بوتکمپ چگونه به برنامه‌نویس‌ها کمک می‌کند؟
آشتی آموزش با بازار کار
اگر با برنامه‌نویس‌های باسابقه و کاربلد هم‌صحبت شوید، متوجه خواهید شد کمتر کسی از آنها توانسته در دانشگاه و طی واحدهای گذرانده شده به‌خوبی با برنامه‌نویسی آشنا شود. واقعیت این است واحدهای درسی دانشگاه در بیشتر رشته‌های مرتبط با رایانه، بیشتر جنبه آشنایی فرد با اصول کار را فراهم می‌کند و به دلیل محدودیت‌های زمانی نمی‌توانند دانشجو را با بسیاری از زیروبم‌های فراوانی که در مسیر توسعه نرم‌افزار وجود دارد، آشنا کنند. به همین دلیل، بیشتر علاقه‌مندان سراغ شیوه‌های دیگری مثل یادگیری از طریق برخی موسسات آموزشی، دوره‌های آنلاین یا شیوه‌های خودآموز مثل کتاب یا فیلم‌های آموزشی می‌روند. اما چند سال است یک شیوه دیگر هم به میدان آمده که نه تنها زمینه افزایش قابل توجه سطح فراگیری را فراهم می‌کند، بلکه بسیاری از ریزه‌کاری‌های غیر فنی را که یک برنامه‌نویس در مسیر شغلی با آنها روبه‌رو می‌شود نیز در دستور کار قرار می‌دهد. شیوه‌های کار تیمی، برقراری ارتباط موثر با هم‌تیمی‌ها و مشتریان و نیز الگوهای تقویت خلاقیت یا ایده‌پردازی از جمله این ریزه‌کاری‌های غیر فنی هستند. این شیوه بوتکمپ (Bootcamp) نام دارد.
صالح سپهری‌فر / مشاور کسب و کارهای نوآور
بوتکمپ چیست؟
واژه بوتکمپ در انگلیسی به معنای اردوی آموزشی ویژه نظامیان است. نظامیان در این اردوها معمولا با شرایط سخت و دشوار روبه‌رو می‌شوند و آموزش‌های مختلف تجربی می‌بینند. بوتکمپ در دنیای فناوری اطلاعات نیز معنایی تقریبا مشابه دارد، با این تفاوت که در آن خبری از شرایط سخت مثل رویارویی با کم‌آبی، گرسنگی یا حیوانات خطرناک نیست! بوتکمپ درواقع یک دوره فشرده آموزشی است که معمولا تاکید بیشتری بر اجرای عملی دارد و تا حد ممکن از ارائه مطالب تئوری در آن پرهیز می‌شود. بوتکمپ را می‌توان چیزی میان یک دانشگاه سنتی و یک دوره آنلاین آموزشی دانست. در دانشگاه‌های معمول دنیا، فرد ملزم به حضور و انجام تکالیف مشخصی است، ولی اختیار چندانی در زمینه محتوای درسی ندارد. در دوره‌های آنلاین آموزشی، این الزامات کمتر است و اختیار عمل بیشتری به دانشجو داده می‌شود. اما اصلی‌ترین مزیت بوتکمپ‌ها را باید در وجود راهنما (منتور) دانست. شرکت‌کنندگان در بوتکمپ‌ها نه‌فقط با مهارت‌های فنی آشنا می‌شوند، بلکه افرادی به عنوان راهنما در کنار آنها حضور دارند که به ویژگی‌ها و تفاوت‌های فردی هر یک از این شرکت‌کنندگان توجه دارند و مسیر درست را بر اساس همان ویژگی‌ها به آنها نشان می‌دهند.
اولین بوتکمپ آموزشی مهارت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات در سال ۲۰۱۲ ایجاد شد. به‌تدریج و با مشخص شدن اثربخشی بالای این شیوه، شاهد گسترش آن به کشورهای مختلف بودیم.
