اظهارات اخیر رئیسجمهور فرانسه در مورد الجزایر تنشهای جدیدی میان دو کشور ایجاد کردهاست
هوس دوباره استعمار
روابط پرفراز و نشیب فرانسه و الجزایر دوباره این روزها متشنج شده و اظهاراتی که چند روز قبل از سوی امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه درباره تاریخ الجزایر مطرح شد، تنشهای جدیدی را میان دو کشور دامن زد. طرح اظهارات جدید مکرون در کنار سابقه استعمارگری فرانسه، حساسیت الجزایریها را به همراه داشته و وزارت خارجه الجزایر اعلام کرد سفیر خود در فرانسه را برای رایزنی فوری به الجزیره، پایتخت فراخواندهاست. به گفته دولت الجزایر این تصمیم نشاندهنده ناخرسندی شدید از سخنان منسوب به امانوئل مکرون بهویژه توصیف نظام حاکم بر الجزایر بهعنوان یک «سیستم نظامی ـ سیاسی» است. به گزارش یورونیوز دفتر ریاستجمهوری الجزایر بامداد یکشنبه با انتشار بیانیهای، تاسف شدید خود از هرگونه مداخله در امور داخلی کشور را ابراز و اعلام کرد گفتههای منتسب به امانوئل مکرون در بسیاری از رسانههای فرانسه منتشر شده و تاکنون تکذیب نشدهاست.
چه گفت؟
روزنامه لوموند هفته گذشته گزارش کرد مکرون در دیدار با جوانان خانوادههای کهنهسربازان جنگ الجزایر (۶۲-۱۹۵۴) گفتهاست که این کشور پس از استقلال براساس یک وابستگی ذهنی تاریخی شکل گرفت و یک نظام سیاسی ـ نظامی آن را اداره میکند.
لوموند در گزارش خود از دیدار رئیسجمهوری فرانسه با جوانان کهنهسربازان همچنین نوشته «آقای مکرون گفتهاست الجزایریها یک تاریخ رسمی دارند که کاملا از نو نوشته شده و به جای اتکا بر واقعیت، براساس یک گفتمان مبتنی بر نفرت از فرانسه بنا شدهاست.»
وی همچنین وجود ملتی الجزایری پیش از استعمار را مورد تردید قرار دادهاست:« آیا پیش از استعمار فرانسه یک ملت الجزایری وجود داشتهاست؟»
وی همچنین عبدالمجید تبون، همتای الجرایری خود را به تاثیرپذیری از دیگران متهم کردهاست:« با اینکه رابطه خوبی با تبون دارم اما وی تحت تاثیر اطرافیانش است.»
رئیسجمهور فرانسه افزودهاست:« ما نظام الجزایر را خسته و تضعیف شده میبینیم. من گفتوگوی خوبی با تبون دارم اما معتقدم وی در یک نظام بسیار سخت، گیر افتادهاست.
محدودیتهای فرانسه برای شهروندان الجزایری
تنشهای دیپلماتیک میان دو کشور از زمان کاهش صدور روادید برای شهروندان الجزایری از سوی فرانسه بالا گرفتهبود. سهشنبه گذشته بود که دولت فرانسه از سختگیرانهتر شدن قوانین اعطای روادید به اتباع سه کشور الجزایر، مراکش و تونس خبر داد.
به گفته سخنگوی الیزه، این تصمیم در پی امتناع مقامات کشورهای یاد شده از صدور روادید و گذرنامههای کنسولی لازم برای بازگرداندن مهاجران غیرقانونی از فرانسه اتخاذ شدهاست.
گابریل آتال در این زمینه به شبکه رادیویی «یوروپ۱» گفت: «این یک تصمیم سخت و بیسابقه است اما بهواسطه اقدام کشورهای یادشده برای نپذیرفتن آندسته از اتباعشان که ما تمایلی برای نگه داشتن آنها نداریم، اتخاذ آن ضروری شدهاست.»
وی درباره زمان اجرای این تصمیم گفت دولت به زودی آن را اجرا خواهدکرد تا از این طریق کشورهای ذیربط را ملزم به تغییر نگرش و بازنگری در سیاستها برای صدور مجوزهای کنسولی کند.
سخنگوی دولت فرانسه همچنین در این گفتوگوی رادیویی تاکید کرد به موجب تصمیم اتخاذ شده صدور روادید برای شهروندان سه کشور مراکش، الجزایر و تونس 50درصد کاهش مییابد.
