یك اتفاق «نسل امروز»ی از جنس كتاب در تلویزیون
نمایش كتاب بستگی به ما دارد!
رسانه پای كار كتاب باشد اوضاع فرق می‌كند. این موضوع بارها ثابت شده و موارد بسیاری را می‌توان نام برد كه هرجا رسانه ملی پای كار كتاب بوده كتاب‌ها حالشان بهتر شده است. برنامه تلویزیونی «نسل امروز» كه در آن حرفهای نسل امروزی‌ها زده می‌شود حالا این بار سراغ كتاب رفته تا حرف‌هایی از جنس نسل امروز بزند.
در این برنامه كه چند مهمان داشته، علیرضا مختارپور، دبیركل نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور از اوضاع كتاب و صورت‌بندی كتاب در جامعه حرف زده است. او بر این باور است كه «می‌توان طوری اطلاعات حوزه كتاب را بیان كرد كه نشان دهد حال كتاب بسیار خوب است، اما می‌توان آنها را طوری صورت‌بندی كرد كه بیانگر وضعیت نگران‌كننده‌ای باشد.» «بهترین صورت این است كه واقعگرایانه با این حوزه برخورد شود. حدود صد هزار عنوان كتاب منتشر می‌شود و در منطقه رتبه اول را داریم و جزو كشورهای توسعه‌یافته در این زمینه محسوب می‌شویم.» اطلاعاتی كه مختارپور می‌گوید نشان می‌دهد بستگی دارد چطور با كتاب و حواشی آن روبه‌رو شویم و طوری نشان دهیم كه كتاب و كتابخوانی در جامعه اوضاع خوبی ندارد.
این مقام مسؤول در بخشی از این برنامه از استانداردها سخن می‌گوید و یادآوری می‌كند: «تعداد ناشر كتاب در كشور بیش از حد مطلوب است و با تعداد بی رویه ناشر مواجه هستیم. نشر یك صنعت است و زمانی می‌توان به این تعداد توجه كرد كه دارای استانداردهای لازم و كیفیت حرفهای باشند. وجود تعداد زیاد ناشر آسیب‌هایی دارد كه در نمایشگاه كتاب مشاهده شد، ناشران به كپی آثار روی می‌آورند و این سنت بسیار بدی است.»
دبیركل نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور در این برنامه به میزان مطالعه و سرانه كتابخوانی نیز اشاره كرد و گفت: «گفتن این‌كه مردم ایران كتابخوان نیستند، مردم را كتابخوان نمی‌كند بلكه باید رفع نیاز، فایده اضافی و... برای فرد داشته باشد تا افراد كتابخوان شوند. نسل امروز تفاوتی با نسل دیروز در برخورداری از امكانات مانند اینترنت دارد، نسل امروز از اطلاعات كتاب برخوردار است و درباره نویسندگان و حتی كتاب‌های منتشر شده در خارج از كشور اطلاعات زیادی دارد. نسل امروز در تمام دنیا به دلیل سرعت، كثرت و غلبه فضای مجازی بر فضای حقیقی تقلیل گرا شده است یعنی متن‌های كوتاه را بر متن‌های بلند ترجیح می‌دهد كه یكی از آفات كتاب و كتابخوانی است.»
در روزگاری كه متن‌های كوتاه بیشتر از متن‌های بلند و سخنرانی‌های طولانی خریدار دارد نوشتن رمان‌های طولانی چندین جلدی نیز دیگر معنایی ندارد و این نكته را مختارپور نیز مورد اشاره قرار داد: «دیگر در تمام دنیا خبری از تولید رمان‌های ۱۲ جلدی نیست، اما این شرایط نشان‌دهنده این نیست كه علاقه به كتاب و كتابخوانی كاهش پیدا كرده است.»
امروز بسیار شنیده می‌شود كه دوران كتاب‌های كاغذی تمام شده، اما مختارپور نظری خلاف این دارد و برای آن توضیح می‌دهد: «در برخی كشورهایی كه در حوزه‌های فضای مجازی، كتاب و مطبوعات پیشرفته بودند، در چند سال گذشته حركتی شروع شد كه برخی از مطبوعات و كتاب‌ها به سمت الكترونیكی شدن، رفت اما الان دوباره مسیر برگشت به كتاب كاغذی را طی می‌كنند. اثری كه كتاب كاغذی دارد قابل مقایسه با نسخه الكترونیكی آن نیست، در تحقیقات كشورهای مختلف و آزمایش‌های میدانی نشان داده شده كه كتاب كاغذی در میان كودكان بیش از وسایل الكترونیكی مورد توجه است.»
مختارپور فضای مناسب و استفاده از مربی خوب را عوامل موثری در كتابخوان شدن كودكان خواند و افزایش كتابخانه‌های ویژه كودكان را در گسترش این اتفاق مهم قلمداد كرد.
