راه ساخت یک سریال جذاب با چه چیزهایی هموار می‌شود؟
فیلمنامه، کارگردان، قهرمان و دیگران
سینما و هنر فیلمسازی نیز همچون هنر دیگری برای رسیدن به یک خروجی مشخص، نیازمند ملاتی مناسب است. اساسا اگر فیلم و سریال را به‌عنوان خروجی‌های نهایی فعالیت یک گروه هنری به مثابه ساختمان در نظر بگیریم، فیلمنامه و کارگردانی و بازیگری و تدوین و ... همه حکم همان سنگ و سیمان و تیرآهن و ... ساختمان را دارند که در کنار هم اجزای آن ساختمان را شکل می‌دهند؛ البته کم بودن کیفیت جنس هرکدام از آنها بر خروجی نهایی کار که همان ساختمان باشد، موثر خواهد بود. حالا که در این پرونده سراغ صفر تا صد ساخت یک سریال تلویزیونی آمده‌ایم، شاید بد نباشد مروری هم بر این موضوع داشته باشیم که اصولا یک سریال تلویزیونی باکیفیت و استاندارد باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟ هرچند که این یک قاعده همیشگی نیست که بتوان گفت لزوما هر اثری که در جلب نظر مخاطبان موفق بوده، حتما به همه مواردی که در ادامه ذکر می‌شود پایبند بوده ولی همان آثار نیز قطعا به تعدادی از این نکات مورد اشاره، توجه داشته‌اند.
کلیدی به نام فیلمنامه
دنیل پی. کلویسی در کتاب «ترسیم فیلمنامه سریال‌های تلویزیونی» درباره نقش و اهمیت فیلمنامه در ساختار یک مجموعه نمایشی در تلویزیون می‌نویسد: «ارزشمندی نگارش سریال‌های تلویزیونی، انکارناپذیر است. کاملا با عقل جور درمی‌آید که چرا وبلاگ‌های بی‌شماری تک‌تک اپیزودهای بسیاری از سریال‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند. سریال‌های تلویزیونی، رمان‌های جدید به حساب می‌آیند.» این تعریف یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای درک اهمیت نقش فیلمنامه در موفقیت یک سریال تلویزیونی است.
فیلمنامه را باید کلید موفقیت یک اثر نمایشی به‌ویژه در تلویزیون دانست. در واقع اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، فیلمنامه مهم‌ترین دلیل دیده‌شدن یا زمین‌خوردن یک سریال است. چراکه شاید در یک اثر سینمایی بتوان به‌واسطه حضور ستاره‌ها در مقابل دوربین یا بازی‌های تکنیکی همچون شیوه خاص فیلمبرداری و ابتکاراتی از این دست، مخاطبان را برای تماشای اثر به سالن سینما کشاند اما هیچ‌وقت نمی‌توان مخاطبان یک سریال تلویزیونی را با چنین حربه‌هایی بیش از چند قسمت پای تلویزیون نشاند.
بخش‌های مرتبط با فیلم و سریال حافظه‌تان را مرور کنید؟ آیا سریالی را به خاطر دارید که بدون داشتن یک قصه پرکشش و جذاب توانسته باشد در زمره آثار ارزشمند در ذهن شما بایگانی شود؟ این قدرت جادویی قصه و داستان است که به‌عنوان روح اصلی یک اثر نمایشی می‌تواند مخاطبان را مسحور کند و پای تلویزیون بنشاند.
بار سنگینی که بر دوش کارگردان است
درباره نقش فیلمنامه نوشتیم اما مگر می‌شود فقط با آجر و سنگ و سیمان و بدون حضور یک معمار کارکشته، بنایی زیبا و ماندگار ساخت؟ حکایت سریال‌سازی بدون در نظر گرفتن نقش کارگردان به عنوان یکی از خالقان اصلی اثر، همانند ساختمان‌سازی بدون حضور معمار است. بله، می‌شود بدون معمار هم ملات را آماده کرد و چیزی شبیه ساختمان ساخت اما قطعا آن زیبایی و ماندگاری را نخواهد داشت.
زمانی روال ساخت مجموعه‌های تلویزیونی
بر اساس حضور دو کارگردان بود؛ یک نفر به عنوان کارگردان تلویزیونی و فردی دیگر به عنوان
کارگردان هنری.
