«جامجم» پیامدهای کمبود مشاور در مدارس را بررسی میکند
جای خالی مشاور در مدارس
یکی از موضوعاتی که در سند تحول به آن اشاره شده است، موضوع لزوم ارائه خدمات مشاورهای به دانشآموزان و خانوادههای آنان و نقش مهم مشاوران در مدارس است.
«امروزه حدود ۵۰ درصد مدارس، مشاور و مربی پرورشی ندارند و کمبود مربی پرورشی و مشاور در مدارس بیش از ۱۰۵ هزار نفر است.» خبری که چندی پیش محمدحسین پورثانی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزشوپرورش آن را اعلام کرد. گویا در کنار کمبود 170 هزار نفری معلم در سر کلاسهای درس حالا باید به فکر چاره برای معضل نبود مشاوران در مدرسه هم باشیم. موضوعی که نقش بسزایی در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی در میان دانشآموزان دارد و طبق گفته امیر تجلینیا، مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی وزارت آموزشوپرورش، توزیع مشاوران در استانهای مختلف متفاوت است اما کمبود مشاور مدرسه در همه استانها وجود دارد و نیازمند نیروی متخصص در مدارس جهت راهنمایی، مشاوره و مداخلات اثرگذار هستیم.مدتهاست که وزارت آموزشوپرورش با کمبود نیروی مشاور و مربی پرورشی در مدارس مواجه است. این موضوع درحالی است که راهکار ۷-۳ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش میگوید که بهمنظور حفظ سلامت روانی دانشآموزان باید در مدارس خدمات مشاورهای و تربیتی ارائه شود. بنابراین بعد از خانواده، مدرسه بهویژه مربیان تربیتی و پرورشی نقش مهمی در تربیت کودکان و شکلگیری شخصیت آنان دارند؛ موضوع مهمی که جای خالی آن در بسیاری از مدارس حس میشود. لذا با توجه به اهمیت تربیت و امور تربیتی در مدارس و جایگاه آن در پرورش شهروندان آینده جامعه، یکی از مراکزی که میتواند به سلامت روان افراد مخصوصا نسل جدید کمک کند، مدارس و حضور مشاوران در کنار دانشآموزان است.
هر مدرسه یک مشاور
به نظر میرسد که تمرکز آموزشوپرورش بیشتر بر امر آموزش است و از وجه تربیتی ماجرا غافل شده است. از آن طرف دغدغه دائمی این وزارتخانه بیشتر معطوف به کمبود نیروی انسانی در پستهای مختلف شده است اما این همه ماجرا نیست چرا که مطالعات نشان میدهد سلامت روان دانشآموزان ارتباط مستقیمی با پیشرفت تحصیلی آنها دارد. بنابراین دانشآموزانی که به نحوی دارای مشکلات روانی هستند، اغلب با افت تحصیلی زیادی مواجهاند. همچنین این دانشآموزان در معرض آسیبهای دیگری همچون اشتغال به کار غیرقانونی، مصرف مواد، بزهکاری، خشونت و بیکاری نیز در آینده قرار خواهند گرفت.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی وزارت آموزشوپرورش نیز با ما همنظر است و با بیان اینکه آموزشوپرورش با توجه به طیف فراوان مخاطبانش، در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نقش مهمی ایفا میکند، میگوید: «آسیبهای اجتماعی مانند آسیبهای طبیعی میتواند بنای خانهها را تخریب کند. این آسیبها بنیان خانواده و اجتماع را برهم میریزد و اگر بهموقع و بهنگام شناخته یا پیشگیری شود، احتمال خسارتها کاهش خواهد یافت اما اگر نسبت به آن غفلت شود بنای جامعه متزلزل میشود.» با این حال نیاز وزارت آموزشوپرورش به بحث مشاور یکی ازموضوعات جدی است چه دربخش خدمات مشاوره تحصیلی یا غیر از آن.
