خطرناک، خشونت‌بار و ترسناک

فیلم سینمایی «مارپیچ» از فرمول‌های کلیشه‌ای فرار می‌کند

خطرناک، خشونت‌بار و ترسناک

برخی اکشن‌های ترسناک و دلهره‌آور برای تعریف داستان‌های جنایتکارانه خود، شیوه کشت و کشتار و خون و خونریزی را در پیش می‌گیرند. در این فیلم‌ها معمولا به‌جای ایجاد تعلیق که باعث ترس و وحشت درونی تماشاچی می‌شود، تلاش کارگردان این است که با چاقوکشی و پرده‌دری در نمایش خون و خشونت روی ذهن بیننده تاثیر بگذارد. اما این اقدام از سوی منتقدان (و حتی روانکاوان و پزشکان) بی‌جواب نمی‌ماند. کم نیست تعداد نقدهایی که در آنها به خشونت مفرط و بی‌معنی فیلم‌های سینمایی اشاره شده و نویسندگان این نقدها تلاش فیلمسازان برای ایجاد رعب و وحشت در دل تماشاچی به هر قیمتی را محکوم کرده‌اند. قسمت جدید مجموعه ترسناک «اره» که با نام «مارپیچ» اکران عمومی شد، به احیای داستان این مجموعه پرداخته و ماجراهای آن را به سمت و سوی تازه‌ای برده‌است. با این حال و با وجود کاهش میزان خشونت و خون و خونریزی داخل فیلم، هنوز هم بار خشونت آن زیاد است و بسیاری از منتقدان در نوشته‌هایشان روی این نکته انگشت گذاشته‌اند. سری قبلی اره در رده محصولاتی قرار می‌گیرد که با خشونت افراطی خود، صدای بسیاری را درآورد و از سوی اداره سانسور آمریکا با ممنوعیت تماشای افراد زیر 17 سال روبه‌رو شد.

مارپیچ نهمین قسمت از مجموعه اره است و برای اولین‌بار از بازیگرانی سرشناس برای ایفای نقش‌های اصلی خود بهره گرفته است. کریس راک که بیشتر به‌عنوان یک کمدین شناخته می‌شود، در اقدامی تعجب‌برانگیز نقش شخصیت محوری داستان را به‌عهده گرفته است. البته او یکی از سرمایه‌گذاران فیلم هم هست. دو نقش مهم دیگر این درام ترسناک را مکس مینگلا و ساموئل ال‌جکسون بازی کرده‌اند. دارن لین بازمن کارگردان فیلم است که با این فیلم چهارمین همکاری‌اش با مجموعه اره را در کارنامه خود ثبت کرده‌است. با توجه به این که جیگساو شخصیت خبیث داستان این مجموعه فیلم در هشتمین قسمت آن کشته شد، داستان نسخه تازه سراغ یک قاتل زنجیره‌ای نیمه دیوانه تازه رفته که با کپی‌برداری از آن شخصیت خبیث، دست به جنایات
سازمان یافته و وحشی‌گونه خود می‌زند. جیمز ون آسیایی‌تبار و لی وانل که به‌عنوان خالقان مجموعه اره شناخته می‌شوند، در نهمین قسمت به‌عنوان تهیه‌کننده و مشاور کارگردان حضور دارند.
بحث ساخت یک اره تازه، بعد از اکران عمومی «جیگساو» در سال 2017
شروع شد. رسانه‌ها با تعجب خبر از حضور کریس راک کمدین در قسمت جدید دادند و این پرسش را مطرح کردند که کسی چون او، چگونه می‌خواهد در یک ماجراجویی سرشار از خشونت دست و همکاری داشته باشد. برادران اسپیربرگ (پیتر و جاش) که جیگساو را کارگردانی کرده بودند، برای تولید قسمت دیگری از این مجموعه دلهره‌آور اعلام آمادگی و تمایل کردند. اما بعد از مدت کوتاهی و به دلایلی نامعلوم، علیه چنین تصمیمی ابراز موضع کردند. خبر ساخت قسمت تازه می ‌2019 رسما اعلام شد. این در حالی است که راک برای تولید فیلم، از فیلمنامه‌ای استفاده کرد که اسپیربرگ‌ها با همراهی پیتر گلدفینگر (یکی دیگر از تهیه‌کنندگان فیلم) نوشته بودند. آگوست همان سال کلید فیلمبرداری مارپیچ در تورنتو زده شد. راک می‌گوید ریشه ساخت فیلم از شانس او برای دیدار با مدیر شرکت لاینزگیت مایکل برنز می‌آید. این دو در برزیل و در جریان ازدواج یک دوست مشترک یکدیگر را ملاقات کردند! راک عقیده داشت حضور در درامی ترسناک باعث احیای کارنامه بازیگری‌اش خواهد شد و البته قول داد عناصری از حس کمدی و شوخ‌طبعی‌اش را داخل بازی و ماجراهای داستان خواهد کرد. طرح او برای گسترش داستان و فضای اره‌ها با موافقت برنز روبه‌رو شد.
داستان فیلم با قتل فجیع یکی از افسران فاسد اداره پلیس آغاز می‌شود. شیوه کار قاتل شبیه جیگساو است و از او کپی‌برداری می‌کند و هدفش از بین بردن افسران فاسد اداره پلیس است. مامور زیک بنکز (با بازی راک) افسری صادق و ضدفساد است که اتفاقا مامور پیدا کردن قاتل زنجیره‌ای می‌شود. تلاش او برای پیدا‌کردن ردی از قاتل با شکست مواجه می‌شود و قاتل چند مامور فاسد دیگر را هم به شیوه‌ای وحشتناک به قتل می‌رساند. زمانی که ویلیام پدر زیک و مامور قدیمی اداره پلیس (با بازی ساموئل ال‌جکسون) به صورت طعمه بعدی قاتل درمی آید، زیک متوجه هویت قاتل می‌شود. او مامور ویلیام شنک (مینگلا) همکار دست راست خود اوست که اواسط داستان ظاهرا توسط قاتل زنجیره‌ای به قتل رسیده‌است.
مارپیچ برای اکران عمومی در اواخر اکتبر 2020 آماده شد، اما کرونا نمایش آن را تا 15 می 2021 به عقب انداخت. این فیلم جایگزین قسمت چهارم «جان ویک» شد که به زمان دیگری نمایش خود را موکول کرد. همزمان با نمایش عمومی مارپیچ، تماشاگران اینترنتی هم شاهد پخش استریم آن بودند. از فروش جهانی 31 میلیون دلاری فیلم، 21 میلیون دلار آن سهم سینماهای آمریکای شمالی است. تهیه‌کنندگان فیلم از این رقم فروش راضی به نظر می‌رسند. منتقدان هم در نوشته‌هایشان به این موضوع اشاره کردند که مارپیچ به‌دنبال نونوار کردن داستان کلیشه‌ای این مجموعه فیلم و ایجاد تغییراتی در فرمول همیشگی آن است.