«جرس»؛ روایت دلدادگی‌های عاشورایی
روایت، روایت اصحاب سیدالشهداست. دلدادگانی که لحظه‌ای تردید به خود راه نداده و با عزمی جزم پا در رکاب حضرت اباعبدا... حسین (ع) گذاشتند و شمشیرشان را به هوای لشکر یزیدیان در هوا چرخاندند و به جنگ با لشکر کفر کوفه شتافتند.
شب اول مجموعه «جرس» پای درد دل حر بن یزید ریاحی نشسته بود. فرمانده‌ای از کوفه که حساب و کتاب عبیدا... بن زیاد را به‌هم زد، کاسه کوزه لشکر کفر کوفه را یکی پس از دیگری شکست و عاقبت بخیری و همنشینی با حسین (ع) را برای خود خرید.
شب دوم روایت جون بن حوی، غلام سیاهپوست ابوذر غفاری بود. کسی که تا پای جان دست از حمایت حضرت سیدالشهدا (ع) برنداشت و با پافشاری که برای حضور در کربلا داشت، همنشینی با حسین (ع) را برای خود تضمین کرد.
شب سوم حکایت بریر بن خضیر همدانی بود. کسی که در قرائت قرآن زبانزد عام و خاص بود و با شنیدن اعلام جنگ کوفیان علیه امام حسین (ع) خودش را به امام رساند و به جنگ با دشمنان اسلام پرداخت.
قرار است هرشب نام یکی از یاران امام حسین (ع) برده شود و روایت دلدادگی‌شان از زبان خودشان شنیده شود. کسانی مانند نافع بن هلال بجلی، عابس بن ابی شبیب شاکری، حبیب بن مظاهر، دلهم همسر زهیر بن قین، مسلم بن عوسجه، بحریه همسر جناده بن حارث و مادر عمرو بن جناده و وهب بن عبدا... بن حباب کلبی، مهمانان مجموعه نمایشی جرس هستند.
محسن فراهانی، یکی از تهیه‌کنندگان مجموعه نمایشی جرس در پاسخ به این سؤال که چه مولفه‌هایی در انتخاب اصحاب امام حسین (ع) موثر بود، گفت: ما برای انتخاب اشخاص دو ملاحظه داشتیم. نمی‌توانستیم از یاران بنی هاشم و خانواده امام حسین (ع) یعنی حضرت علی اکبر (ع)، حضرت عباس (ع) و حضرت قاسم (ع) استفاده کنیم، چون نمی‌توانستیم چهره آنان را نشان دهیم.
فراهانی ادامه داد: از آنجا که در این مجموعه مرحله گریم، طراحی لباس و ... نشان داده می‌شود، اگر ما می‌خواستیم چهره یکی از اعضای حضرت سیدالشهدا (ع) را نشان ندهیم، از جذابیت کار کم و پرداختن به آن سخت‌تر می‌شد. ملاحظه دیگرمان درام کار بود. از آنجا که در مجموعه بیشتر تک‌گویی و بخشی واگویه و دیالوگ بین دو نفر را داریم، باید داستان جذاب می‌شد.
این تهیه‌کننده افزود: این‌که شخصیت داستان در موقعیتی قرار بگیرد که حس بیشتری به او منتقل شود و بازی در آن نقش به چالش بازیگر تبدیل شود، کار را جذاب می‌کرد. مثلا تغییر شخصیت حر که از لشکر عمر سعد به لشکر امام حسین (ع) می‌آید، برای ما مهم بود. در این ۱۰ قسمت از خانم‌ها هم استفاده کردیم و فعلا دو خانم به مجموعه اضافه شده‌اند.
وی در پاسخ به این سؤال که دست روی بازیگرانی گذاشتید که سابقه کار تئاتر دارند، توضیح داد: بله. اکثر بازیگرانی که حضور دارند، کار تاریخی کرده بودند و با فضای تاریخی آشنایی داشتند. از طرفی، مجموعه نمایشی جرس، چالش بازیگری هم هست. صرفا یک نمایش یا سریال نیست که کات زیاد بدهیم و بازیگر بتواند تپق‌های خود را اصلاح کند. تعداد کات‌ها خیلی کم بود و بازیگران مجبور بودند بدون خطا روی صحنه بازی کنند.
