راهکارهای حقوقی برای مقابله با اقدام کرهجنوبی
یادداشت: خیرا... پروین استاد دانشگاه
هر کشوری دارای حاکمیت مستقلی است و این حاکمیت مستقل، توسط منشور ملل متحد به رسمیت شناخته شده است و بر این اساس همه کشورها با هم برابرند.
در این میان استثنایی وجود دارد و اگر کشوری با رفتار و عملکرد خود باعث شود صلح و امنیت جهانی به خطر بیفتد سازمان ملل باید ورود کند که در این زمینه برای جلوگیری از وقوع جنگ، بحث تحریم اقتصادی را مطرح کردهاند. البته این تحریم اقتصادی نباید موجب نقض حقوق افراد و مردم یک کشور شود ضمن اینکه در مرحله اول باید اثبات شود که کشور مورد بحث، چگونه موجب نقض صلح و امنیت جهانی شده است.
در مورد ایران باید گفت که به هیچ وجه چنین ادعایی قابل اثبات نیست زیرا کشورمان در سالیان دراز نه به کشوری تجاوز و نه در حق دیگران ظلمی کرده است و اساسا هیچ بهانهای برای این ادعا وجود ندارد که عملکرد ایران موجب نقض صلح و امنیت جهانی باشد. بنابراین تحریم در مورد ایران از اساس بیمبناست اما متاسفانه امروزه، حقوق بینالملل مبتنی بر نابرابری است.
داشتن حق وتو و عضویت دائم پنج کشور در شورای امنیت یکی از مصادیق این نابرابری است. بنابراین با وجود تاکید منشور ملل متحد، هیچ برابریای وجود ندارد و متاسفانه با توجه به اینکه مقر سازمان ملل در آمریکاست و این کشور تاکنون یکهتاز جهانی بوده، هر کشوری را که در راستای اهداف و سیاستهای خود نمیبیند مورد فشار قرار داده که از جمله این کشورها، جمهوری اسلامی ایران است.
بر همین اساس آمریکا علاوه بر قطعنامههای تحریمی که در سالهای گذشته در سازمان ملل علیه ایران تصویب شد تحریمهای یکجانبهای هم علیه کشورمان وضع کرد و با وجود اینکه برجام با هدف لغو تحریمهای سازمان ملل علیه ایران امضا شده بود آمریکا با خروج از این توافق به اعمال تحریمهای ثانویه پرداخت که این تحریمها تقریبا همان کارکرد تحریمهای سازمان ملل را دارد. آمریکا در این زمینه به کشورهای مختلف فشار میآورد که با ایران همکاری و معاملات تجاری و بانکی نداشته باشند که البته کشورهای دیگر طبق منشور ملل متحد، مستقل هستند و باید خودشان تصمیم بگیرند اما متاسفانه برخی از کشورها به دلیل ضعفی که دارند نمیتوانند بدون تبعیت از آمریکا تصمیم بگیرند که یکی از آنها کره جنوبی است. این کشور هیچ دلیل مستند حقوقی و قانونی برای بلوکه کردن اموال و داراییهای جمهوری اسلامی ایران ندارد اما میگوید به خاطر تهدیدات آمریکا نمیتواند پولهای ایران را برگرداند. این در حالی است که خود این کشور هم از این اقدام متضرر میشود زیرا مبادلات اقتصادی کره جنوبی با ایران، مبادلات تجاری زیادی است اما چون آمریکا در حاکمیت کره جنوبی، نفوذ زیادی دارد و دارای پایگاه نظامی در این کشور است سئول بر خلاف تمامی اصول حقوق بینالملل و اصول حقوق بشر و اصول انسانی، صرفا در راستای اهداف و امیال آمریکا با این کشور همراهی میکند و ما را مورد تحریم قرار داده است. در چنین شرایطی ایران باید با وجود همه نابرابریهای حقوق بینالملل، این اقدام کره جنوبی را در عرصه جهانی و از طریق نهادهای بینالمللی دنبال کند که یکی از این نهادهای بینالمللی شورای امنیت سازمان ملل است. البته با توجه به عضویت دائم آمریکا در شورای امنیت، قطعا حرف ایران در این نهاد خیلی پیش نخواهد رفت اما این دلیل نمیشود که ما اقدام خودمان را انجام ندهیم. مرجع دیگر، بازوی قضایی سازمان ملل (دیوان دادگستری بینالمللی) است. همچنین میتوان از طریق نهادهای حقوق بشری از جمله شورای حقوق بشر یا کمیته اقتصادی حقوق بشر، این مساله را دنبال و شکایت خود را مطرح کنیم زیرا تحریم اقتصادی بر خلاف اصول حقوقی است. براساس اصول حقوقی، مجازات نباید جمعی باشد و حتی اگر ادعای آمریکا در خصوص مستحق بودن دولت ایران برای تحریم اقتصادی، درست باشد که نیست، نباید مردم ایران را مجازات کرد. مردم ایران به دلیل این تحریمها از اقلام بهداشتی و درمانی محروم شدهاند و این نقض حقوق بشر است.
باید این موارد را در محافل بینالمللی مطرح و بر آنها اصرار کرد و افکار عمومی جهانی را به کمک بیاوریم تا باعث شود دولتهایی که اقتصاد و مردم ایران را تحت فشار قرار دادهاند از مواضعشان عقبنشینی کرده و تغییر رویه دهند.