محمدجعفر یاحقی، عضو فرهنگستان زبان و ادبفارسی بیان کرد:
فرهنگستانها نظارت کنند
یک عضو فرهنگستان زبان و ادبفارسی گفت: فرهنگستان برای هر علم شورای خاصی دارد که به واژهسازی مخصوص همان علم میپردازد و وظیفه فرهنگستان توجه به مسائل علمی مرتبط با تخصص خود است.
محمدجعفر یاحقی در گفتوگو با ایسنا درخصوص معرفی فرهنگستان جمهوری اسلامی اظهار کرد: «فرهنگستان یک نهاد علمی است که زیرنظر بالاترین مقامات کشور اداره میشود. وظیفه فرهنگستان توجه به مسائل علمی مرتبط با تخصص خود است. درحالحاضر چهار فرهنگستان زیرمجموعه فرهنگستان جمهوری اسلامی هستند که هر کدام در مسیر مربوط به خود فعالیت میکنند. این فرهنگستانها شامل فرهنگستان علوم پزشکی، فرهنگستان علوم، فرهنگستان هنر و فرهنگستان زبان است و در میان این فرهنگستانها فرهنگستان زبان بهواسطه کارکرد عمومی که دارد شناخته شدهتر است.»
او درباره سابقه فرهنگستان زبان و ادبفارسی گفت: «فرهنگستان زبان از سال۱۳۶۹ پا گرفته و سومین دوره فرهنگستان زبان و ادب را شکل داده است. دو دوره قبلی این فرهنگستان در زمان رژیم سابق و دوره سوم در زمان حکومت جمهوری اسلامی شکل یافت. عموما ساختار فرهنگستان به این شکل است که عدهای بهعنوان شورای اصلی فرهنگستان معرفیشده و با ابلاغ ریاستجمهوری مشغول به کار میشوند. در فرهنگستان دو گروه مشغول به کار میشوند که به گروه اصلی اعضاء پیوسته که دائمی هستند اطلاق میشود که از بین اعضاء شاخص کشور در حوزه خود انتخاب میشوند و گروه دوم نیز شامل اعضاء وابسته است که موقتی هستند. بخشهای مختلف فرهنگستان شامل واژهگزینی، لهجهها، دستور زبان، زبانهای باستانی و مطالعات ادبی میشود.»
این استاد برجسته زبان و ادبفارسی تشریح کرد: «در فرهنگستان زبان حدودا ۳۰۰عضو وابسته و پیوسته فعال هستند که برنامههای مختلفی دارند. درحالحاضر چند دانشنامه در فرهنگستان منتشر شده است. برای مثال ۱۲جلد از دانشنامه زبان و ادب فارسی، ۵جلد دانشنامه شبهقاره و دانشنامه آسیای صغیر و... منتشر شده است. هر گروه در این فرهنگستان مجله مرتبط با خود را منتشر میکنند که تمام آنها در سطوح بالا و توسط متخصصان حوزه خود منتشر میشوند. این گروهها شامل گروه ادبیات تصویری، گروه دستور، گروه گویششناسی و گروه تحقیقات ادبی و مجله نامه فرهنگستان میشود.»
یاحقی در بخشی از صحبتهایش اشاره کرد: «مهمترین نقش فرهنگستانها ساخت واژههای بومی است و بسیاری از کلمات مانند شهرداری، شهربانی، دادگستر، دادگستری، سربان، سرلشکر و... نتیجه فعالیت و کار بسیار فرهنگستان در طول دوران مختلف است. تمام این کلمات در زمان رضاشاه عربی بودند که امروزه معادل فارسی دارند؛ البته گاهی اوقات برخی از پیشنهادات فرهنگستانها موردقبول جامعه قرار نمیگیرد که این لغات مورد بازنگری قرار خواهند گرفت.»