نماد، پایش تحصیلی و رفتاری دانشآموزان
پرورش روح و روان دانشآموزان باید جلوتر از آموزششان باشد چرا که تربیت نسل سالم با تقویت باورهای ارزشمند اخلاقی بسیار حائزاهمیت است. از همینرو مشاوران مدارس نقش مهمی در تحقق این امر دارند. البته تجلینیا، در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا خبر از سامانه نماد داد و گفت: «تامین و ارتقای مراقبتهای اجتماعی از دانشآموزان مدارس با رویکرد توانمندسازی مدرسهمحور و گسترش آموزشهای رشدمدار با تمرکز بر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و رفتارهای پرخطر از اهداف اصلی نظام مراقبت اجتماعی دانشآموزان است. طبق ماده ۴۴ آییننامه اجرایی ماده (۶) قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، وزارت آموزشوپرورش از طریق سامانه نماد (نظام مراقبت اجتماعی دانشآموزان) در تمامی مدارس دولتی و غیردولتی نسبت به پایش مستمر وضعیت تحصیلی و رفتاری دانشآموزان اقدام میکند.»وی همچنین میافزاید: «مدیر مدرسه با شناسایی دانشآموزان در معرض خطر یا بزهدیده با ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی و انجام مداخلات مختصر ضروری، در صورت نیاز به ارائه خدمات حمایتی و تخصصی یا مداخله قضایی، حسب مورد موضوع را فورا به سازمان بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری میتواند اعلام کند. از طرفی برنامه نماد شامل پنج فرآیند فعالیتهای ارتقایی، غربالگری و شناسایی و تشخیص، اقدام مختصر، درمان، حمایت اجتماعی و ارجاع و مدیریت مورد است.»
تجربه شیرین مشاوره!
هرچند کم و بیش امروزه در مدارس مشاور حضور دارد اما این مشاوران بیشتر در حیطه تحصیل و هدایت تحصیلی دانشآموزان فعالیت میکنند و با خانوادهها ارتباط خاصی نمیگیرند. این درحالی است که سیستم آموزشوپرورش باید به موضوع سلامت روان دانشآموزان نگاه ویژهای داشته باشد؛ چرا که اگر دانشآموزانی داشته باشیم با سطح علمی بالا ولی فقر روح و روان، شاید این دانشآموزان تاثیر چندانی در پیشرفت جامعه با عملکرد علمی نداشته باشند. بههرحال خروجی دانشگاهها باید به سمت تربیت افراد توانمندی در حوزه مشاوره گام بردارد تا به پرورش مشاوران و مربیان تربیتی کارآزموده منتهی شود. شاید نتیجه آن به تولید محتوای آموزشی غنی برای ارتقای سلامت روان دانشآموزان و در نهایت مهارتافزایی جامعه هدف هم ختم شود. با این حال باید منتظر بود تا ببینیم آموزشوپرورش برای کمبود نیروهایی که شاید فرآیند تسهیل در جذبشان به فراموشی سپرده شده است، راهی پیدا میکند یا باید شاهد به مخاطرهافتادن سلامت روان نسلی باشیم که آیندهساز کشورمان هستند.
تهمینه سبحانیشاد - گروه جامعههر مدرسه یک مشاور
به نظر میرسد که تمرکز آموزشوپرورش بیشتر بر امر آموزش است و از وجه تربیتی ماجرا غافل شده است. از آن طرف دغدغه دائمی این وزارتخانه بیشتر معطوف به کمبود نیروی انسانی در پستهای مختلف شده است اما این همه ماجرا نیست چرا که مطالعات نشان میدهد سلامت روان دانشآموزان ارتباط مستقیمی با پیشرفت تحصیلی آنها دارد. بنابراین دانشآموزانی که به نحوی دارای مشکلات روانی هستند، اغلب با افت تحصیلی زیادی مواجهاند. همچنین این دانشآموزان در معرض آسیبهای دیگری همچون اشتغال به کار غیرقانونی، مصرف مواد، بزهکاری، خشونت و بیکاری نیز در آینده قرار خواهند گرفت.