شاید تا اوایل دهه 90 شمسی نیز این رویه در تلویزیون وجود داشت و بسیاری از مخاطبان نیز در تیتراژ سریال‌های تلویزیونی شاهد درج نام
دو‌کارگردان تلویزیونی و هنری بودند؛ اما حالا چند سالی می‌شود که به دلایل مختلف کارگردانی تلویزیونی حذف شده و وظیفه آن به افرادی همچون دستیار کارگردان یا بازیگردان سپرده شده است. در واقع اغلب سریال‌هایی که با هدف بالا بردن سرعت تولید به جای یک دوربین با دو دوربین تولید می‌شوند، راهی جز این ندارند که بخشی از کار را با یک کارگردان دیگر پیش ببرند، اما در عمل کار توسط دستیار کارگردان پیش می‌رود تا به جای آن که کارگردان تلویزیونی بر وجوه فنی و کارگردان دیگر بر بخش‌های هنری کار نظارت داشته باشند؛ بیشتر بار ساخت اثر بر دوش یک نفر باشد.
گذشته از این‌که آیا چنین روندی در سریال‌سازی درست است و آیا نیاز است که جایگاه کارگردان تلویزیونی در روند ساخت مجموعه‌های نمایشی سیما احیا شود یا نه؟ بدون شک بخش مهمی از بار کیفیت یک سریال تلویزیونی بر دوش کارگردان آن است.
ستاره‌های پشت دوربین
هر چند که نمی‌شود از نقش مهم بازیگران در افزایش کیفیت یک سریال تلویزیونی غافل شد اما واقعیت این است در دنیای سریال‌سازی بیش از اتفاقات جلوی دوربین، آنچه در پشت دوربین اتفاق می‌افتد اهمیت دارد. به همین دلیل هم هست که بسیاری از سریال‌های شاخص تولید شده در جهان، اساسا با حضور بازیگران کمتر شناخته‌شده تولید می‌شوند و تمرکز سازندگان بیشتر از حضور بازیگران بر بهبود فیلمنامه و ارتقای مسائل تکنیکی و فنی پشت دوربین است که همه دست به دست یکدیگر می‌دهند و یک سریال تلویزیونی را به پله بالاتری از منظر کیفیت می‌رسانند.
از فیلمبرداری و تدوین گرفته تا موضوعاتی همچون چهره‌پردازی و موسیقی و حتی تیتراژ پایانی سریال می‌توانند در بهتر دیده‌شدن یک سریال در تلویزیون مؤثر باشند.
دنیل پی. کلویسی در کتاب «ترسیم فیلمنامه سریال‌های تلویزیونی» درباره نقش و اهمیت فیلمنامه در ساختار یک مجموعه نمایشی در تلویزیون می‌نویسد: «ارزشمندی نگارش سریال‌های تلویزیونی، انکارناپذیر است. کاملا با عقل جور درمی‌آید که چرا وبلاگ‌های بی‌شماری تک‌تک اپیزودهای بسیاری از سریال‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند. سریال‌های تلویزیونی، رمان‌های جدید به حساب می‌آیند.» این تعریف یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای درک اهمیت نقش فیلمنامه در موفقیت یک سریال تلویزیونی است.
فیلمنامه را باید کلید موفقیت یک اثر نمایشی به‌ویژه در تلویزیون دانست. در واقع اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، فیلمنامه مهم‌ترین دلیل دیده‌شدن یا زمین‌خوردن یک سریال است. چراکه شاید در یک اثر سینمایی بتوان به‌واسطه حضور ستاره‌ها در مقابل دوربین یا بازی‌های تکنیکی همچون شیوه خاص فیلمبرداری و ابتکاراتی از این دست، مخاطبان را برای تماشای اثر به سالن سینما کشاند اما هیچ‌وقت نمی‌توان مخاطبان یک سریال تلویزیونی را با چنین حربه‌هایی بیش از چند قسمت پای تلویزیون نشاند.
بخش‌های مرتبط با فیلم و سریال حافظه‌تان را مرور کنید؟ آیا سریالی را به خاطر دارید که بدون داشتن یک قصه پرکشش و جذاب توانسته باشد در زمره آثار ارزشمند در ذهن شما بایگانی شود؟ این قدرت جادویی قصه و داستان است که به‌عنوان روح اصلی یک اثر نمایشی می‌تواند مخاطبان را مسحور کند و پای تلویزیون بنشاند.
بار سنگینی که بر دوش کارگردان است
درباره نقش فیلمنامه نوشتیم اما مگر می‌شود فقط با آجر و سنگ و سیمان و بدون حضور یک معمار کارکشته، بنایی زیبا و ماندگار ساخت؟ حکایت سریال‌سازی بدون در نظر گرفتن نقش کارگردان به عنوان یکی از خالقان اصلی اثر، همانند ساختمان‌سازی بدون حضور معمار است. بله، می‌شود بدون معمار هم ملات را آماده کرد و چیزی شبیه ساختمان ساخت اما قطعا آن زیبایی و ماندگاری را نخواهد داشت.
