تخریب پنهان را فراموش نكنیم...

در روز هوای پاک به آسیب‌های پنهان ناشی از آلودگی هوا دقت کنید

تخریب پنهان را فراموش نكنیم...

انگار یك تكه آجر روی قفسه سینه گذاشته‌اند. كسی انگار دود سیگارش را دائم به سمت گلوی ما فوت می‌كند. مزه دهان تلخ است و اشتهای ما كور. فاصله چند قدمی به سختی دیده می‌شود و اگر چند قدم بالاتر از شهر بروی، مثل فیلم‌ها، لحاف سیاهی شهر را پوشانده و می‌دانی كه همه ما در حال جان كندن زیر آن لحاف سنگین هستیم. 29 دی ماه، روز هوای پاك نامگذاری شده است و دست بر قضا، اگر هوا بارانی نباشد و بادی نوزیده باشد، باید در همان روز هم دود نفس بكشیم! آلودگی هوا، به غیر از تمام اثرهای پیدایی كه دارد؛ مثل تنگی نفس، سوزش چشم‌ها، بی‌اشتهایی و... اثرهای منفی‌ پنهانی هم دارد كه كمتر درباره آنها می‌دانیم. با دكتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی ـ گوارش و رئیس انجمن متخصصان داخلی درباره اثرهای منفی كمتر دیده شده آلودگی هوا و نكته‌هایی برای برون‌رفت از آسیب‌های جسمی و روانی گپی زده‌ایم كه می‌خوانید.

در فضای بسته ورزش کنید
ورزش یكی از مهم‌ترین توصیه‌ها برای حفظ سلامتی، به‌ویژه برای آنهایی است كه ساعت‌های زیادی را پشت میز می‌نشینند. اما با آلودگی هوا، این مساله كمتر امكان‌پذیر است. دكتر خسرونیا در این باره می‌گوید: «در زمان آلودگی هوا، امكان ورزش كردن به‌ویژه انجام ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، والیبال، بدمینتون و... كمتر است. بنابراین بدن در معرض سستی و كرختی ناشی از عدم تحرك قرار گرفته و از سوی دیگر سوخت و ساز بدن دچار اختلال می‌شود». دكتر خسرونیا ادامه می‌دهد: «ورزش‌های هوازی گرچه برای بدن بسیار مفید است، اما در زمان آلودگی هوا نباید آنها را انجام داد. بنابراین بهتر است ورزش‌های عادی كه نیاز به حضور در فضای باز ندارند، انجام شوند. شاید در این شرایط بهترین ورزش، شنا در سالن‌های سرپوشیده باشد.»



جسم و روان را ترمیم كنید
«عصبانیت، افت عملكرد ذهنی، خستگی جسمی و روانی، سردرد، حالت تهوع، بی‌اشتهایی و... از عوارض آلودگی هواست، اما می‌توانید با چند راهكار تا حدی آنها را كنترل كنید.»
دكتر خسرونیا در ادامه توضیح می‌دهد: «از دم‌نوش‌ها استفاده كنید. این نوشیدنی‌ها آرام‌بخش طبیعی هستند و می‌توانند جسم را التیام دهند. نوشیدن آبمیوه طبیعی، به‌ویژه انواع ترش كه دارای ویتامین C بیشتری هستند، بسیار مفید است. علاوه بر این می‌توانید از آبمیوه‌های مختلف یا مخلوط آنها كمك بگیرید. برای عملكرد بهتر دستگاه گوارش، حتما میوه و سبزی تازه بخورید. این خوراكی‌ها را با پوست داخلی آن میل كنید تا فیبر موجود در آنها، به عملكرد بهتر دستگاه گوارش كمك كرده و مانع از بروز مشكلاتی مانند یبوست  شود.» 




ویتامین در غبار گم می‌شود
«یكی از بهترین منابع تامین ویتامین D بدن، نور آفتاب است. به همین دلیل هم توصیه می‌شود روزانه 20 دقیقه تا نیم ساعت زیر نور آفتاب پیاده‌روی كنید.» دكتر خسرونیا ادامه می‌دهد: «اما در زمان آلودگی هوا، اولا غبار مانع از رسیدن نور خورشید و در نتیجه ویتامین D به بدن می‌شود. دوم این‌كه به فرض رسیدن مقدار مناسبی نور خورشید به زمین و به دنبال آن ویتامین D، آلودگی هوا مانع از حضور افراد در فضای باز می‌شود. بنابراین در این شرایط نیز ویتامین D به بدن نمی‌رسد.» این متخصص اضافه می‌كند: «برای رفع این مشكل در این شرایط خاص بهتر است مصرف موادغذایی حاوی ویتامین D مانند شیرهای غنی‌شده با این ویتامین یا ماهی افزایش یابد.»