اگرچه تصمیم جدید دولت فرانسه برای ایجاد محدودیت در اعطای ویزا به اتباع کشورهای عربی واقع در شمال آفریقا از سوی برخی تحلیلگران و جریانهای سیاسی در این کشور یک ترفند انتخاباتی توصیف شدهاست که هفت ماه پیش از انتخابات ریاستجمهوری اتخاذ شدهاست اما این مساله از نظر مقامات الجزایری قابل چشمپوشی نبود و واکنش آنها را به همراه داشت. در اعتراض به همین مساله بود که وزارت خارجه الجزایر، سفیر فرانسه در این کشور را فراخواند.
اما این مسائل تنها موضوعات تنشزا در روزهای گذشته میان دو کشور فرانسه و الجزایر نبودهاست، چرا که دو هفته پیش هم امانوئل مکرون از لژیونرهای الجزایری ارتش فرانسه در دوره اشغال و استعمار تقدیر کردهبود. این گروه از نظامیان که با نام حرکی شناخته میشوند، در الجزایر و همچنین میان الجزایریهای مهاجر در فرانسه، خائن به میهن و همدست جنایات اشغالگران به شمار میروند.
الجزایر، حریم هوایی خود را روی فرانسه بست
سلسله اقدامات تنشزا از سوی مقامات فرانسوی باعث شد دولت الجزایر در جدیدترین اقدام در این رابطه، حریم هوایی این کشور را به روی تمامی هواپیماهای نظامی فرانسه که در چارچوب عملیات برخان عازم منطقه ساحل آفریقا هستند، ببندد.
منابع آگاه به شبکه خبری روسیا الیوم گفتند، پرواز هواپیماهای نظامی فرانسه به مقصد منطقه ساحل از طریق حریم هوایی الجزایر از زمان حکومت عبدالعزیر بوتفلیقه رئیسجمهور سابق، به عنوان یک امتیاز محسوب میشد.
این منابع افزودند تصمیم مزبور تاثیر شدیدی بر عملیات نظامی فرانسه خواهد داشت و خطای راهبردی رئیسجمهور سابق را اصلاح میکند و همچنین باعث کندی همکاری نظامی فرانسه و الجزایر در چند هفته آینده خواهد شد.
کارنامه سیاه
حکومت استعماری ۱۳۲ساله فرانسه بر الجزایر و هشت سال جنگ وحشیانه که به این استعمار پایان داد، میراثی از روابط پرتنش را بین دو کشور برجای گذاشتهاست و این تنشها هر چند وقت یکبار روند صعودی به خود میگیرد.
مثلا تابستان سال قبل بود که همزمان با استرداد جمجمه ۲۴ نفر از مجاهدان الجزایری به این کشور شاهد تنشهای لفظی بیسابقهای میان مقامات دو کشور بودیم. جمجمه این مجاهدان که در جریان مقاومت علیه استعمار فرانسه کشته شدند تا قبل از آن تاریخ در موزههای فرانسه نگهداری میشدند.
پس از این رویداد، عبدالمجید تبون، رئیسجمهور الجزایر در مصاحبهای با شبکه خبری فرانس ۲۴ گفت انتظار دارد امانوئل مکرون، به خاطر اشغال استعمارگرانه این کشور آفریقایی در گذشته معذرتخواهی کند. وی در این مصاحبه عنوان کرد: «ما قبلا عذرخواهیهای نیمهکاره دیدهایم، قدم بعدی لازم است. ما منتظر آن هستیم.»
تبون ابراز امیدواری کردهبود با عذرخواهی مقامات فرانسوی، تنشهای میان دو کشور کاهش یابد و جوی آرامتر برای روابط فرهنگی و اقتصادی بین دو کشور ایجاد شود.
اما نه تنها چنین اقدامی از سوی مکرون صورت نگرفت، بلکه او رسما در سخنانی گفت فرانسه بابت اتفاقاتی که در جریان استعمار و جنگ رخ دادهاست توبه و عذرخواهی نخواهد کرد، اما حاضراست اقدام نمادین انجام بدهد.
اما اظهارات اخیر مکرون نشان میدهد حتی فرانسویها حاضر به انجام اقدامات نمادین نیز نیستند و هر چند وقت یکبار تنشهای تازهای را رقم میزنند. این رفتار و منش دولتمردان فرانسوی و بهویژه امانوئل مکرون در مورد برخی کشورهایی که در گذشته مستعمره فرانسه بودهاند نشان میدهد مقامات فرانسوی هنوز گهگاهی حال و هوای استعمار به سرشان میزند.