تورم ایران متفاوت از جهان
تا 70سال قبل(بعد از جنگجهانیدوم) اختلافی بین اقتصاددانها در دو زمینه وجود داشت؛ اول این که اساسا تورم چطور کنترل یا کاسته میشود؟ و دوم این که آیا کاهش تورم باید مهمترین هدف اقتصادی باشد یا اهداف اقتصادی مهمتری داریم که اگر تحقق یافتند و در کنار آن تورم هم افزایش یافت، مشکلی نیست. تا حدود 70سال قبل این اختلاف وجود داشت ولی به مرور زمان از بین رفت تا این که طی 50سال اخیر همه اقتصاددانها معتقدند مهمترین هدف اقتصادی حکومتها باید کنترل تورم باشد و در عین حال منطقیترین راه کنترل تورم این است که پولی در کشور چاپ نشود تا نقدینگی به وجود نیاید. این موضع از 50سال قبل مورد توافق تمام اقتصاددانها بوده و خروجیاش مهمترین دستاورد علم اقتصادی بوده یعنی در وضعیت فعلی از هر سهکشور دنیا دو کشور تورم زیر 3درصد است و این تقریبا به معنای تورم صفر درصد در دو سوم کشورهای دنیا که 122کشور هستند. وقتی تورم به زیر 3درصد میرسد به این معناست که در آن کشورها نرخ سودبانکی برای همه مردم پایین میآید و دولت احتیاجی به اقدامات دیگر برای کاهش نرخ سود بانکی ندارد و به راحتی وام 20 ساله مسکن با نرخ سالانه 3درصد سود در اختیار مردم میتوان قرار داد. وقتی نرخ تورم بالاست سرمایه و پول نقد خود به خود در بازار به سمت خرید و فروش کالاها و دلالی حرکت میکند؛ ولی وقتی قیمتها ثابت است دیگر خرید یک کالا، نگهداشتن آن به مدت یکسال و فروش آن برای هیچ کسی صرفه اقتصادی ندارد؛ بنابراین اساسا موضوعی به نام دلالی در آن کشور وجود دارد پس خود به خود سرمایهگذاران به سمت کارهای تولیدی و اشتغالزایی میروند.
اگر با چاپ پول کشورهای مختلف سرمایهدار میشدند الان ونزوئلا ،زیمبابوه و ایران جزو کشورهای سرمایهدار دنیا بودند؛ این در حالی است که سالهاست ایران جزو 10کشور اول تولید و خلق پول در جهان است ولی ثروتمند نشدهاست. فهم تورم در ایران نسبت به سایر کشورهای جهان متفاوت است؛ به همین دلیل میتوان گفت نرخ تورم تکرقمی دیگر برای بیشتر کشورهای دنیا امر پیش پا افتادهای شدهاست ولی هنوز کاهش تورم از 30درصد به 20درصد برای ایران یک امر مثبت تلقی میشود. 14کشور از همسایگان ایران تورمشان زیر 3درصد است به گونهای که عراق، اردن، افغانستان، آذربایجان، غزه(فلسطین)، قطر، بحرین، عمان، امارات، عربستان، کویت، الجزایر و مراکش تورمشان تقریبا صفر است با این که لزوما کشورهای توسعهیافتهای هم نیستند.
این که تورم زیر 5درصد در کشور توسط نامزدهای ریاستجمهوری مطرح شده ارزشمند است و بعد از سالها فهمیدهایم این امر در کشور شدنی است اما یک موضوع مهم دیگر وجود دارد که واقعا چقدر طول میکشد تورم تکرقمی و زیر 5درصد شود؟ با این حال باید به این نکته اذعان کرد در اغلب کشورها که بالای 30درصد تورم داشتند و به زیر 3درصد رسیدهاند پنج تا هشت سال این امر به طول انجامیدهاست. تورم تکرقمی فناوری عقبمانده و از رده خارج است، طوری که اگر فردا 9درصد هم بشویم در بین همه کشورهای جهان هجدهمین کشور از نظر میزان تورم بالا هستیم.