خودکفایی در صنعت برق با  اسفا

الکترونیک سازان فن آریا که تجهیزات حیاتی صنعت برق را متناسب با اولویت‎ها و نیازمندی‎های کشور تولید می‎کند، آماده مشارکت با سرمایه‎گذاران برای افزایش تولید است

خودکفایی در صنعت برق با اسفا

«تجهیزات نوآورانه بسازید یا کاری را انجام دهید که تابه‌حال در دنیا یا کشور انجام نشده باشد.» این جمله آشنایی است که کارآفرینان پیوسته در گوش شرکت‎های دانش‎بنیان و پژوهشگران دانشگاهی زمزمه می‎کنند. استارت‎آپ‎ها هم بسته به‎شکل فعالیت‌شان، برای جامه عمل پوشیدن به این جمله یکی از این سه شیوه را انتخاب می‏کنند: محصولی را از خارج از کشور خریداری می‎کنند و آن را مهندسی معکوس کرده و داخلی‌سازی می‎کنند. یا از این حالت فراتر می‎روند و محصول را با توجه به اولویت‎ها، نیازمندی‏ها و زیرساخت‏های کشور توسعه داده و محصولی جدید و بومی‎سازی شده می‎سازند. در حالت سوم با همت و خلاقیت خود محصولی کاملا نوآورانه و جدید خلق می‎کنند. برای استارت‎آپ‎های حوزه فنی مهندسی معمولا مسیر دوم به نتیجه بهتری منتهی می شود. امروز صنعت برق کشور به خودکفایی 95درصدی رسیده است و پنج درصد دیگر، تجهیزاتی استراتژیک، به‎شدت موردنیاز کشور و جزو کالاهای تحریمی هستند. «الکترونیک سازان فن آریا» شرکتی دانش‎بنیان است که دقیقا روی تولید همین پنج درصد تجهیزات استراتژیک دست گذاشته است.

از کرسی دانشگاهی تا کارآفرینی
مهدی داور پناه، هم بنیانگذار و رئیس هیئت مدیره شرکت الکترونیک سازان فن آریا، از سال 92 عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران و به تدریس مشغول هستند. آنچه باعث شد دکتر داور پناه، در کنار تدریس وارد صنعت هم شود، سابقه بیش از یک دهه فعالیت دکتر داور پناه در صنعت برق و دیدن دانشجویان نخبه و بااستعداد کشور بود. این دو عامل دست‎به‎دست هم دادند و «الکترونیک سازان فن آریا» تحت نشان تجاری «اسفا» شکل گرفت. در ابتدا زمینه فعالیت این مجموعه، تحلیل تخصصی حوادث شبکه برق بود. اگر اتفاقی در تجهیزات برق رخ می‎داد، متخصصان این گروه علاوه بر بررسی و مدیریت حادثه، از تکرار آن نیز جلوگیری می‎کردند. با ادامه مسیر، گروه پویا و جوان شرکت بیش از آنکه دنبال حداکثر سود باشد، دنبال حل مشکلات و نیازهای اساسی صنایع برق به‎صورت ارزان‌قیمت و وسیع بود. زیرا به‌این‌ترتیب سود اقتصادی خوبی هم می‎توانست در دراز مدت شکل بگیرد.  این مجموعه تا به امروز 30 نفر از نخبگان دانشگاهی را در بخش تحقیق و توسعه و 6نفر را در بخش تولید مشغول به کارکرده است و با تشکیل یک زنجیره تامین بزرگ برای تولید محصولات، بیش از 50 نفر دیگر نیز در کنار این مجموعه در حال فعالیت و کسب درآمد هستند.
تشخیص فاز برق منازل با «فازیاب»
سیستم برق خانه‎های ما سه فاز است و با یکی از فازهای R، S یا T تغذیه می‎شود. تشخیص اینکه هر خانه با چه فازی تغذیه می‎شود، برای شرکت‎های توزیع برق در انجام مطالعات و در متعادل‌ساختن شبکه بسیار مهم است. فازیاب با کمک ارتباطات ماهواره‎ای می‎تواند فاز منازل خانگی را با دقت بسیار خوبی تشخص دهد. اولین سری فازیاب به‎صورت نیمه‌اتوماتیک کار می‎کرد و سری دوم آن به تمام اتوماتیک ارتقا یافت. «فازیاب» اولین محصول تمام نوآورانه، الکترونیک سازان فن آریا است و هیچ نمونه مشابه داخلی یا خارجی ندارد. اما پس از فروش چند دستگاه از آن، پروژه فازیاب متوقف شد. گرچه فازیاب موردنیاز شرکت‎های توزیع برق بوده و هست، ولی جزو اولویت نیازمندی‎های آنها نیست. به‎همین دلیل الکترونیک سازان فن آریا تصمیم گرفت به‎سمت ساخت سایر تجهیزات موردنیاز صنعت برق با توجه به زیرساخت‎های کشور و اولویت های صنعت برق حرکت کند.
چرا صنایع علاقه‎مند به همکاری با اسفا هستند؟
در حال حاضر تجهیزات با سطح فناوری بالا مورد نیاز صنعت برق ممکن است به‏علت تحریم‏ها به ما فروخته نشوند یا درصورت فروش، اگر مشکلی در عملکردشان پیش آید، پشتیبانی نخواهند داشت. ازاین‌رو خرید این تجهیزات باید از سازندگان خود کشور باشد که خودشان پتنت تجهیزات و دانش فنی آن را در اختیار داشته باشند. تمام محصولات اسفا چه در بخش نرم‎افزار یا سخت‏افزار به صورت کاملا بومی طراحی و ساخته شده اند و 15 تا 50درصد بهترین نمونه‎های خارجی قیمت دارند.
افق‎های روشن اسفا
شرکت الکترونیک سازان فن آریا از سال 95 کار خود را آغاز کرد و در اهداف بلندمدت خود تصمیم داشت در پنج سال اول، برند اول کشور در زمینه تجهیزات تخصصی، تجاری سازی شده باشد و در پنج سال دوم، به برند اول منطقه شدن دست پیدا کند و در پنج سال سوم، به بازار رقابتی اصلی‌اش، یعنی بازار بین‏المللی وارد شود. امروز در آستانه پایان دوره اول، اسفا به هدف اول خود دست پیدا کرده و به‌آینده روشن امیدوار است.