انواع بوتکمپ
بوتکمپ‌های آموزش مهارت‌های فنی شامل دو دسته اصلی می‌شوند:
پیشبوتکمپ
بوتکمپ اصلی یا آماده برای کار
پیشبوتکمپ: این دوره، همان‌طور که از نامش هم پیداست، برای آمادگی افراد برای حضور در بوتکمپ اصلی برگزار می‌شود. از آنجا که غربالگری دقیق داوطلبان در بوتکمپ از اهمیت بالایی برخوردار است، برخی از برگزارکنندگان این دوره‌ها، ابتدا یک دوره پیشبوتکمپ برگزار می‌کنند تا بهتر بتوانند میزان تمایل، اشتیاق و نیز توانایی ذهنی شرکت‌کنندگان را ارزیابی کنند. در واقع پیشبوتکمپ را می‌توان مثل یک آزمون ورودی غیررسمی دانست. شرکت‌کنندگان در قالب جلسات حضوری یا آنلاین با برخی مهارت‌های پایه کدنویسی آشنا می‌شوند و البته عملکردشان نیز مورد پایش قرار می‌گیرد. پس از پایان این دوره، ممکن است آزمونی از این افراد به عمل آید تا افراد حائز شرایط برای دوره بعدی که بوتکمپ اصلی است گزینش شوند. پیش‌بوتکمپ‌ها معمولا کوتاه‌مدت هستند و طی چند هفته اجرا می‌شوند.
بوتکمپ اصلی: شرکت‌کنندگانی که دوره پیشبوتکمپ را با موفقیت به پایان رساندند، وارد بوتکمپ اصلی می‌شوند. این دوره به صورت فشرده برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان به‌طور تمام‌وقت در دوره‌ای معمولا ۳ یا ۶ ماهه شرکت می‌کنند. یکی از مواردی که بیشتر بوتکمپ‌ها روی آن تاکید دارند، کار تیمی است. به همین دلیل، در ابتدای بوتکمپ یک پروژه بزرگ برای پایان دوره تعریف می‌شود و شرکت‌کنندگان به‌تدریج با مهارت‌های فنی لازم برای اجرای کامل آن پروژه آشنا می‌شوند. از سوی دیگر، اجرای این پروژه نیازمند کار تیمی است و به همین دلیل، دوره آموزشی با کار تیمی گره می‌خورد. شرکت‌کنندگان به این ترتیب می‌توانند بسیاری از چالش‌هایی را که در دنیای شغلی ممکن است با آن روبه‌رو شوند در این پروژه تجربه می‌کنند و البته شیوه‌های موثر رویارویی با آن را نیز می‌آموزند. این نکته را می‌توان از اصلی‌ترین مزایای بوتکمپ‌ها دانست. بوتکمپ‌های برنامه‌نویسی در واقع یک مدل کنترل‌شده از فضای کار واقعی در دنیای فناوری اطلاعات را فراهم می‌کنند.
تامین هزینه بوتکمپ‌ها
ارائه آموزش‌های فشرده، هزینه هم دارد. بسیاری از موسسات آموزشی با دریافت شهریه از هنرجویان به درآمد و سود می‌رسند. اما هزینه‌های بوتکمپ‌ها معمولا آن‌قدر بالاست که گاهی شهریه‌ها کفاف نمی‌دهند. به همین دلیل، این مراکز سراغ راه‌های دیگری برای کسب درآمد می‌روند.
یکی از این شیوه‌ها، دریافت بخشی از حقوق ماهانه فن‌آموز استخدام شده در یکی از شرکت‌های طرف قرارداد بوتکمپ است. بوتکمپ‌ها معمولا ارتباطات خوبی با شرکت‌های فناوری اطلاعات دارند و به نوعی نقش یک مرکز تربیت نیروی انسانی متخصص را برای آنها بازی می‌کنند. از آنجا که بسیاری از شرکت‌ها به چنین نیروهایی نیاز دارند و از سوی دیگر، فن‌آموز نیز دنبال شغل است، بخشی از حقوق او مثلا در سال اول به بوتکمپ می‌رسد. همچنین برخی از شرکت‌ها حتی پا را فراتر گذاشته و مبلغی را در ابتدای دوره به بوتکمپ برای آماده‌سازی تعداد مشخصی نیروی انسانی متخصص پرداخت می‌کنند. یکی دیگر از شیوه‌های کسب درآمد بوتکمپ‌ها، مشارکت در استارت‌آپ‌های ایجاد شده توسط آنهاست. از آنجا که در بوتکمپ‌ها انواع مشاوره‌ها در زمینه برنامه‌نویسی و مدیریت کسب‌وکار ارائه می‌شود، برخی فن‌آموزان از همان ابتدا سراغ پروژه مورد علاقه خود می‌روند که می‌تواند در قالب یک استارت‌آپ تعریف شود. بوتکمپ نیز به ازای ارائه مشاوره و فراهم کردن زمینه برای رشد این استارت‌آپ، بخشی از سهام آن را دریافت می‌کند.
