باغ‌وحش‌ها اصولا دو راه اصلی برای درآمدزایی دارند، نخست فروش توله‌های متولدشده از حیوانات تحت نگهداری براساس ضوابط تعیین‌شده از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست و دوم، فروش بلیت بازدید عمومی و یا اجاره فضاهای تحت اختیار به کسب‌وکارهایی که در حاشیه این مراکز ایجاد می‌شود. کسب درآمد از طریق راهکار دوم، منوط به حضور مردم در باغ‌‌وحش‌هاست که با توجه به صحبت‌های متولیان این مراکز به نظر می‌رسد میزان حضور بازدیدکنندگان در این ایام کرونازده بسیار آب رفته است. پس بخش اصلی درآمد باغ‌وحش‌ها در این دوران از طریق همان راه اول تامین می‌شود که ظاهرا به‌جز باغ‌وحش معروف ارم سایر مراکز نگهداری از حیوانات در ایران در هفت ماه گذشته در این زمینه چندان موفق نبوده‌اند. براساس صحبت‌های چند ماه پیش امیر الهامی، مدیر باغ وحش ارم با ایسنا، کاهش میزان تردد مردم در این باغ‌وحش، باعث رشد آمار زاد و ولد حیوانات این مرکز شده است و ظاهرا در این ایام دو توله گربه جنگلی، یک لاما، سه رأس گوزن زرد ایرانی و تعدادی خارپشت به این مجموعه اضافه شده است. الهامی البته درباره این که آیا حیوانی را نیز در ماه‌های اخیر به باغ‌وحش‌های داخلی یا خارجی فروخته، چیزی نگفته است، اما لااقل او از معدود متولیان باغ‌وحش در ایران بوده که از اوضاع نسبتا مناسب زاد و ولد حیات وحش در دوره همه‌گیری کرونا در مرکز تحت مدیریت خود خبر داده است.
روزگار کرونازده حیوانات
این روزها مراکز نگهداری از حیوانات در سراسر ایران با دشواری‌های مالی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و در این میان، نگرانی اصلی فعالان حقوق حیوانات از کاهش امکانات رفاهی حیوانات بخصوص در باغ‌وحش‌هایی است که نگهداری نامناسب حیات وحش در آنها همواره زبان‌زد خاص و عام بوده است. از جمله این مراکز هم می‌توان به باغ‌وحش ارومیه اشاره کرد که همواره جزو نامناسب‌ترین باغ‌وحش‌های ایران محسوب شده است. آن‌طور هم که از شواهد برمی‌آید، کاهش شدید تعداد بازدیدکنندگان باغ‌وحش ارومیه در ماه‌های اخیر مشکلات مالی فراوانی را برای این مرکز به همراه داشته است تا جایی که یونس علی ‌اکبرزاده، مدیر باغ‌وحش ارومیه اخیرا گفته است که در ایام همه‌گیری کرونا درآمد مجموعه تحت مدیریت او به صفر رسیده و آنها برای خوراک حیوانات از جیب خود خرج می‌کنند. او البته مدعی شده است که با وجود تمام محدودیت‌های مالی ۸۵ درصد از فرآیند استانداردسازی قفس‌های نگهداری حیوانات را براساس ضوابط تعیین‌شده از سوی اداره‌کل محیط‌زیست استان آذربایجان غربی پیش برده است.
همچنین به نظر می‌رسد باغ‌وحش بابلسر نیز از جمله مراکز نگهداری از حیوانات در ایران است که افت درآمد ناشی از کاهش تعداد بازدیدکنندگان آن موجب شده است که ارائه خدمات روزانه به حیوانات این باغ‌وحش از تغذیه و معاینات پزشکی گرفته تا نظافت و بهداشت محیط آن به شکل مناسبی انجام نشود. موضوعی که نغمه امینی، از فعالان حقوق حیوانات در مازندران درباره آن به جام‌جم توضیح می‌دهد: در باغ‌وحش بابلسر در شرایط عادی هم غذای درستی به حیوانات داده نمی‌شود و وضعیت نگهداری حیوانات در آن بسیار پایین‌تر از سطح استانداردهای جهانی است. حالا هم که درآمدهای این باغ‌وحش به کمترین سطح رسیده است، طبیعتا اوضاع حیوانات آن نیز به مراتب بدتر از قبل شده است.
