بیماری صرع منعی برای سفر ایجاد نمی‌كند البته در صورتی كه تحت كنترل باشد
یک سفر بی تشنج
فصل سفرهای نوروزی نزدیك است. با این حال سفرهای هوایی به‌دلیل حوادث تلخ پیش آمده با استرس زیادی برای بسیاری از مردم همراه است؛ به طوری كه با كم شدن فشار هوا یا به هم ریختن شرایط جوی با هر تكان هواپیما دچار اضطراب و تپش قلب می‌شوند . حال تصورش را بكنید شخصی كه مبتلا به صرع است تحت چنین شرایطی چقدر احتمال دارد كه دچار حمله بشود؟ از آن مهم‌تر این‌كه برای بروز احتمالی چنین تشنجی چگونه باید آماده باشد؟ دكتر فاطمه صدیق‌مروستی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیات‌مدیره انجمن صرع ایران در گفت‌وگو با جام جم از ملزومات سفر در بیماران مبتلا به صرع می‌گوید .
بیماری صرع منعی برای سفر ایجاد نمی‌كند، در صورتی كه به طور قطعی تشخیص داده شده و با دارو تحت كنترل باشد. درواقع، سفر كردن برای مبتلایان به صرع، بستگی به تشنج و میزان صرعشان دارد.
بیمارانی كه فقط یك بار تشنج كرده‌اند و تشخیص صرعشان هنوز قطعی نشده و دارو نیز دریافت نكرده‌اند باید حداقل به مدت شش ماه مراقب باشند و از رفتن به مسافرت خودداری كنند و تحت كنترل جدی باشند.
استرس سفر هوایی
تهدیدی برای صرع
مبتلایان به صرع می‌توانند سفر هوایی داشته باشند، چرا كه مستنداتی مبنی بر تاثیر مسافرت با هواپیما در تشدید حمله تشنجی وجود ندارد.
اما شكی وجود ندارد كه احتمال حمله صرعی را به چند دلیل هنگام سفر هوایی نباید نادیده گرفت. ابتدا آن كه در ارتفاعات بالا، اكسیژن‌رسانی تا اندازه‌ای به خون كم می‌شود. همچنین در پروازهای طولانی‌مدت (هفت تا هشت ساعت به بالا) شخص در وضعیت بی‌حركتی بوده و فعالیت قشر مغزش كم می‌شود و ممكن است حالت خواب‌آلودگی به وی دست دهد كه تحت‌تاثیر این عوامل، احتمال تشنج بیشتر می‌شود .
از سوی دیگر استرس قبل از پرواز برای بیماران مصروع بسیار آسیب‌‌زننده است. به‌علاوه كه پروازهای طولانی، ساعت نامناسبی دارند و چرخه خواب فرد را به هم می‌ریزد. به این ترتیب بیمار دچار استرس بیشتری نیز می‌شود كه احتمال تشنج را افزایش می‌دهد .
كم‌خوابی و گرسنگی، ممنوع
یكسری اصول ضروری برای كنترل حمله تشنجی در بیماران مصروع همیشه باید رعایت شود؛ یعنی فرد مبتلا باید با تمهیدات و مراقبت‌هایی از بی‌خوابی، گرسنگی و استرس برحذر باشد.
پس بیمار باید جوری سفرش را برنامه‌ریزی كند كه چه در هواپیما، خودروی شخصی یا اتوبوس در فواصلی بخوابد. همچنین نباید هرگز گرسته بماند و همیشه لقمه كوچكی همراه داشته باشد. كنترل استرس و اضطراب هم در سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
فراموش نكنید كه برخی از افراد مبتلا نسبت به نورهای درخشان حتی تلألو نور آفتاب
بر سطح دریا یا یا چراغ‌های شهربازی یا نورهای داخل رستوران (نورهای فلشینگ) واكنش نشان می‌دهند. پس بهتر است بیمار مراقب باشد تا حد امكان در معرض این نورها قرار نگیرد.
توجه داشته باشید كه قرار است فرد بتواند از سفرش لذت ببرد نه این‌كه با تشدید بیماری‌اش دچار دردسرهای بیشتری شود.