بوتکمپ و کرونا
بسیاری از بوتکمپ‌ها در دنیا به‌طور حضوری یا ترکیب حضوری و آنلاین برگزار می‌شود. اما همه‌گیری ویروس کرونا سبب شده حضور فیزیکی با محدودیت‌هایی روبه‌رو شود و در نتیجه، بیشتر بوتکمپ‌ها به تغییر الگوی معمول خود روی آوردند. از سوی دیگر، استقبال شدید از تجارت الکترونیک در بوتکمپ موجب شده تقاضا برای نیروی انسانی متخصص در این زمینه بسیار افزایش یابد که همین زمینه را برای حضور پررنگ‌تر بوتکمپ‌ها در دنیای آموزش مهارت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات هموارتر می‌کند.
واژه بوتکمپ در انگلیسی به معنای اردوی آموزشی ویژه نظامیان است. نظامیان در این اردوها معمولا با شرایط سخت و دشوار روبه‌رو می‌شوند و آموزش‌های مختلف تجربی می‌بینند. بوتکمپ در دنیای فناوری اطلاعات نیز معنایی تقریبا مشابه دارد، با این تفاوت که در آن خبری از شرایط سخت مثل رویارویی با کم‌آبی، گرسنگی یا حیوانات خطرناک نیست! بوتکمپ درواقع یک دوره فشرده آموزشی است که معمولا تاکید بیشتری بر اجرای عملی دارد و تا حد ممکن از ارائه مطالب تئوری در آن پرهیز می‌شود. بوتکمپ را می‌توان چیزی میان یک دانشگاه سنتی و یک دوره آنلاین آموزشی دانست. در دانشگاه‌های معمول دنیا، فرد ملزم به حضور و انجام تکالیف مشخصی است، ولی اختیار چندانی در زمینه محتوای درسی ندارد. در دوره‌های آنلاین آموزشی، این الزامات کمتر است و اختیار عمل بیشتری به دانشجو داده می‌شود. اما اصلی‌ترین مزیت بوتکمپ‌ها را باید در وجود راهنما (منتور) دانست. شرکت‌کنندگان در بوتکمپ‌ها نه‌فقط با مهارت‌های فنی آشنا می‌شوند، بلکه افرادی به عنوان راهنما در کنار آنها حضور دارند که به ویژگی‌ها و تفاوت‌های فردی هر یک از این شرکت‌کنندگان توجه دارند و مسیر درست را بر اساس همان ویژگی‌ها به آنها نشان می‌دهند.
اولین بوتکمپ آموزشی مهارت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات در سال ۲۰۱۲ ایجاد شد. به‌تدریج و با مشخص شدن اثربخشی بالای این شیوه، شاهد گسترش آن به کشورهای مختلف بودیم.
انواع بوتکمپ
بوتکمپ‌های آموزش مهارت‌های فنی شامل دو دسته اصلی می‌شوند:
پیشبوتکمپ
بوتکمپ اصلی یا آماده برای کار
پیشبوتکمپ: این دوره، همان‌طور که از نامش هم پیداست، برای آمادگی افراد برای حضور در بوتکمپ اصلی برگزار می‌شود. از آنجا که غربالگری دقیق داوطلبان در بوتکمپ از اهمیت بالایی برخوردار است، برخی از برگزارکنندگان این دوره‌ها، ابتدا یک دوره پیشبوتکمپ برگزار می‌کنند تا بهتر بتوانند میزان تمایل، اشتیاق و نیز توانایی ذهنی شرکت‌کنندگان را ارزیابی کنند. در واقع پیشبوتکمپ را می‌توان مثل یک آزمون ورودی غیررسمی دانست. شرکت‌کنندگان در قالب جلسات حضوری یا آنلاین با برخی مهارت‌های پایه کدنویسی آشنا می‌شوند و البته عملکردشان نیز مورد پایش قرار می‌گیرد. پس از پایان این دوره، ممکن است آزمونی از این افراد به عمل آید تا افراد حائز شرایط برای دوره بعدی که بوتکمپ اصلی است گزینش شوند. پیش‌بوتکمپ‌ها معمولا کوتاه‌مدت هستند و طی چند هفته اجرا می‌شوند.