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل محیط‌زیست مازندران اما این صبحت‌ها را قبول ندارد و به جام‌جم می‌گوید در بازدیدی که شخصا از باغ‌وحش بابلسر داشته، مشکل حادی در نگهداری از حیوانات مشاهده نکرده است. او البته می‌پذیرد که در ماه‌های اخیر برخی مشکلات در حوزه بهداشت محیط در این مرکز دیده شده که نسبت به رفع آن همه تذکرات لازم ارائه شده است.  
تعطیلی باغ‌وحش‌ها در راه است
باغ‌وحش صفه اصفهان از جمله دیگر اسارتگاه‌های حیوانات است که در دوران شیوع کرونا از رونق افتاده است. باغ‌وحشی که البته براساس اظهارات فعالان زیست‌محیطی منطقه وضعیت نامناسب نگهداری از حیات‌وحش در آن از سال‌ها پیش مورد اعتراض دلسوزان محیط‌زیست اصفهان قرار گرفته بود و در ایام همه‌گیری کرونا نیز انتشار تصاویری از قفس‌های کوچک حیوانات و افسردگی آنها در فضای مجازی باعث به راه افتادن پویشی علیه ادامه فعالیت این باغ‌وحش در شبکه‌های اجتماعی شده است.  مدیریت مجموعه باغ‌وحش صفه برعهده یک پیمانکار وابسته به شهرداری اصفهان است و به نظر می‌رسد افت شدید میزان بازدیدکنندگان از این باغ‌وحش در ماه‌های اخیر باعث شده که مدیران شهری اصفهان به این نتیجه برسند که نگهداری از حیوانات این باغ‌وحش در شرایط فعلی برای آنها توجیه اقتصادی ندارد و با توجه به همه این مسائل خبرهای پراکنده‌ای از احتمال تعطیلی باغ‌وحش صفه در آینده نزدیک به گوش می‌رسد. موضوعی که رسول موسوی، فعال حقوق حیوانات درباره آن به جام‌جم توضیح می‌دهد: یک ماه پیش با شهردار و رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر اصفهان جلسه‌ای داشتیم و تصمیم بر این شد که بعد از تعیین تکلیف مالکیت حقوقی این باغ‌وحش، حیوانات آن رفته‌رفته از این مجموعه خارج شوند.
کورش محمدی، رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر اصفهان اما در این‌باره به جام‌جم توضیح می‌دهد که تا زمان مشخص شدن تکلیف حیوانات خبری از تعطیلی باغ‌وحش صفه نخواهد بود. او می‌گوید که هنوز در شورای شهر تصمیم قطعی برای تعطیلی باغ‌وحش صفه گرفته نشده و قرار بر این شده است که طرح تعطیلی این باغ‌وحش در مدت ده ماه از سوی کارشناسان بررسی شود و تا‌کنون فقط سه ماه از این مهلت سپری شده است. محمدی البته تاکید دارد که نگرانی اصلی مدیریت شهری درباره تعطیلی باغ‌وحش صفه، رهاشدگی حیواناتی در طبیعت است، زیرا اگر حیواناتی که به زندگی در اسارت عادت کرده‌اند، بدون کار کارشناسی در طبیعت رها شوند، دچار خطراتی همچون مرگ و گرسنگی خواهند شد.