جدول زمان‌بندی در مصرف داروها
نكته مهم دیگر در كنترل صرع، مصرف به موقع داروهاست. بیماران در حین سفر باید داروهای خود را همیشه در دسترس داشته باشند (چه در هواپیما یا خودرو) .به‌ویژه با توجه به تداخل زمان‌های كشورهای مختلف به جدول زمان‌بندی برای مصرف داروها نیاز است. از سوی دیگر بیمار باید دستبند یا گردنبندی همراه خود داشته باشد كه روی آن به بیماری وی و مشخصات اولیه‌اش اشاره شده باشد تا در صورت بروز حمله، اطرافیان بتوانند كمك‌های اولیه را به وی ارائه دهد. در هر شرایطی ضروری است كه قبل از سفر، كنترل تشنج در سفر با هماهنگی پزشك بیمار صورت بگیرد و به مقدار كافی نیز دارو همراه بیمار باشد.
در صورت تشنج حین سفر چه کنیم؟
افراد مبتلا به صرع اگر با هواپیما به سفر می‌روند حتما باید قبل از سفر، خدمه پرواز را در جریان بیماری خود قرار بدهند تا اقدامات لازم دارویی و مراقبت از آنها توسط كادر هواپیما انجام شود و از بردن دارو به هواپیما، حمل و مصرف آن جلوگیری و ممانعت نشود.
در صورت تشنج در هواپیما با توجه به تغییر فشار اكسیژن باید به‌سرعت از ماسك اكسیژن برای بیمار استفاده شود؛ به‌علاوه بهتر است بیمار از صندلی‌های كنار راهرو استفاده كند تا در صورت نیاز كمك سریع‌تری به وی صورت بگیرد. معمولا در صورت بروز حمله در پرواز با ماسك اكسیژن و اقدامات لازم اولیه مشكل رفع می‌شود و نیازی به قطع پرواز نیست.
در صورت بروز حمله در خودرو یا اتوبوس نیز باید چند دقیقه‌ای وسیله نقلیه متوقف شود و كمك‌های اولیه به بیمار صورت گیرد؛ سپس وضعیت بیمار با رسیدن به اولین پایگاه امداد بررسی شود تا اگر تشنج طولانی شده باشد، وی به مركز درمانی منتقل شود.
كمك‌های اولیه در حمله صرع
لباس‌های اطراف گردن بیمار را شل كنید.
سعی نكنید بیمار را نگه دارید یا مهار كنید. فقط اشیای تیز را از دسترس وی خارج كنید.
هیچ چیزی در دهان بیمار قرار ندهید.
از اطرافیان بخواهید فضای اطراف بیمار را خلوت كنند.
پس از حمله، بیمار را به پهلو بخوابانید تا مسیر هوایی‌اش بازمانده و هرگونه ترشحات خارج شود.
درصورتی‌كه حمله بیش از پنج دقیقه طول بكشد یا حمله دیگری بلافاصله اتفاق بیفتد یا فرد پس از حمله بیدار نشود، باید با اورژانس تماس بگیرید.
بیمارانی كه فقط یك بار تشنج كرده‌اند و تشخیص صرعشان هنوز قطعی نشده و دارو نیز دریافت نكرده‌اند باید حداقل به مدت شش ماه مراقب باشند و از رفتن به مسافرت خودداری كنند و تحت كنترل جدی باشند.
استرس سفر هوایی
تهدیدی برای صرع
مبتلایان به صرع می‌توانند سفر هوایی داشته باشند، چرا كه مستنداتی مبنی بر تاثیر مسافرت با هواپیما در تشدید حمله تشنجی وجود ندارد.
اما شكی وجود ندارد كه احتمال حمله صرعی را به چند دلیل هنگام سفر هوایی نباید نادیده گرفت. ابتدا آن كه در ارتفاعات بالا، اكسیژن‌رسانی تا اندازه‌ای به خون كم می‌شود. همچنین در پروازهای طولانی‌مدت (هفت تا هشت ساعت به بالا) شخص در وضعیت بی‌حركتی بوده و فعالیت قشر مغزش كم می‌شود و ممكن است حالت خواب‌آلودگی به وی دست دهد كه تحت‌تاثیر این عوامل، احتمال تشنج بیشتر می‌شود .
از سوی دیگر استرس قبل از پرواز برای بیماران مصروع بسیار آسیب‌‌زننده است. به‌علاوه كه پروازهای طولانی، ساعت نامناسبی دارند و چرخه خواب فرد را به هم می‌ریزد. به این ترتیب بیمار دچار استرس بیشتری نیز می‌شود كه احتمال تشنج را افزایش می‌دهد .