بوتکمپ اصلی: شرکت‌کنندگانی که دوره پیشبوتکمپ را با موفقیت به پایان رساندند، وارد بوتکمپ اصلی می‌شوند. این دوره به صورت فشرده برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان به‌طور تمام‌وقت در دوره‌ای معمولا ۳ یا ۶ ماهه شرکت می‌کنند. یکی از مواردی که بیشتر بوتکمپ‌ها روی آن تاکید دارند، کار تیمی است. به همین دلیل، در ابتدای بوتکمپ یک پروژه بزرگ برای پایان دوره تعریف می‌شود و شرکت‌کنندگان به‌تدریج با مهارت‌های فنی لازم برای اجرای کامل آن پروژه آشنا می‌شوند. از سوی دیگر، اجرای این پروژه نیازمند کار تیمی است و به همین دلیل، دوره آموزشی با کار تیمی گره می‌خورد. شرکت‌کنندگان به این ترتیب می‌توانند بسیاری از چالش‌هایی را که در دنیای شغلی ممکن است با آن روبه‌رو شوند در این پروژه تجربه می‌کنند و البته شیوه‌های موثر رویارویی با آن را نیز می‌آموزند. این نکته را می‌توان از اصلی‌ترین مزایای بوتکمپ‌ها دانست. بوتکمپ‌های برنامه‌نویسی در واقع یک مدل کنترل‌شده از فضای کار واقعی در دنیای فناوری اطلاعات را فراهم می‌کنند.
تامین هزینه بوتکمپ‌ها
ارائه آموزش‌های فشرده، هزینه هم دارد. بسیاری از موسسات آموزشی با دریافت شهریه از هنرجویان به درآمد و سود می‌رسند. اما هزینه‌های بوتکمپ‌ها معمولا آن‌قدر بالاست که گاهی شهریه‌ها کفاف نمی‌دهند. به همین دلیل، این مراکز سراغ راه‌های دیگری برای کسب درآمد می‌روند.
یکی از این شیوه‌ها، دریافت بخشی از حقوق ماهانه فن‌آموز استخدام شده در یکی از شرکت‌های طرف قرارداد بوتکمپ است. بوتکمپ‌ها معمولا ارتباطات خوبی با شرکت‌های فناوری اطلاعات دارند و به نوعی نقش یک مرکز تربیت نیروی انسانی متخصص را برای آنها بازی می‌کنند. از آنجا که بسیاری از شرکت‌ها به چنین نیروهایی نیاز دارند و از سوی دیگر، فن‌آموز نیز دنبال شغل است، بخشی از حقوق او مثلا در سال اول به بوتکمپ می‌رسد. همچنین برخی از شرکت‌ها حتی پا را فراتر گذاشته و مبلغی را در ابتدای دوره به بوتکمپ برای آماده‌سازی تعداد مشخصی نیروی انسانی متخصص پرداخت می‌کنند. یکی دیگر از شیوه‌های کسب درآمد بوتکمپ‌ها، مشارکت در استارت‌آپ‌های ایجاد شده توسط آنهاست. از آنجا که در بوتکمپ‌ها انواع مشاوره‌ها در زمینه برنامه‌نویسی و مدیریت کسب‌وکار ارائه می‌شود، برخی فن‌آموزان از همان ابتدا سراغ پروژه مورد علاقه خود می‌روند که می‌تواند در قالب یک استارت‌آپ تعریف شود. بوتکمپ نیز به ازای ارائه مشاوره و فراهم کردن زمینه برای رشد این استارت‌آپ، بخشی از سهام آن را دریافت می‌کند.
بوتکمپ و کرونا
بسیاری از بوتکمپ‌ها در دنیا به‌طور حضوری یا ترکیب حضوری و آنلاین برگزار می‌شود. اما همه‌گیری ویروس کرونا سبب شده حضور فیزیکی با محدودیت‌هایی روبه‌رو شود و در نتیجه، بیشتر بوتکمپ‌ها به تغییر الگوی معمول خود روی آوردند. از سوی دیگر، استقبال شدید از تجارت الکترونیک در بوتکمپ موجب شده تقاضا برای نیروی انسانی متخصص در این زمینه بسیار افزایش یابد که همین زمینه را برای حضور پررنگ‌تر بوتکمپ‌ها در دنیای آموزش مهارت‌های مرتبط با فناوری اطلاعات هموارتر می‌کند.