فراهانی با بیان این‌که چند بازیگر روی صحنه آمدند، ولی ترجیح دادند بازی نکنند، بیان کرد: چون بازی کردن با کمترین خطا برای‌شان سخت بود. بعضی از بازیگران به دلایلی نتوانستند متن را حفظ کنند و از روی کاغذ اجرا کردند. در قسمت‌های جون بن حوی و حبیب بن مظاهر شاهد اجرا با متن بودیم.
تهیه‌کننده جرس در پاسخ به این سؤال که بازی در نقش‌های اصحاب امام حسین (ع) برای بازیگران چالش‌هایی را به همراه دارد که مثلا در قسمت اول انوش معظمی با پوشیدن لباس حر بن یزید ریاحی از نقش حرمله بیرون آمد، گفت: بله، آقای معظمی با بازی در نقش مثبت از نقش منفی گذشته بیرون آمد و به‌خوبی هم از پس آن برآمد. همان روز متن را حفظ کرد و تقریبا یکسره اجرا کرد.
به گفته وی، جرس برنامه‌ای رئالیتی شو است. قرار نبود تله تئاتر کار کنیم و بازیگران از یک هفته قبل برای اجرا تمرین کنند. این برنامه حالت مسابقه ندارد و برنده اعلام نمی‌شود؛ چراکه فضای کار مذهبی است.
فراهانی در پاسخ به این سؤال که نمایش پشت صحنه از جمله صحنه گریم، تمرین دیالوگ و انتخاب لباس به‌خاطر تداعی‌گر بودن فضای رئال (واقعی) نمایش است، گفت: بله. چون مخاطب ببیند بازیگر از زمانی که وارد استودیو می‌شود، تحت چه شرایطی روی صحنه می‌رود و نمایش اجرا می‌کند. از آنجا که معمولا برنامه‌های محرمی گفت‌وگو محور است، گپ‌وگفت با مجری را در قالب اتاق گریم، اتاق لباس و چایخانه به تصویر کشیدیم. یعنی ما گفت‌وگو را در برنامه داریم، ولی در انتها نمایش را به تصویر می‌کشیم.
نفیسه خلیلی - کارشناس
شب دوم روایت جون بن حوی، غلام سیاهپوست ابوذر غفاری بود. کسی که تا پای جان دست از حمایت حضرت سیدالشهدا (ع) برنداشت و با پافشاری که برای حضور در کربلا داشت، همنشینی با حسین (ع) را برای خود تضمین کرد.
شب سوم حکایت بریر بن خضیر همدانی بود. کسی که در قرائت قرآن زبانزد عام و خاص بود و با شنیدن اعلام جنگ کوفیان علیه امام حسین (ع) خودش را به امام رساند و به جنگ با دشمنان اسلام پرداخت.
قرار است هرشب نام یکی از یاران امام حسین (ع) برده شود و روایت دلدادگی‌شان از زبان خودشان شنیده شود. کسانی مانند نافع بن هلال بجلی، عابس بن ابی شبیب شاکری، حبیب بن مظاهر، دلهم همسر زهیر بن قین، مسلم بن عوسجه، بحریه همسر جناده بن حارث و مادر عمرو بن جناده و وهب بن عبدا... بن حباب کلبی، مهمانان مجموعه نمایشی جرس هستند.
محسن فراهانی، یکی از تهیه‌کنندگان مجموعه نمایشی جرس در پاسخ به این سؤال که چه مولفه‌هایی در انتخاب اصحاب امام حسین (ع) موثر بود، گفت: ما برای انتخاب اشخاص دو ملاحظه داشتیم. نمی‌توانستیم از یاران بنی هاشم و خانواده امام حسین (ع) یعنی حضرت علی اکبر (ع)، حضرت عباس (ع) و حضرت قاسم (ع) استفاده کنیم، چون نمی‌توانستیم چهره آنان را نشان دهیم.
