی قبل جنجالی شد. حمله دو مرد شیطان‌صفت به زن و شوهری در این جاده و ربودن زن مقابل چشمان همسرش نیز از جنایت‌های سیاه این جاده است.به گفته اهالی وردیج، این روستای گردشگری محلی امن برای گردشگران است که به نظر می‌رسد انتشار اخبار تلخ از جرایم رخ داده در این جاده، باعث کاهش گردشگر خواهد شد. بهتر است پلیس در ابتدای جاده کیوسک نگهبانی قرار دهد تا از وقوع جرایم مشابه در این جاده جلوگیری شود. همچنین در مسیر جاده روشنایی نصب شود تا بتوان از وقوع تصادف‌های هولناک در شب نیز جلوگیری کرد. 

شمشادهای بلند 
شمشادهای بلند کنار بزرگراه‌ها و خیابان‌های خلوت به محلی امن برای مجرمان و به‌خصوص متجاوزان تبدیل شده است. این مجرمان با مشاهده طعمه در کنار بزرگراه‌ها، آنها را تعقیب کرده و پس از رسیدن به محلی مناسب برای ارتکاب جرم، قربانی را در یک لحظه به فضای سبز کشیده، نقشه خود را اجرا می‌کنند. برخی از این مجرمان به سرقت کیف و گوشی طعمه بسنده می کنند اما برخی با خیال راحت و حاشیه امن برای ارتکاب جرم، طعمه را مورد تعرض قرار می‌دهند. چندی قبل پلیس تهران مجرمی را دستگیر کرد که حاشیه بزرگراه‌های تهران محل ارتکاب جرایمش بود. او هنگام پرسه‌زنی در کنار بزرگراه‌های همت، صدر و حکیم با دیدن زنان و دخترانی که در کنار بزرگراه از خودرو پیاده می‌شدند، آنها را تعقیب می‌کرد و وقتی آنها به محلی می‌رسیدند که رانندگان عبوری دیدی نسبت به حاشیه بزرگراه نداشتند، آنها را به پشت شمشادها یا درختان کشیده و با تهدید چاقو پول، طلا و موبایل‌شان را سرقت می‌کرد. این مجرم سپس زنان را مورد آزار و اذیت شیطانی قرار می‌داد و با موتورسیکلتش که در کنار بزرگراه پارک بود، از محل فرار می‌کرد. پس از شکایت تعدادی از قربانیان، تحقیقات پلیسی آغاز شد و کارآگاهان با ردیابی دوربین‌های مداربسته موفق به دستگیری او شدند که پرونده‌اش در دادگاه کیفری استان تهران در حال رسیدگی است و شکات او را شناسایی کرده‌اند. پلیس چندی قبل مرد متجاوز دیگری را دستگیر کرد که در اطراف ایستگاه متروی شهید باقری تهران پرسه می‌زد و در محلی خلوت و تاریک، دختران را به داخل جوی آب بزرگ و خشک آنجا پرت می‌کرد و بعد مورد آزار و اذیت قرار می‌داد. با شکایت دو دختر که در دام مرد شیطان‌صفت گرفتار شده بودند، پلیس تحقیقات خود را آغاز کرد و متهم را هنگامی که قصد داشت طعمه جدیدی را شکار کند، دستگیر کرد.

جرایم خاموش
برخی جرایم نیز با تاریک شدن هوا در محلاتی که به روشنایی شب توجه نمی‌شود، رخ می‌دهد. افزایش آمار جرم و جنایت، وقوع تصادفات مرگبار، احساس ناامنی در شهروندان، سوت و کور شدن پارک‌ها و بوستان‌های شهری، ایجاد مامنی امن برای بیتوته معتادان و بی‌خانمان‌ها، فراهم شدن زمینه ارتکاب اعمال مجرمانه به دست سارقان، زورگیران و... است. همه اینها خطراتی است که با فرارسیدن نخستین ساعات شب و خاموش شدن بسیاری از چراغ‌های معابر، خیابان‌ها، محله‌ها و کوچه‌ها و به دنبال آن فرورفتن شهر در تاریکی مطلق، زندگی شبانه شهروندان یک شهر را با ناامنی همراه می‌کند. این ناامنی تا سال‌ها قبل بیشتر برای زنان آزار‌دهنده بود اما حالا جنسیت نمی‌شناسد و زورگیرانی که در شب‌ها فعالیت می‌کنند، فقط محل وقوع جرم برای آنها مهم است نه جنسیت قربانی. سرقت خودروها و لوازم داخل آن نیز از جمله جرایمی است که شب‌ها و در خاموشی خیابان‌ها رخ می‌دهد.