در بخش دیگری از این برنامه رحیم مخدومی كه از نویسندگان و پژوهشگران حوزه دفاع مقدس است درباره حال و روز كتاب‌ها حرف زد و اوضاع كتاب را خوب ارزیابی نكرد: « باید درباره غربت كتاب فكری كرد و بسیج عمومی در این زمینه شكل گیرد و این کار احتیاج به فرهنگ‌سازی دارد.» حتی او از مسؤولان فرهنگی گله كرد و گفت: «مسؤولان دستگاه‌هایی كه وظیفه ذاتی‌شان فرهنگی است كتابخوان نیستند مثلا وزیر فرهنگ و وزیر آموزش‌و‌پرورش كتاب‌هایی را كه خوانده‌اند باید معرفی كنند. مسؤول در درجه اول باید خودش كتابخوان باشد. به صورت آزمایشی در شهر كوچك پیشوا از امام جمعه این شهر خواسته شد تا كتاب‌هایی را در نماز جمعه معرفی كند، این كار انجام شد و از خیرین تقاضا شده تا كمك كنند كه بخش زیادی از هزینه كتاب‌ها برای مصرف‌كنندگان كم شود.»
این نویسنده برخلاف عده‌ای كه می‌گویند كتاب خوب وجود ندارد گفت: «كتاب خوب تولید می‌شود، اما متاسفانه آن اتفاقی كه باید، نمی‌افتد و در عرضه نیاز به حمایت‌هایی وجود دارد. طرح «كتاب در دسترس» مدتی در كشور انجام شد البته زمان زیادی اجرا نشد و این شیوه كتاب در دسترس منجر می‌شد فرد در مترو و اتوبوس‌ها دقایقی از وقت خود را به مطالعه بگذراند و خوب است كه این طرح
دنبال شود.»
مهدی رمضانی، معاون توسعه كتابخانه‌ها و كتابخوانی نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور نیز به عنوان یك نسل امروزی در این برنامه شركت كرده بود از اعداد و ارقام دوری كرد و به جای آن درباره خواندن سخن گفت. او تاكید كرد كه «اگر می‌خواهیم كتاب و كتابخوانی فراگیر شود باید كتاب تبدیل به دغدغه جمعی شود وگرنه افزایشی نخواهیم داشت. باید بررسی شود چرا كتاب در جامعه موضوع نیست، زیرا بخشی از گروه‌های مرجع در جامعه برای كتاب اهمیت قائل نیستند.»
این برنامه كه حرفهای متنوعی از جنس كتاب در آن مطرح شده بود می‌تواند باب خوبی برای كتاب و ترویج گسترده آن باشد و امید می‌رود رسانه ملی بیش از گذشته به این یارمهربان توجه كند.
در این برنامه كه چند مهمان داشته، علیرضا مختارپور، دبیركل نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور از اوضاع كتاب و صورت‌بندی كتاب در جامعه حرف زده است. او بر این باور است كه «می‌توان طوری اطلاعات حوزه كتاب را بیان كرد كه نشان دهد حال كتاب بسیار خوب است، اما می‌توان آنها را طوری صورت‌بندی كرد كه بیانگر وضعیت نگران‌كننده‌ای باشد.» «بهترین صورت این است كه واقعگرایانه با این حوزه برخورد شود. حدود صد هزار عنوان كتاب منتشر می‌شود و در منطقه رتبه اول را داریم و جزو كشورهای توسعه‌یافته در این زمینه محسوب می‌شویم.» اطلاعاتی كه مختارپور می‌گوید نشان می‌دهد بستگی دارد چطور با كتاب و حواشی آن روبه‌رو شویم و طوری نشان دهیم كه كتاب و كتابخوانی در جامعه اوضاع خوبی ندارد.
این مقام مسؤول در بخشی از این برنامه از استانداردها سخن می‌گوید و یادآوری می‌كند: «تعداد ناشر كتاب در كشور بیش از حد مطلوب است و با تعداد بی رویه ناشر مواجه هستیم. نشر یك صنعت است و زمانی می‌توان به این تعداد توجه كرد كه دارای استانداردهای لازم و كیفیت حرفهای باشند. وجود تعداد زیاد ناشر آسیب‌هایی دارد كه در نمایشگاه كتاب مشاهده شد، ناشران به كپی آثار روی می‌آورند و این سنت بسیار بدی است.»
