تاول تغییر اقلیم بر  تن جنگل‌

تاول تغییر اقلیم بر تن جنگل‌

یادداشت: دكتر هادی كیادلیری كارشناس جنگل


دو روز انتهایی هفته گذشته شاهد سوختن حداقل 41 هكتار از جنگل‌های هیركانی در استان گیلان بودیم.  مسؤولان منابع طبیعی منطقه، افزایش شدید دمای هوا و وزش بادهای گرم را به عنوان عامل اصلی این آتش‌سوزی معرفی كرده‌اند.  این در حالی است كه پیش از این وزش بادهای گرم مدیترانه‌ای در جنگل‌های شمال صرفا در فصل پاییز سابقه داشت و اكنون وزش این بادها و وقوع آتش‌سوزی در میانه فصل زمستان در جنگل‌های هیركانی را می‌توان به عنوان یكی از نشانه‌های تغییر اقلیم در نظر گرفت. اصولا تغییرات اقلیمی در سطح جهان باعث جابه‌جایی فصل‌ها شده‌است كه این مساله تغییر الگوی آب و هوایی در اكوسیستم‌های مختلف را به همراه داشته است. بر این اساس، تغییر الگوی وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران نیز از جمله تاثیرات تغییرات الگوهای آب و هوایی محسوب می‌شود.  این نوسانات، دانشمندان كشورهای مختلف را بر آن داشته است تا نسبت به تغییر روال عادی زندگی انسان‌ها و حیات ساكن در اكوسیستم‌های حساس هشدار دهند.  همان‌طور كه آتش‌سوزی‌های غیرمنتظره جنگل‌های هیركانی نیز روند زندگی مردم مجاور این جنگل‌ها و الگوی حیات طبیعی حیات وحش منطقه را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده است. باید اذعان كرد ما نمی‌توانیم به طور كامل جلوی بروز نوسانات آب و هوایی را بگیریم، اما می‌توانیم با برداشتن گام‌هایی مهم اثرات ناشی از این نوسانات را در كشور خودمان به‌خصوص جنگل‌های هیركانی كمتر كنیم. البته مسؤولان سازمان جنگل‌ها و مراتع همواره تاكید دارند عامل شروع بیش از 90 درصد آتش‌سوزی جنگل‌های كشور، انسان‌ها هستند.
اگر این آمار صحت داشته باشد، می‌توان با ارائه آموزش و آگاهی‎بخشی میان جوامع محلی و تشدید تنبیهات و جرایم جنگل‌سوزی تا حد زیادی جلوی وقوع آتش‌سوزی را در جنگل‌های ایران گرفت؛ چراكه تعداد اندكی از افراد از روی سودجویی گاهی سطح وسیعی از جنگل‌های كشور را به آتش می‌كشند و خسارات جبران‌ناپذیری به بار می‌آورند. این افراد كمتر بر اثر فرهنگ‌سازی حاضر به تغییر رفتار خود می‌شوند و با چنین افرادی بیشتر باید با زبان تنبیه سخن گفت. از سوی دیگر، تقویت تجهیزات اطفای حریق و ارائه آموزش‌های بیشتر و افزایش تعداد نیروهای جنگلبانی نیز می‌تواند تاثیر بسیاری در كاهش اثرات مخرب آتش‌سوزی در جنگل‌های كشور داشته
باشد.