توقف ساخت ساختمان‌های جرم‌زا
مسعود اکبری جرم‌شناس به تپش می‌گوید: معماری شهری و ساخت اماکن مسکونی، اداری، تجاری و... همواره در تعیین بافت و ساختار ساختمان‌ها موثر بوده و از این حیث می‌توان به نحوه چیدمان و قرارگیری ساختمان‌ها از یک طرف و نوع فضای داخلی و بیرونی و نیز وضعیت فیزیکی آن توجه کرد. به گفته او، امروزه دانش جرم‌شناسی با بررسی روند معماری و شهرسازی به دنبال ارائه راهکار و پیشنهاد برای حل معضل ارتکاب جرم در نواحی مستعد بزهکاری و بافت‌های شهری جرم‌زاست و برای رسیدن به این مقصود برنامه‌های پیشگیرانه معرفی می‌کند. به گفته او، قطعا نوع ساخت و ساز از حیث معماری و داشتن فضاهایی‌ که امکان ارتکاب جرم را فراهم می‌آورد، درخور توجه است و باتوجه به میزان جرایم ارتکابی و آمارهای موجود می‌توان نقص در ساختار یک ساختمان یا یک محدوده شهری را به عنوان محرک ارتکاب جرم معرفی کرد.
وی تاکید کرد: «فضاهای خالی و دور از استفاده عموم، نداشتن روشنایی کافی در قسمت پله‌های اضطراری، راهروهای باریک و پر پیچ و خم، درهای خروجی نامنظم، دسترسی آسان به فضای پشت‌بام، وضعیت نامناسب قرارگیری پنجره‌ها، نزدیک یا دور بودن ساختمان‌ها به یکدیگر، محوطه نامناسب و موارد مشابه می‌تواند اماکن اداری و تجاری یا مسکونی مورد استفاده عموم را به مکان مستعد بزهکاری یا درواقع معماری جرم‌زا تبدیل کند.بنابراین در این مکان‌ها امکان وقوع سرقت، ایراد ضرب و جرح عمدی، تعرض به اطفال و بانوان، خرید و فروش مواد مخدر، تشکیل باندهای فساد و فحشا و... خواهد بود که با بررسی‌های کارشناسانه می‌توان از ابتدا ساخت چنین ساختمان‌های غیراستاندارد را متوقف کرد یا این‌که پس از ساخت، آنها را با تدابیر پیشگیرانه از فرصت‌سازی برای ارتکاب جرم مصون‌کرد. مداخله پلیس، تعیین نگهبان محله، نصب دوربین‌های مداربسته، تشکیل حراست، گیت‌های‌کنترل در مبادی ورودی و ایجاد روشنایی مناسب در فضای بیرونی و محوطه ساختمان‌های مجاور، می‌تواند نقش موثری در کاهش جرم در این مناطق داشته باشد.» 

پراکندگی جرایم در تهران 
شهرهای بزرگ از نظر گروه‌های قومی، پایگاه اجتماعی و اقتصادی، بافت ناهمگونی دارد. برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی، مدیریت شهری باید اطلاع دقیقی از ویژگی‌های آسیب‌های اجتماعی هر منطقه داشته باشد. باتوجه به اهمیت موضوع، پژوهشگران دانشگاه خوارزمی و دانشگاه تهران در مطالعه‌ای آسیب‌های اجتماعی جرم‌زا را در شهر تهران مورد بررسی قرار دادند. 
حسن مومنی؛ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی و احمد ایرانخواه؛ کارشناس ارشد مخاطرات محیطی دانشگاه تهران، پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه همکاری داشتند. در این پژوهش پراکنش آسیب‌های جرم‌زا مانند سرقت، زورگیری، قتل، خودکشی، اعتیاد و انحرافات جنسی در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های کلی این مطالعه نشان داد تراکم آسیب‌های اجتماعی به طور کلی در مناطق جنوبی شهر تهران بیشتر است و مناطق شمالی شهر آسیب‌های اجتماعی بسیار کمتری دارد. در بین مناطق ۲۲گانه شهر تهران، به ترتیب مناطق ۱۵، ۱۲، ۱۸، ۱۷، ۱۹، ۲۱، ۱۶، ۱۱، ۱۳، ۱۰، ۹، ۸، ۷، ۵ و۴ بیشترین آسیب‌های اجتماعی و مناطق ۱، ۲، ۳، ۶ و ۲۲ شهر تهران کمترین میزان آسیب اجتماعی را داشته‌ است. اعتیاد در تهران در مناطق پایین شهری بسیار شدید است و به سمت شمال از شدت آن کم می‌شود. گردآوری آمار آسیب قتل در تهران، دشوارتر از سایر آسیب‌ها است. بیشتر سازمان‌ها یا آمار کافی و جامع در این زمینه ندارند یا داده‌های خود را به دلیل محرمانه بودن، در اختیار پژوهشگران قرار نمی‌دهند. به همین خاطر برای انجام این پژوهش از داده‌های طرح پژوهشی رصد کیفیت زندگی شهری در تهران که توسط سازمان فناوری اطلاعات انجام شده، آمار و ارقام محرمانه پلیس پیشگیری و همچنین سایر مطالعات انجام‌شده در سایت‌ها و مقالات معتبر، استفاده شد. پراکنش آسیب اجتماعی قتل بیشتر به سمت مناطق توسعه‌نیافته و جنوب شهر است و مناطق شمال شهر کمتر با این آسیب روبه‌رو است. مناطق ۲۱، ۲۲، ۹، ۱۵، ۱۶ و ۱۲ بیشترین میزان قتل را دارد.