دبیركل نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور در این برنامه به میزان مطالعه و سرانه كتابخوانی نیز اشاره كرد و گفت: «گفتن این‌كه مردم ایران كتابخوان نیستند، مردم را كتابخوان نمی‌كند بلكه باید رفع نیاز، فایده اضافی و... برای فرد داشته باشد تا افراد كتابخوان شوند. نسل امروز تفاوتی با نسل دیروز در برخورداری از امكانات مانند اینترنت دارد، نسل امروز از اطلاعات كتاب برخوردار است و درباره نویسندگان و حتی كتاب‌های منتشر شده در خارج از كشور اطلاعات زیادی دارد. نسل امروز در تمام دنیا به دلیل سرعت، كثرت و غلبه فضای مجازی بر فضای حقیقی تقلیل گرا شده است یعنی متن‌های كوتاه را بر متن‌های بلند ترجیح می‌دهد كه یكی از آفات كتاب و كتابخوانی است.»
در روزگاری كه متن‌های كوتاه بیشتر از متن‌های بلند و سخنرانی‌های طولانی خریدار دارد نوشتن رمان‌های طولانی چندین جلدی نیز دیگر معنایی ندارد و این نكته را مختارپور نیز مورد اشاره قرار داد: «دیگر در تمام دنیا خبری از تولید رمان‌های ۱۲ جلدی نیست، اما این شرایط نشان‌دهنده این نیست كه علاقه به كتاب و كتابخوانی كاهش پیدا كرده است.»
امروز بسیار شنیده می‌شود كه دوران كتاب‌های كاغذی تمام شده، اما مختارپور نظری خلاف این دارد و برای آن توضیح می‌دهد: «در برخی كشورهایی كه در حوزه‌های فضای مجازی، كتاب و مطبوعات پیشرفته بودند، در چند سال گذشته حركتی شروع شد كه برخی از مطبوعات و كتاب‌ها به سمت الكترونیكی شدن، رفت اما الان دوباره مسیر برگشت به كتاب كاغذی را طی می‌كنند. اثری كه كتاب كاغذی دارد قابل مقایسه با نسخه الكترونیكی آن نیست، در تحقیقات كشورهای مختلف و آزمایش‌های میدانی نشان داده شده كه كتاب كاغذی در میان كودكان بیش از وسایل الكترونیكی مورد توجه است.»
مختارپور فضای مناسب و استفاده از مربی خوب را عوامل موثری در كتابخوان شدن كودكان خواند و افزایش كتابخانه‌های ویژه كودكان را در گسترش این اتفاق مهم قلمداد كرد.
در بخش دیگری از این برنامه رحیم مخدومی كه از نویسندگان و پژوهشگران حوزه دفاع مقدس است درباره حال و روز كتاب‌ها حرف زد و اوضاع كتاب را خوب ارزیابی نكرد: « باید درباره غربت كتاب فكری كرد و بسیج عمومی در این زمینه شكل گیرد و این کار احتیاج به فرهنگ‌سازی دارد.» حتی او از مسؤولان فرهنگی گله كرد و گفت: «مسؤولان دستگاه‌هایی كه وظیفه ذاتی‌شان فرهنگی است كتابخوان نیستند مثلا وزیر فرهنگ و وزیر آموزش‌و‌پرورش كتاب‌هایی را كه خوانده‌اند باید معرفی كنند. مسؤول در درجه اول باید خودش كتابخوان باشد. به صورت آزمایشی در شهر كوچك پیشوا از امام جمعه این شهر خواسته شد تا كتاب‌هایی را در نماز جمعه معرفی كند، این كار انجام شد و از خیرین تقاضا شده تا كمك كنند كه بخش زیادی از هزینه كتاب‌ها برای مصرف‌كنندگان كم شود.»
این نویسنده برخلاف عده‌ای كه می‌گویند كتاب خوب وجود ندارد گفت: «كتاب خوب تولید می‌شود، اما متاسفانه آن اتفاقی كه باید، نمی‌افتد و در عرضه نیاز به حمایت‌هایی وجود دارد. طرح «كتاب در دسترس» مدتی در كشور انجام شد البته زمان زیادی اجرا نشد و این شیوه كتاب در دسترس منجر می‌شد فرد در مترو و اتوبوس‌ها دقایقی از وقت خود را به مطالعه بگذراند و خوب است كه این طرح
دنبال شود.»
مهدی رمضانی، معاون توسعه كتابخانه‌ها و كتابخوانی نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور نیز به عنوان یك نسل امروزی در این برنامه شركت كرده بود از اعداد و ارقام دوری كرد و به جای آن درباره خواندن سخن گفت. او تاكید كرد كه «اگر می‌خواهیم كتاب و كتابخوانی فراگیر شود باید كتاب تبدیل به دغدغه جمعی شود وگرنه افزایشی نخواهیم داشت. باید بررسی شود چرا كتاب در جامعه موضوع نیست، زیرا بخشی از گروه‌های مرجع در جامعه برای كتاب اهمیت قائل نیستند.»
این برنامه كه حرفهای متنوعی از جنس كتاب در آن مطرح شده بود می‌تواند باب خوبی برای كتاب و ترویج گسترده آن باشد و امید می‌رود رسانه ملی بیش از گذشته به این یارمهربان توجه كند.