موضوعی که این عضو شورای شهر اصفهان به آن اشاره می‌کند، در واقع یکی از مهمترین نگرانی‌های فعالان حقوق حیوانات درباره وضعیت حیات وحش اسیر در قفس‌های باغ‌وحش‌ها در این ایام کرونایی است. به نحوی که اگر مشکلات مالی این مراکز منجر به تعطیلی یکی پس از دیگری آنها شود، به نظر می‌رسد که عاقبت خوشی در انتظار حیوانات آنها نخواهد بود. ضمن این که در صورت تداوم این مشکلات، نگرانی‌ها نسبت به ضعیف‌تر شدن امکانات لازم برای رسیدگی به حیات وحش در باغ‌وحش‌ها بیشتر می‌شود. در این شرایط، شاید تنها راهکار باقیمانده حمایت دولت از باغ‌وحش‌ها در روزهایی باشد که شیوع کرونا درآمد این مراکز را به شدت کاهش داده است. البته آن‌طور که اغلب مدیران باغ‌وحش‌ها می‌گویند، ظاهرا هنوز خبری از این حمایت‌ها نیست. با این حال، نباید از یاد برد که بسیاری از همین باغ‌وحش‌ها حتی در دوران رونق نیز با انتقادات فراوان فعالان حقوق حیوانات درباره اوضاع اسفناک نگهداری از حیات‌وحش مواجه شده‌اند و لازم است که سازمان حفاظت محیط‌زیست برنامه‌ای بلندمدت را برای ساماندهی این مراکز اجرا کند تا دیگر این اسارتگاه‌های حیات وحش لقب جهنم حیوانات را یدک نکشند. 

اسارتگاه‌های ورشکسته
مشکلات اقتصادی ناشی از کاهش میزان حضور بازدیدکنندگان در باغ‌وحش‌های کشور در ایام همه‌گیری کرونا به قدری بوده که حتی برخی از این اسارتگاه‌های حیوانات را به ورشستگی کامل رسانده است. از جمله این مراکز که به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی ادامه فعالیت، اواسط اردیبهشت امسال تعطیل شد، باغ‌وحش کرمان بود. این باغ وحش البته در ایام فعالیت خود نیز به گفته فعالان محیط‌زیست منطقه فاقد استانداردهای لازم از جمله سیستم فاضلاب مناسب بود و از فضای کافی برای نگهداری از حیوانات نیز برخوردار نبود. نکته‌ای که منصور پورسینا، رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان کرمان به آن اشاره داشته و به ایرنا گفته است که باغ‌وحش کرمان مجوز فعالیت موقت داشت و چون با پایان مهلت تعیین‌شده، نتوانست نظر مساعد اداره‌کل حفاظت محیط زیست و دامپزشکی کرمان را جلب کند، تعطیل شد. در این میان، به نظر می‌رسد کاهش شدید درآمد در دوره شیوع کووید-19 نقش مهمی را در فراهم نشدن امکانات لازم برای رعایت استانداردها از سوی متولیان این باغ‌وحش داشته است.  در این میان، البته باغ‌وحش‌هایی هم بوده‌اند که توان مالی بالای متولیانشان، آنها را به تعطیلی نکشانده است، اما در دوره همه‌گیری کرونا، متحمل آسیب‌های فراوانی شده‌اند. از جمله این باغ‌‌ها نیز باغ‌وحش شیراز است که به گفته مدیر آن، منابع درآمدی این باغ‌وحش در دوره شیوه کرونا به صفر رسیده و مجموعا حدود هشت میلیارد تومان خسارت به این مرکز تحمیل شده است. حسینعلی قهرمانی اخیرا به ایرنا گفته است که در این دوره ناچار بوده که ماهیانه ۲۰۰ تا۳۰۰ میلیون به عنوان هزینه نگهداری از حیوانات و حقوق پرسنل پرداخت کند و در این شرایط، نه سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حمایت از باغ‌وحش آنها بودجه‌ای در اختیار داشته و نه سایر دستگاه‌های دولتی گام موثری را برای حمایت از این باغ‌وحش یا سایر باغ‌وحش‌های ورشکسته ایران برداشته‌اند.