اگر در نوروز قصد مسافرت دارید، بهشت کرمانشاه را از دست ندهید
سیاحت غرب
آخرین ماه زمستان فرا رسید و دوستداران طبیعت بیش از هر زمان دیگر شوق دیدن بهار را دارند. حالا دیگر وقت آن است كه به فكر برنامه سفرهای نوروزی باشیم. برای سفر پیش رو بهتر است راحت سفر كنید و فكر بستن چمدان را از سرتان بیرون كنید. در میان تجهیزاتی كه برای سفر با خود همراه میكنید، لباسهای گرم و دوربین عكاسی فراموش نشود. غرب ایران به دلیل اقلیم و آب و هوای متفاوتش، جزو بخشهای متراكم به لحاظ جمعیتی است و نسبت به شرق، تراكم شهرها و روستاها بیشتر است، بنابراین حتی بدون معرفی هم میتوانید به این منطقه از ایران سفر كنید و خودتان مقاصد جدیدی را كشف كنید كه شاید در هیچ مجله یا وبلاگ گردشگری تا به حال به نامش برخورد نكرده باشید. شالان جزو این روستاهای بكر است؛ روستایی كه ما روزی گذرمان به آن افتاد؛ چرخی در درون و بیرونش زدیم و آن را با حظ تمام به تماشا نشستیم. حال هم بنا داریم دست شما را بگیریم و دوباره سری به این خطه كردنشین دل انگیز بزنیم. در میان دوستداران طبیعت، روستای شالان به بهشت غرب مشهور است. این روستا علاوه بر طبیعت بینظیرش، قدمت طولانی در تاریخ دارد. به لحاظ باستانشناسی روستا از زمان مادها محل سكونت بوده و در دوران ساسانیان مورد توجه پادشاهان، اما بناهای آرامگاهی روستا به زمان شاه عباس صفوی بازمیگردد.
یكی از زیباترین بناهای روستا كه تقریبا در حاشیه آن قرار دارد، مسجد روستاست. معماری مسجد نیز مانند خانههای روستا طبق اصول معماری منطقه زاگرس است. مسجد دارای شبستانی مستطیلشكل با هشت ستون است كه به موازات هم ردیف شدهاند. محراب مسجد داخل دیوار گچبری شده و منبر مسجد هم در پشت محراب است. سقف مسجد به صورت گنبد مخروطی ساخته شده و منارههای مسجد به زیبایی روی سقف خودنمایی میكنند.
پیوند طبیعت و تاریخ
در كنار مزارع روستا ارتفاعات دالاهو قرار دارد كه بلندترین قله آن 2250 متر است. شاید علاقه به كوهنوردی نداشته باشید، اما بند كتانیهایتان را سفت كنید، چرا كه جاذبه دیگر میان این ارتفاعات در انتظار شماست. علاوه بر پوشش جنگلی ارتفاعات دالاهو، آبشار زیبای پیران در چهار كیلومتری قرار دارد. ارتفاع آبشار چیزی حدود صد متر است. میتوانید در پای آبشار بایستید و فرود كوهنوردان از بالای صخره و ارتفاعات آبشار را مشاهده كنید و لذت ببرید. لذت تماشای این اثر طبیعی با یك اثر تاریخی
درهم میآمیزد، وقتی كمی سرتان را بچرخانید و نگاهتان بنایی نیمه مخروب را جستوجو كند؛ بله، در نزدیكی آبشار، ویرانههای قصری را خواهید یافت كه گفته میشود متعلق به یزدگرد از پادشاهان ساسانیان است. اطراف بنا حصاری كشیده شده و برجهای نیمدایره در فاصله كوتاه از همدیگر قرار دارند. این قصر یكی از آثار تاریخی مهم روستا به شمار میرود.
خانههای روبه آفتاب شالان
و اما گشتن و چرخ زدن و تماشای روستا را از دست ندهید كه یكی از زیباترین مراحل سفر به منطقه است. شالان جزو روستاهای كوهپایهای منطقه غرب ایران است.
با توجه به اینكه روستاهای كوهپایهای در میان دره واقع شده و خانهها بر روی شیب ساخته میشوند، بابت همین سقف هر خانه معمولا حیاط یا تراس خانه بالاتر است. به این منظور سقف خانههای روستای شالان نیز مسطح ساخته شده و در آن از تیرهای چوبی، كاهگل و گاهی قیر استفاده شده. روستا جزو روستاهای پلكانی نیست، اما كاملا با معماری مناطق زاگرسنشین همخوانی دارد.
