کوسه کوتوله20 سانتیمتری
وقتی نام کوسه به گوشمان میرسد، ذهنمان به دندانهای تیز و برندهاش معطوف میشود و بهطور ناخودآگاه یاد موسیقی متن فیلم «آروارهها» میافتیم.
بااینحال، اقیانوسهای جهان (و برخی دریاچهها) مملو از گونههای متنوعی از کوسه است؛ از کوسههای معروف سفید بزرگ گرفته تا سرچکشی و... اما شاید تابهحال کوچکترین گونه کوسههای جهان را ندیده باشید: کوسه فانوسکوتوله. فانوسکوتوله (Etmopterus perryi) اعضای کمیاب و بسیار گریزان از جنس فانوسکوسهها (Etmopterus)است. آنها فقط از روی چند مشاهده و صید تصادفی در سواحل آمریکایجنوبی شناخته شدهاند. تصور میشود که جمعیت این کوسهها در غرب اقیانوس اطلس مرکزی در اعماق بین 283 تا 439 متر زندگی میکنند.با توجه به اینکه کوسههای ریز بسیار گریزان هستند، تشخیص قطعی آن دشوار است، اما بهطورکلی گزارش شده است که طول کل آنها میتواند حداکثر به 21.2سانتیمتر برسد. مطالعهای درسال 2021، 153 نمونه را برای بررسی ساختار جمعیت مورد مطالعه قرار داد و یک فانوسکوتوله را پیدا کرد که طول آن 9/28سانتیمتر بود که نشاندهنده حداکثر طول بدن جدید برای این گونه است. تصور میشود که سر کوسه فانوسکوتوله حدود یکپنجم تا یکچهارم کل طول بدنش باشد و دهان آنها بیش از 60 دندان تیز چشمگیر را در خود جای دهد. این گونه دارای چشمان بسیار بزرگی است که تصور میشود میزان نور موجود در اعماق تاریک اقیانوس را تا بیشینه حد ممکن دریافت کند. نمونههای دیدهشده از این گونه دارای رنگ قهوهای تیره با علائم سیاه روی پوست است. برخی از این نشانهها از سلولهایی به نام فتوفور تشکیل شدهاند که نور تولید میکنند. تصور میشود که این ویژگیهای تولید نور باعث جذب ماهیهای کوچکتر به کوسه میشود تا بتواند آنها را شکار کند. مورد دیگری که در خصوص این کوسهها بیان میشود این است که تخمزا هستند. در داخل هر تخم زرده موجود، مواد غذایی را برای 3 ــ 2 جنین فراهم میکند تا در نهایت نوزادها از تخم خارج شوند. فهرست قرمز آییوسیان، فانوسکوتوله را بهعنوان گونهای با «کمترین نگرانی» اعلام کرده است و این به معنی وضعیت نسبتا خوب این گونه در برابر انقراض است. بااینحال، مهمترین خطر برای این گونه نبود اطلاعات دقیق در مورد زیستبوم آنها و همچنین فعالیت کشتیهای ماهیگیری دراعماق دریاست. آییوسیان عنوان میکند: «مطالعه تحقیقاتی ترال درسال 2009 در دریای کارائیب کلمبیا این گونه را در 39 درصد ترالها مشاهده کرده است و کمی بیش از یک درصد فراوانی وزیستتوده را تشکیل میداد.» نقطه مقابل کوسه فانوسکوتوله کوچک، بزرگترین کوسه جهان، کوسه نهنگی (Rhincodon typus) است که طول آن به ۱۸متر میرسد. کوسههای نهنگ بزرگترین جانوران همهچیزخوار جهان هستند.
فراز سهیلیآزاد / گروه دانش