مجموعه فعالیت‎های این شرکت در چهار دسته جای می‎گیرند
تجهیزات و رله های حفاظتی با نام HAFEZ: این تجهیزات برای تشخیص عیوب در شبکه برق استفاده می‎شود. این تجهیزات باید قابلیت اطمینان بسیار بالایی داشته باشند. اسفا پس از استفاده آزمایشی از این تجهیزات در بخش کوچکی از شبکه و اطمینان یافتن از عملکرد آن در حال حاضر حدود 40درصد نیاز بازار شرکت های توزیع برق را تامین می‎کند. ضریب رشد این محصول به‎قدری بالا بوده است که در سال 99 به‎عنوان «فناور برتر کشور» شناخته شدند.
هوشمندسازی شبکه با نام PAYESH: این بخش به دو قسمت محصولات سخت‎افزار و نرم‎افزار تقسیم می‎شود.
سخت‎افزار هوشمند: اگر در شبکه برق اتصال کوتاه رخ دهد، برق مشترکان منطقه قطع شده و معمولا دو سه ساعت زمان برای شناسایی مشکل و رفع آن نیاز است. با تجهیزات سخت‎افزاری هوشمندسازی شبکه، زمان چندساعته می‌تواند در چند دقیقه انجام می‎شود و فقط برق یک محله کوچک به‌جای یک منطقه قطع خواهد شد.
نرم‎افزار هوشمندسازی: این نرم‎افزار 30درصد مراحل ساخت خود را طی کرده است و در صورتی که نیاز جدی از طرف صنعت توزیع برق وجود داشته باشد، اسفا می تواند با همکاری برخی شرکت های داخلی تا یک سال و نیم آینده آن را به‌صورت کاملا بومی آماده نماید. البته هنوز در صنعت نیاز جدی به آن وجود ندارد.
تست و عیب‎یابی تجهیزات پست های شبکه برق با نام KAVOSH: اسفا تنها سازنده برخی از تجهیزات عیب‎یابی سیستم‏های برق در کشور است و محصولاتی برای تست تجهیزات فشار قوی پست های برق می‌سازد.
سامانه‎های نرم‎افزاری با نام SARV: این قسمت مضاف بر اینکه به سه دسته قبلی کمک می‎کند، محصولاتی مستقل نیز هستند.





ارزآوری محصولات اسفاHAFEZ: در شبکه‎های توزیع برق سالانه به 2500 رله حفاظتی نیاز است و هر رله خارجی حدود  700دلار قیمت دارد، درحالی‎که اسفا فقط با نصف این قیمت نیاز بازار را برطرف می‏کند.  
پایش:
سخت‎افزار هوشمند: محصولات اسفا با کارایی بسیار بیشتر نسبت به برخی از نمونه‎های خارجی بین یک سوم تا یک دهم آنها قیمت دارد.
39 شرکت توزیع برق هر یک نیاز به خرید این نرم‎افزار دارند. در مقابل یک میلیون دلار هزینه نرم‎افزار خارجی، اسفا با حدود 10میلیارد تومان این نرم افزار را در اختیار شرکت های توزیع برق قرار می‌دهد.
KAVOSH: در کشور در سه سال آینده به 1200 دستگاه آزمونگر تجهیزات الکتریک نیاز است و قیمت مجموعه ای از تجهیزات که قادر به تست تجهیزات مورد نظر در پست‌های فشار قوی باشد، 100هزار دلار خریداری می‎شود. درحالی‎که اسفا با عملکرد نسبتا مشابه با نمونه خارجی باقیمت 15هزار دلار به‎فروش می‎رسد.
به‎این‎ترتیب می‎بینیم اگر در این بخش سرمایه‎گذاری شود، ارزآوری بسیار خوبی برای کشور به همراه خواهد داشت. الکترونیک سازان فن آریا به تیمی در کنار خود نیاز دارد که نیازمندی های مربوط به صادرات، خدمات پس از فروش، شبکه فروش داخل کشور و زیرساخت های تولید انبوه را تامین کند.