بهمن تاریخ
دهه فجر حالا بیش از 40سال است که میآید و میرود و هنوز حرف گفته نشده درباره آن بسیار است و حتی حرفهایی هم که گفته شده، درست دیده یا خوانده نشده نیز بسیار است. اصلا تاریخ با همین ناشنیدهها و ناخواندهها تاریخ میشود و برای عبرت گرفتن و تکرار نکردن و مسیر درست را پیش گرفتن جا باز میکند و کهنه نمیشود. در واقع باید گفت آنچه کهنه نمیشود تاریخ است و تقویمها هستند که در گذر زمان کهنه و تبدیل به کاغذهای باطل شدهای میشوند ولی تاریخ اینگونه نیست و بسیاری حاضرند برای در اختیار داشتن یک تاریخ هزینههای بسیاری کنند تا بتوانند از لابهلای آن عبرتهایی برای خود و شاید دیگران پیدا کنند.
پس از همینجا و شاید با همین دستفرمان منطق اینکه چرا باید تاریخ خواند روشن باشد و بتوان به کسانی که میگویند حال و حوصله تاریخ خواندن نیست، جواب درست و روشنی داد.
تاریخ انقلاب هم از این قائده مستثنا نیست و اگر درست خوانده و بیان شود میتواند عبرتها و درسهای بسیاری داشته باشد. درسهایی که امروز بعد از گذشت بیش از 40 سال از پیروزی آن بسیاری از آنها ناگفته مانده و حرفهای بسیاری از آن هست که شاید به گوش نسلهای حاضر در انقلاب نیز نرسیده باشد.
نکته دیگری که میتوان بهعنوان مزیت تاریخ و بیان و مرور آن ذکر کرد «یادآوری» است. با یادآوری تاریخ میتوان از تکرار آن جلوگیری کرد. اتفاقاتی که بسیاری از آنها بدیهیات تاریخی است و میتوان با یادآوری آن به نسلها، مانع تکرار آن شد. اتفاقی که به مرور به بوته فراموشی سپرده میشود و اغلب تصور میکنند این بدیهیات نیازی به تکرار ندارد اما آنچه در عمل اتفاق میافتد تکرار همان بدیهیات است.
شاید به نظر مخاطب و فراتر از او نگاه کسانی که دستی در مطالعه و پژوهش دارند بیان چنین مطالبی نهتنها لازم نباشد بلکه کلیشهای و تکرار باشد ولی نباید فراموش کرد مخاطب دیروز با مخاطب امروز
تفاوت دارد و شاید اگر یک کتاب (با تاکید باید گفت فقط یک کتاب) را پیوسته به مخاطبان معرفی کنیم باز هم مخاطبان بسیاری هستند که اسم و رسمی از آن کتاب نشنیده و برایشان تازگی دارد. در واقع میخواهیم به این نکته برسیم که شاید بیان مجدد تاریخ و نکات آن برای کسانی که سر و کارشان با تاریخ و مطالعات مرتبط است اتفاق خاصی محسوب نشود ولی نباید فراموش کرد هستند بسیاری که باید پیوسته به آنها یادآوری کرد. بسیاری که در هر طیف و دستهای هستند و نیاز دارند به اینکه با زبان تاریخ با آنها گفتوگو کرد تا شاید بیدار شوند و مانع از فرو ریختن بهمن تاریخ بر خود و دیگران شوند. در واقع مرور تاریخ اگر تبدیل به یک رفتار فرهنگی شود و از آن بهرهبرداری جناحی و سیاسی نشود و با نیت اصلاح و روشنگری به آن رجوع شود، حتما تمام جامعه از فواید آن بهره خواهند برد. این شماره سراغ کتابهایی رفتهایم که زندان، اسارت و دربند بودن وجه اشتراک آنهاست و از این زاویه راوی تاریخ هستند.