مدیرکل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی وزارت آموزشوپرورش نیز با ما همنظر است و با بیان اینکه آموزشوپرورش با توجه به طیف فراوان مخاطبانش، در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نقش مهمی ایفا میکند، میگوید: «آسیبهای اجتماعی مانند آسیبهای طبیعی میتواند بنای خانهها را تخریب کند. این آسیبها بنیان خانواده و اجتماع را برهم میریزد و اگر بهموقع و بهنگام شناخته یا پیشگیری شود، احتمال خسارتها کاهش خواهد یافت اما اگر نسبت به آن غفلت شود بنای جامعه متزلزل میشود.» با این حال نیاز وزارت آموزشوپرورش به بحث مشاور یکی ازموضوعات جدی است چه دربخش خدمات مشاوره تحصیلی یا غیر از آن.
نماد، پایش تحصیلی و رفتاری دانشآموزان
پرورش روح و روان دانشآموزان باید جلوتر از آموزششان باشد چرا که تربیت نسل سالم با تقویت باورهای ارزشمند اخلاقی بسیار حائزاهمیت است. از همینرو مشاوران مدارس نقش مهمی در تحقق این امر دارند. البته تجلینیا، در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا خبر از سامانه نماد داد و گفت: «تامین و ارتقای مراقبتهای اجتماعی از دانشآموزان مدارس با رویکرد توانمندسازی مدرسهمحور و گسترش آموزشهای رشدمدار با تمرکز بر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و رفتارهای پرخطر از اهداف اصلی نظام مراقبت اجتماعی دانشآموزان است. طبق ماده ۴۴ آییننامه اجرایی ماده (۶) قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، وزارت آموزشوپرورش از طریق سامانه نماد (نظام مراقبت اجتماعی دانشآموزان) در تمامی مدارس دولتی و غیردولتی نسبت به پایش مستمر وضعیت تحصیلی و رفتاری دانشآموزان اقدام میکند.»وی همچنین میافزاید: «مدیر مدرسه با شناسایی دانشآموزان در معرض خطر یا بزهدیده با ارائه خدمات آموزشی، مشاوره فردی و خانوادگی و انجام مداخلات مختصر ضروری، در صورت نیاز به ارائه خدمات حمایتی و تخصصی یا مداخله قضایی، حسب مورد موضوع را فورا به سازمان بهزیستی یا دفتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری میتواند اعلام کند. از طرفی برنامه نماد شامل پنج فرآیند فعالیتهای ارتقایی، غربالگری و شناسایی و تشخیص، اقدام مختصر، درمان، حمایت اجتماعی و ارجاع و مدیریت مورد است.»
تجربه شیرین مشاوره!
هرچند کم و بیش امروزه در مدارس مشاور حضور دارد اما این مشاوران بیشتر در حیطه تحصیل و هدایت تحصیلی دانشآموزان فعالیت میکنند و با خانوادهها ارتباط خاصی نمیگیرند. این درحالی است که سیستم آموزشوپرورش باید به موضوع سلامت روان دانشآموزان نگاه ویژهای داشته باشد؛ چرا که اگر دانشآموزانی داشته باشیم با سطح علمی بالا ولی فقر روح و روان، شاید این دانشآموزان تاثیر چندانی در پیشرفت جامعه با عملکرد علمی نداشته باشند. بههرحال خروجی دانشگاهها باید به سمت تربیت افراد توانمندی در حوزه مشاوره گام بردارد تا به پرورش مشاوران و مربیان تربیتی کارآزموده منتهی شود. شاید نتیجه آن به تولید محتوای آموزشی غنی برای ارتقای سلامت روان دانشآموزان و در نهایت مهارتافزایی جامعه هدف هم ختم شود. با این حال باید منتظر بود تا ببینیم آموزشوپرورش برای کمبود نیروهایی که شاید فرآیند تسهیل در جذبشان به فراموشی سپرده شده است، راهی پیدا میکند یا باید شاهد به مخاطرهافتادن سلامت روان نسلی باشیم که آیندهساز کشورمان هستند.
ضمیمه قاب کوچک
تیتر خبرها