در منطقه زاگرس روستاهایی كه در كوهپایه ایجاد شدهاند، خانهها در یك طرف دره و رو به سمت جنوب و جنوب شرق هستند تا بیشترین بهره را از تابش آفتاب ببرند. در ساخت خانههای شالان نیز از همین ویژگی استفاده شده و خانهها بخش زیادی از روز در مجاورت نور آفتاب
هستند.
بسیاری از خانههای روستا دارای ایوان بوده و در ساخت خانههای قدیمی روستا از مصالح بومی یعنی چوب، سنگ، خشت و گِل استفاده شده، اما در ساخت خانههای جدید روستا از مصالحی مانند آجر، گچ، آهن و حتی سیمان نیز استفاده شده است. همه اینها كه گفتیم و جزو مشاهداتمان بود را شما هم میبینید، اگر دل به دل شالان زیبا و مردمانش بدهید.
مردم روستای شالان به زبان كردی و لهجه كلهری صحبت میكنند. مذهب اكثریت ساكنان روستا تسنن است. پوشاك مورد استفاده آنها نیز مانند تمامی نقاط كردنشین غرب ایران است. لباس مردان و زنان كرد از سه بخش اصلی تنپوش، سرپوش و پایافزار تشكیل شده. لباس مردمان كرد در مناطق مختلف در جزئیات تفاوتهای بسیاری دارد، اما به صورت كلی لباس كردی در بسیاری از مناطق یكسان است. مردان كرد از چوخه در فصل زمستان استفاده میكنند. چوخه نیمتنهای پنبهای یا پشمی است كه اصولا با پارچه ساده تهیه میشود. نوع مرغوب چوخهها از موی بز است.
پانتول یا رانك كه همان شلوار كردی مشهور است. شلوارهای كردی اصولا به رنگ چوخه نزدیكند. چوخه و پانتول بخش اصلی لباس مردان كردی است. شال كمر و سربند نیز از اجزای دیگر لباسهای مردان كرد است. لباس زنان كرد در میان لباسهای محلی ایران جزو زیباترین لباسهای محلی است.
جنس لباسها حریر، تور، مخمل یا ساتن است و اصولا با پولكدوزی، سرمهدوزی، سنگدوزی، ملیلهدوزی یا منجوقدوزی تزئین میشود. لباس زنان كرد بسیار گرانقیمت است و اصولا توسط خود زنان دوخته میشود. بخش اصلی لباس زنان كرد كراس یا پیراهن ساده و بلند با دامنی گشاده است. این پیراهن معمولا از پارچههای نفیس و گرانقیمت تهیه میشود. جافی نیز شلوار كرد زنانه است كه معمولا گشاد و با پارچههای نخی دوخته میشود. زنان كرد مانند مردان كرد روی لباس در ناحیه كمر شال میبندند.
طاقی روی الوند خروشان
در قسمت جنوبی روستا رودخانه الوند در جریان است كه با خود چشماندازهای بینظیری را ایجاد كرده. در 9 كیلومتری روستا روی رودخانه، بنای سنگی مستطیل شكلی وجود دارد كه به طاقگرا مشهور است. این بنای سنگی فضایی به شكل ایوان ایجاد كرده كه دیوارهای داخلی آن از سنگ و ملات گچ ساخته شده است.
ارتفاع طاق از سطح زمین حدود هفت متر و عرض دهانه ده متر است. روی دیوارهای داخلی طاق گرا اشكال هندسی متفاوتی نقش بسته است.
خوراكشان چیست؟
از متداولترین غذای محلی در روستای شالان میتوان از شلم نام برد. شلم نوعی آش است كه اصولا در زمستان تهیه میشود. تركیبات اصلی این آش شلغم، حبوبات، آجیل و سبزیجات معطر است. كولیره هم نان مطبوع و دلخواه آنان است؛ نانی محلی كه از آرد گندم، جو و ذرت تهیه میشود.
شالانیها صنایعدستی هم دارند
صنایعدستی روستای شالان برای مصارف خانگی است و كمتر برای فروش تهیه میشود. از مهمترین صنایعدستی زنان این روستا میتوان به جاجیم، موج و توپدوزی اشاره كرد. مردان روستا نیز علاوه بر كار در بخش كشاورزی و دامداری، گیوهدوزی را انجام میدهند.