كاربردها و جنجالها
تاكنون پژوهشهایی برای استفاده از روش كریسپر برای ژندرمانی در بیماریهای ژنتیكی، خصوصا بیماریهایی كه عوامل ژنی متعددی ندارند در حال انجام است و برخی از آنها نیز با موفقیت همراه بوده است.
از سوی دیگر به دلیل سرعت بالا و هزینه پایین از این ابزار برای شناسایی عملكرد ژنهایی كه تاكنون نقششان مشخص نشده یا تایید نقش ژنی در ایجاد بیماری خاص نیز بسیار استقبال شده است. این روش معمولا در مورد ژنهایی كه مشابهشان در مدلهای حیوانی موجود است استفاده میشود. همچنین با این روش برخلاف روشهای گذشته، به آسانی میتوان حیوان مدل برای بیماریهای مختلف تولید كرد. برای این كار مجموعه كریسپر و آنزیم برشگر اختصاصی ژن مورد نظر به سلولهای حیوان آزمایشگاهی وارد میشوند. پس از غیرفعالكردن ژن مورد نظر در سلولهای هدف نقش ژن در حیوان مشخص میشود و میتوان در نهایت نقش آن ژن در بدن انسان را نیز با دقت بالایی حدس زد. حتی میتوان از این حیوانهای مدل برای بررسی اثر داروها نیز بهره برد.
چالشها از زمانی آغاز میشود كه این روش برای دستكاری كل محتوای ژنتیكی انسان و تغییر ماهیت آن استفاده شود. بهترین زمان برای ژندرمانی در بیماریهایی كه وراثتشان اجتنابناپذیر است و از طرفی نمیتوان آن را بدون اصلاح ژنی كل سلولهای بافت مورد نظر بهبود بخشید، در مراحل اولیه تقسیم سلولهای جنینی است. زیرا در این مرحله در صورت اصلاح ژن معیوب، تمام سلولهای بعدی حاصل از آن سالم خواهند بود. اما بسیاری از كارشناسان این كار را خلاف موازین اخلاق زیستی میدانند. چنانكه در ماههای گذشته شاهد جنجالهایی در خصوص مطالعات پژوهشگری در چین بودیم كه ادعا كرده بود با كمك این روش توانسته نوزادی مقاوم به بیماری ایدز به دنیا بیاورد و براساس موازین اخلاقی فعالیت تحقیقاتی او به صورت كامل متوقف شد. اما آیا این به این معناست كه این روش از اساس خطرناك است و استفاده از آن در همین مرحله متوقف خواهد شد؟
-
گام مهم ایلان ماسك برای فتح ماه
-
تولید انبوه فاكتورهای رشد نوتركیب در حوزه سلولهای بنیادی
-
كاربردها و جنجالها
-
ساخت لاستیكی كه پس از پنچری ترمیم میشود
-
تشكی كه نوزاد را آرام میكند!
-
تولد یک ژن خوب!
-
شکلگیری ایده
-
كریسپر چیست؟
-
كریسپر چطور عمل میكند؟
-
آینده كریسپر
-
پژوهشهای كریسپر در ایران