ریه‌ها را شست‌وشو دهید
گرچه همه دستگاه‌های بدن در زمان آلودگی هوا آسیب می‌بینند، اما دستگاه تنفس در معرض آسیب بیشتری قرار دارد.
دكتر خسرونیا ادامه می‌دهد: در زمان آلودگی هوا باید به شكل ویژه‌ای به سلامت دستگاه تنفسی دقت كنید. برای این منظور حتما دستگاه بخور در منزل داشته باشید. داخل آن اكالیپتوس یا هر عصاره گیاهی مناسب دیگری را بریزید. این دستگاه را همیشه روشن نگه دارید تا علاوه بر مطبوع شدن فضای منزل، ریه‌ها نیز پس از بازگشت به منزل، تا حد زیادی تهویه شوند.



به متخصص مراجعه كنید
«اگر با وجود تمام نكته‌هایی كه به آن اشاره شد، بازهم در زمان آلودگی هوا دچار مشكلاتی شدید كه با توجه به این موارد قابل برطرف شدن نبود، حتما به متخصص مراجعه كنید تا با نظارت پزشك، مشكل شما برطرف شود.» دكتر خسرونیا اضافه كرد:
«در زمان آلودگی هوا، ما معمولا به مشكلاتی كه همه گریبانگیر آن هستیم، توجه می‌كنیم اما به مواردی كه بعدها اثر آن را می‌بینیم، مانند كمبود ویتامین D، كمتر دقت می‌كنیم. بنابراین بهتر است در زمان آلودگی هوا، نگاهی همه‌جانبه به سلامت بدن داشته باشیم و از همه جنبه‌ها، به حفظ سلامت بدن كمك كنیم.» این متخصص گوارش همچنین اضافه كرد: «در زمان آلودگی هوا، حتما باید به تغذیه و فعالیت مناسب و دقیق دستگاه گوارش یعنی هضم و جذب غذا و ادرار و مدفوع به موقع دقت كرد. به این دلیل كه دفع ادرار و مدفوع، از راهكارهای مهم دفع سموم احتمالی تجمع‌یافته در بدن است.»




استخوان‌ها پودری می‌شوند
یكی از دلایل پوكی استخوان، كم یا بی‌تحركی و عدم دریافت یا جذب كافی كلسیم است. دكتر خسرونیا در این باره می‌گوید: «اگرچه بسیاری از مردم حتی در هوای پاك هم كمتر برای پیاده‌روی از منزل بیرون می‌آیند، اما در زمان آلودگی هوا، همان تعداد اندك هم دیگر پا به پارك و خیابان نمی‌گذارند. این درحالی است كه تحرك بدنی یكی از بهترین راهكارهای طبیعی برای تحریك اسكلت استخوانی برای استخوان‌سازی است.» او ادامه می‌دهد: «بنابراین سعی كنید در زمان پاك بودن هوا، مدت بیشتری پیاده‌روی كنید تا تلافی كم‌تحركی ناشی از  آلودگی هوا را نیز درآورده باشید.» او اضافه می‌كند: «افزایش مصرف موادغذایی حاوی كلسیم و ویتامین D علاوه بر افزایش عملكرد سیستم ایمنی بدن، می‌تواند به سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها، مو و ناخن نیز كمك كند.»



سبك و سالم بخورید
در زمان آلودگی هوا، اغلب افراد دچار سیری كاذب می‌شوند. در این شرایط نباید غذا خوردن را كاملا كنار گذاشت. به این دلیل كه بدن باید با خوردن و نوشیدن غذاها و نوشیدنی‌های مناسب، سلامت خود را حفظ كند. اما باید به نكته‌هایی دقت كرد. دكتر خسرونیا در این باره می‌گوید: «از خوردن غذاهای دیرهضم مانند كله‌پاچه، غذاهای چرب، شور و شیرین، سرخ‌كرده، فست‌فود و غذاهایی كه به هر دلیل دیر هضم می‌شوند و اصطلاحا سنگین نام دارند، خودداری كنید.» او ادامه می‌دهد: «در این شرایط خاص باید از میوه و سبزی تازه، غذاهای سبك و زودهضم و البته مغذی و نوشیدنی‌های طبیعی مانند آبمیوه استفاده كنید.» این متخصص همچنین می‌گوید: «نوشیدن مقدار كافی آب را فراموش نكنید. به این دلیل كه بدن بتواند سموم واردشده به بدن را به خوبی دفع كند. بنابراین سعی كنید در شرایط آلودگی هوا، به مقدار آب مصرفی همراه با آبمیوه‌های طبیعی دقت بیشتری
داشته باشید.»