كم‌خوابی و گرسنگی، ممنوع
یكسری اصول ضروری برای كنترل حمله تشنجی در بیماران مصروع همیشه باید رعایت شود؛ یعنی فرد مبتلا باید با تمهیدات و مراقبت‌هایی از بی‌خوابی، گرسنگی و استرس برحذر باشد.
پس بیمار باید جوری سفرش را برنامه‌ریزی كند كه چه در هواپیما، خودروی شخصی یا اتوبوس در فواصلی بخوابد. همچنین نباید هرگز گرسته بماند و همیشه لقمه كوچكی همراه داشته باشد. كنترل استرس و اضطراب هم در سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
فراموش نكنید كه برخی از افراد مبتلا نسبت به نورهای درخشان حتی تلألو نور آفتاب
بر سطح دریا یا یا چراغ‌های شهربازی یا نورهای داخل رستوران (نورهای فلشینگ) واكنش نشان می‌دهند. پس بهتر است بیمار مراقب باشد تا حد امكان در معرض این نورها قرار نگیرد.
توجه داشته باشید كه قرار است فرد بتواند از سفرش لذت ببرد نه این‌كه با تشدید بیماری‌اش دچار دردسرهای بیشتری شود.
جدول زمان‌بندی در مصرف داروها
نكته مهم دیگر در كنترل صرع، مصرف به موقع داروهاست. بیماران در حین سفر باید داروهای خود را همیشه در دسترس داشته باشند (چه در هواپیما یا خودرو) .به‌ویژه با توجه به تداخل زمان‌های كشورهای مختلف به جدول زمان‌بندی برای مصرف داروها نیاز است. از سوی دیگر بیمار باید دستبند یا گردنبندی همراه خود داشته باشد كه روی آن به بیماری وی و مشخصات اولیه‌اش اشاره شده باشد تا در صورت بروز حمله، اطرافیان بتوانند كمك‌های اولیه را به وی ارائه دهد. در هر شرایطی ضروری است كه قبل از سفر، كنترل تشنج در سفر با هماهنگی پزشك بیمار صورت بگیرد و به مقدار كافی نیز دارو همراه بیمار باشد.
در صورت تشنج حین سفر چه کنیم؟
افراد مبتلا به صرع اگر با هواپیما به سفر می‌روند حتما باید قبل از سفر، خدمه پرواز را در جریان بیماری خود قرار بدهند تا اقدامات لازم دارویی و مراقبت از آنها توسط كادر هواپیما انجام شود و از بردن دارو به هواپیما، حمل و مصرف آن جلوگیری و ممانعت نشود.
در صورت تشنج در هواپیما با توجه به تغییر فشار اكسیژن باید به‌سرعت از ماسك اكسیژن برای بیمار استفاده شود؛ به‌علاوه بهتر است بیمار از صندلی‌های كنار راهرو استفاده كند تا در صورت نیاز كمك سریع‌تری به وی صورت بگیرد. معمولا در صورت بروز حمله در پرواز با ماسك اكسیژن و اقدامات لازم اولیه مشكل رفع می‌شود و نیازی به قطع پرواز نیست.
در صورت بروز حمله در خودرو یا اتوبوس نیز باید چند دقیقه‌ای وسیله نقلیه متوقف شود و كمك‌های اولیه به بیمار صورت گیرد؛ سپس وضعیت بیمار با رسیدن به اولین پایگاه امداد بررسی شود تا اگر تشنج طولانی شده باشد، وی به مركز درمانی منتقل شود.
كمك‌های اولیه در حمله صرع
لباس‌های اطراف گردن بیمار را شل كنید.
سعی نكنید بیمار را نگه دارید یا مهار كنید. فقط اشیای تیز را از دسترس وی خارج كنید.
هیچ چیزی در دهان بیمار قرار ندهید.
از اطرافیان بخواهید فضای اطراف بیمار را خلوت كنند.
پس از حمله، بیمار را به پهلو بخوابانید تا مسیر هوایی‌اش بازمانده و هرگونه ترشحات خارج شود.
درصورتی‌كه حمله بیش از پنج دقیقه طول بكشد یا حمله دیگری بلافاصله اتفاق بیفتد یا فرد پس از حمله بیدار نشود، باید با اورژانس تماس بگیرید.