زمانی روال ساخت مجموعه‌های تلویزیونی
بر اساس حضور دو کارگردان بود؛ یک نفر به عنوان کارگردان تلویزیونی و فردی دیگر به عنوان
کارگردان هنری.
شاید تا اوایل دهه 90 شمسی نیز این رویه در تلویزیون وجود داشت و بسیاری از مخاطبان نیز در تیتراژ سریال‌های تلویزیونی شاهد درج نام
دو‌کارگردان تلویزیونی و هنری بودند؛ اما حالا چند سالی می‌شود که به دلایل مختلف کارگردانی تلویزیونی حذف شده و وظیفه آن به افرادی همچون دستیار کارگردان یا بازیگردان سپرده شده است. در واقع اغلب سریال‌هایی که با هدف بالا بردن سرعت تولید به جای یک دوربین با دو دوربین تولید می‌شوند، راهی جز این ندارند که بخشی از کار را با یک کارگردان دیگر پیش ببرند، اما در عمل کار توسط دستیار کارگردان پیش می‌رود تا به جای آن که کارگردان تلویزیونی بر وجوه فنی و کارگردان دیگر بر بخش‌های هنری کار نظارت داشته باشند؛ بیشتر بار ساخت اثر بر دوش یک نفر باشد.
گذشته از این‌که آیا چنین روندی در سریال‌سازی درست است و آیا نیاز است که جایگاه کارگردان تلویزیونی در روند ساخت مجموعه‌های نمایشی سیما احیا شود یا نه؟ بدون شک بخش مهمی از بار کیفیت یک سریال تلویزیونی بر دوش کارگردان آن است.
ستاره‌های پشت دوربین
هر چند که نمی‌شود از نقش مهم بازیگران در افزایش کیفیت یک سریال تلویزیونی غافل شد اما واقعیت این است در دنیای سریال‌سازی بیش از اتفاقات جلوی دوربین، آنچه در پشت دوربین اتفاق می‌افتد اهمیت دارد. به همین دلیل هم هست که بسیاری از سریال‌های شاخص تولید شده در جهان، اساسا با حضور بازیگران کمتر شناخته‌شده تولید می‌شوند و تمرکز سازندگان بیشتر از حضور بازیگران بر بهبود فیلمنامه و ارتقای مسائل تکنیکی و فنی پشت دوربین است که همه دست به دست یکدیگر می‌دهند و یک سریال تلویزیونی را به پله بالاتری از منظر کیفیت می‌رسانند.
از فیلمبرداری و تدوین گرفته تا موضوعاتی همچون چهره‌پردازی و موسیقی و حتی تیتراژ پایانی سریال می‌توانند در بهتر دیده‌شدن یک سریال در تلویزیون مؤثر باشند.
تکیه‌گاهی به نام قهرمان
در مورد اهمیت فیلمنامه و جایگاه در ارتقای کیفیت یک سریال و بهتر دیده‌شدن آن گفتیم اما بعضی از موضوعات هستند که به دلیل اهمیت بالا باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند که فیلمنامه یکی از آنهاست. وقتی از قوت فیلمنامه و تاثیر آن بر دیده‌شدن اثر توسط مخاطب حرف می‌زنیم، صرفا درباره مسائل فنی حرف نمی‌زنیم؛ بلکه مساله نزدیک بودن قصه به موضوعات روز جامعه و همچنین داشتن یک قهرمان دوست‌داشتنی در دل قصه نیز به اندازه مسائل فنی اهمیت دارد. مماس شدن به موضوعات روز جامعه، چه در حوزه مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می‌تواند سریال‌ها را دیدنی‌تر کند. این البته به معنی یک‌دست شدن فضای قصه و شرایط زمانی روایت قصه‌ها نیست بلکه گاهی می‌توان با ساخت یک اثر تاریخی نیز به موضوعات روز جامعه نزدیک شد. از سوی دیگر جایگاه قهرمان‌ها در ماندگاری مجموعه‌های نمایشی تلویزیونی را هم نباید نادیده گرفت. دنیل پی. کلویسی در کتاب «ترسیم فیلمنامه سریال‌های تلویزیونی» که پیش از این به آن اشاره کردیم درباره جایگاه ویژه قهرمان می‌نویسد: «قهرمان، لنگر و تکیه‌گاه سریال است. نقش اصلی زن یا مرد شما باید کسی باشد که ما واقعا خواهان سپری کردن زمان با او هستیم. بنابراین کاری کنید که قهرمان‌تان ارزش این صرف وقت را داشته باشد. آنها را جذاب و مسحورکننده کنید.»
