محمدهادی سبحانیان، معاون اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: بررسی شاخص‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهد که به‌خاطر بی‌توجهی دولت به اصلاحات ساختاری بودجه و نظام بانکی، دهه۹۰ دهه ازدست‌رفته اقتصادی بوده و معیشت خانوارها در این دهه به تنگنا افتاده است. به‌طور متوسط، رشد اقتصادی در این دهه نزدیک به صفردرصد بوده و در این دهه، تورم‌های بسیار بالایی را تجربه کرده‌ایم. سال2019 ایران جزو شش کشور با تورم بالای 25درصد بود و بعد از کشورهای ونزوئلا، زیمباوه، آرژانتین، سودان‌جنوبی و سودان، ایران ششمین کشور با بالاترین تورم در دنیا بوده و ارزش پول ملی به‌شدت کاهش پیدا کرده است. متاسفانه این روند صعودی تورم همچنان ادامه دارد به‌گونه‌ای که براساس آخرین گزارش بانک مرکزی تورم در فروردین امسال، تورم نقطه‌به‌نقطه به نزدیک 50درصد رسیده است. وی افزود: این موضوع نشاندهنده این است که باتوجه به نبودرشد اقتصادی در کشور و از طرف دیگر، باتوجه به افزایش سبد هزینه مصرفی مردم، سفره مردم روزبه‌روز در حال کوچکترشدن است به‌طوری که آمار و ارقامی که براساس محاسبات مرکز آمار ایران و مرکز پژوهش‌های مجلس وجود دارد این است که درآمد سرانه خانوار ایرانی طی دهه90 بیش از یک‌سوم کاهش پیدا کرده و همچنین در این دهه، متاسفانه میزان کالری دریافتی روزانه توسط افراد کاهش پیدا کرده است. همچنین متوسط مصرف تمامی دهک‌های درآمدی از خوراکی‌های اصلی مثل برنج، مرغ، گوشت و ماهی کاهش پیداکرده و نرخ‌فقر و خط‌فقر افزایش پیدا کرده است. اینها همه گواهی بر این است که در دهه90 وضعیت معیشت خانوارهای ایرانی به تنگنا افتاده است.
سبحانیان با بیان این‌که می‌توان دلایل بسیاری برای ایجاد این وضعیت می‌توان برشمرد تاکید کرد: این‌که دلیل اصلی ایجاد تورم، نقدینگی است اما چرا نقدینگی در کشورمان افزایش پیدا کرده است؟ دلیل اصلی این موضوع به کسری‌بودجه دولت برمی‌گردد، این کسری بودجه طی سال‌های متمادی و به‌خصوص در سال‌های اخیر با آن مواجه بوده است. دلیل دیگر این موضوع هم خلق پول صورت‌گرفته توسط بانک‌هاست که به‌خاطر تسهیلات‌دهی نامناسبی بوده که به‌دلیل نابسامانی در نظام بانکی با آن مواجه بوده‌ایم اما انتظار می‌رفت این مسائل و مشکلات یعنی هم کسری‌بودجه با اصلاحات ساختاری در بودجه و هم مسائل نظام بانکی که با اصلاحات قوانین پولی و بانکی توسط دولت انجام می‌گیرد، حل‌وفصل شود اما متاسفانه از فرصت تاریخی که به‌اجبار برای کشور و دولت به‌وجود آمد، دولت استفاده نکرد و عملا هیچ اصلاح ساختاری را در چند سال اخیر شاهد آن نبودیم و عملا هیچ گامی درخصوص اصلاحات ساختاری بودجه و کاهش کسری بودجه برداشته نشد و همین قضیه موجب شد با افزایش بدهی دولت به بانک‌مرکزی که غالبا در قالب تنخواه‌گردان خزانه اتفاق افتاد یا به وسیله عملیات ارزی دولت یعنی به‌واسطه برداشت از منابع صندوق توسعه‌ملی، پایه پولی و نقدینگی افزایش پیدا کرد به‌خاطر این‌که باتوجه به عدم نقدشوندگی ارزهای صندوق توسعه، عملا امکان وصول یا فروش این ارزها وجود نداشت و خرید این ارزها موجب افزایش خالص ذخایر خارجی بانک مرکزی و درنهایت به افزایش پایه پولی و تورم در کشور منجر شد.این کارشناس اقتصادی گفت: به دلیل گره‌زدن حیات و ممات کشور به موضوع تحریم‌ها و شرطی‌شدن اقتصاد، ما نتوانستیم بستر و فضای مناسبی اقتصادی برای فعالان اقتصادی ایجاد نکنیم و هر لحظه فعالان اقتصادی کشورمان به این بهانه که احتمالا گره‌گشایی خواهد شد و احتمالا تحریم‌ها برداشته خواهد شد، سرمایه‌گذاری خود را به تعویق انداخت. به همین دلیل عملا در دهه90 هم در حوزه سرمایه‌گذاری و هم در حوزه تولید نتوانستیم موفقیتی را کسب کنیم.
/فارس