فراهانی ادامه داد: از آنجا که در این مجموعه مرحله گریم، طراحی لباس و ... نشان داده می‌شود، اگر ما می‌خواستیم چهره یکی از اعضای حضرت سیدالشهدا (ع) را نشان ندهیم، از جذابیت کار کم و پرداختن به آن سخت‌تر می‌شد. ملاحظه دیگرمان درام کار بود. از آنجا که در مجموعه بیشتر تک‌گویی و بخشی واگویه و دیالوگ بین دو نفر را داریم، باید داستان جذاب می‌شد.
این تهیه‌کننده افزود: این‌که شخصیت داستان در موقعیتی قرار بگیرد که حس بیشتری به او منتقل شود و بازی در آن نقش به چالش بازیگر تبدیل شود، کار را جذاب می‌کرد. مثلا تغییر شخصیت حر که از لشکر عمر سعد به لشکر امام حسین (ع) می‌آید، برای ما مهم بود. در این ۱۰ قسمت از خانم‌ها هم استفاده کردیم و فعلا دو خانم به مجموعه اضافه شده‌اند.
وی در پاسخ به این سؤال که دست روی بازیگرانی گذاشتید که سابقه کار تئاتر دارند، توضیح داد: بله. اکثر بازیگرانی که حضور دارند، کار تاریخی کرده بودند و با فضای تاریخی آشنایی داشتند. از طرفی، مجموعه نمایشی جرس، چالش بازیگری هم هست. صرفا یک نمایش یا سریال نیست که کات زیاد بدهیم و بازیگر بتواند تپق‌های خود را اصلاح کند. تعداد کات‌ها خیلی کم بود و بازیگران مجبور بودند بدون خطا روی صحنه بازی کنند.
فراهانی با بیان این‌که چند بازیگر روی صحنه آمدند، ولی ترجیح دادند بازی نکنند، بیان کرد: چون بازی کردن با کمترین خطا برای‌شان سخت بود. بعضی از بازیگران به دلایلی نتوانستند متن را حفظ کنند و از روی کاغذ اجرا کردند. در قسمت‌های جون بن حوی و حبیب بن مظاهر شاهد اجرا با متن بودیم.
تهیه‌کننده جرس در پاسخ به این سؤال که بازی در نقش‌های اصحاب امام حسین (ع) برای بازیگران چالش‌هایی را به همراه دارد که مثلا در قسمت اول انوش معظمی با پوشیدن لباس حر بن یزید ریاحی از نقش حرمله بیرون آمد، گفت: بله، آقای معظمی با بازی در نقش مثبت از نقش منفی گذشته بیرون آمد و به‌خوبی هم از پس آن برآمد. همان روز متن را حفظ کرد و تقریبا یکسره اجرا کرد.
به گفته وی، جرس برنامه‌ای رئالیتی شو است. قرار نبود تله تئاتر کار کنیم و بازیگران از یک هفته قبل برای اجرا تمرین کنند. این برنامه حالت مسابقه ندارد و برنده اعلام نمی‌شود؛ چراکه فضای کار مذهبی است.
فراهانی در پاسخ به این سؤال که نمایش پشت صحنه از جمله صحنه گریم، تمرین دیالوگ و انتخاب لباس به‌خاطر تداعی‌گر بودن فضای رئال (واقعی) نمایش است، گفت: بله. چون مخاطب ببیند بازیگر از زمانی که وارد استودیو می‌شود، تحت چه شرایطی روی صحنه می‌رود و نمایش اجرا می‌کند. از آنجا که معمولا برنامه‌های محرمی گفت‌وگو محور است، گپ‌وگفت با مجری را در قالب اتاق گریم، اتاق لباس و چایخانه به تصویر کشیدیم. یعنی ما گفت‌وگو را در برنامه داریم، ولی در انتها نمایش را به تصویر می‌کشیم.
نفیسه خلیلی - کارشناس
