رسوبِ نمك گتوند دامنِ میراث جهانی سازه‌های آبی شوشتر را هم گرفت
پیامدهای تلخ شوری كارون به خاطر احداث سد گتوند بر كوه‌های نمكی اطرافش، پایانی ندارد و متاسفانه این روزها اخباری از تاثیر سوء آن روی آثار تاریخی و جهانی خوزستان هم به گوش می‌رسد؛ آثاری كه در مسیر جریان این رود قرار دارند، از جمله سازه‌های آبی شوشتر. این سازه‌های بی‌نظیر كه در سال 2009 در فهرست یونسكو ثبت شد، از جمله میراث جهانی ایران است كه این روزها به‌دلیل وجود نمك محلول در آب كارون و املاح و فاضلاب و رشد بی‌رویه نی‌ها در معرض آسیب و رسوب نمك قرار گرفته.
قدمت سازه‌های آبی شوشتر به دوره ساسانیان برمی‌گردد، سیستمی به هم پیوسته از تونل‌ها، آبشارها، بندها، آسیاب‌ها و كانال‌های بزرگ كه با هماهنگی و پیوستگی، كار می‌كنند و آب پشت پل بند گرگر از این طریق به سمت آسیاب‌های آبی هدایت می‌شود. در گذشته حدود 40 آسیاب آبی در این سازه فعال بود، اما تعداد زیادی از آنها در گذر سال‌ها تخریب شده و این روزها هم به‌واسطه افزایش میزان املاح نمك در آب‌هایی كه به این مجموعه میراث جهانی وارد می‌شود، شاهد شوره‌ها و رسوب نمك در بخش‌های مختلف این سازه هستیم.
به گزارش ایلنا، محمدحسین ارسطوزاده، معاون میراث خوزستان و مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی ـ تاریخی شوشتر با اشاره به شرایط كنونی این سازه‌ها گفت: باید به صورت ریشه‌ای مبحث كوه نمك كه در پشت سد گتوند قرار دارد، حل شود. از این‌رو به‌ناچار یكی از برنامه‌های پژوهشی را به بررسی وجود نمك در آب اختصاص دادیم.
محمدعلی چهارمحالی، رئیس اداره كل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شوشتر هم در این‌باره گفت: این میزان نمك تاثیر تخریبی بر سازه‌های آبی شوشتر دارد و رویش نی‌ها را در نیزارها افزایش داده. این گیاه یك گیاه آسیب‌زننده به نام لبون است كه در باتلاق‌ها، شوره‌زارها و حاشیه فاضلاب‌ها رشد می‌كند. وجود نمك در آب سبب افزایش رویش آن می‌شود.
چهارمحالی، وضعیت سد گتوند را عامل افزایش میزان نمك در آب‌های بالادست دانست و افزود: سد گتوند بخش زیادی از نمك را در خود حل كرده و شاهد فاجعه‌های زیست‌محیطی هستیم. از سویی از آنجا كه میراث جهانی سازه‌های آبی شوشتر در پایین‌دست سد گتوند قرار دارد هم تحت‌تاثیر این شوری مخرب است و این در حالی است كه براساس كنوانسیون‌های جهانی در خصوص حقابه و مدیریت آب حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. یونسكو برای سازه‌های آبی شوشتر، حقابه در نظر گرفته و وزارت نیرو موظف است به این حقابه، جامه‌عمل بپوشاند اما متاسفانه به دلیل كمبود آب عملا آسیاب‌ها كار نمی‌كند. در عین حال با كمبود آب روبه‌رو هستیم.
به گفته چهارمحالی، میزان نمك در آب، در درازمدت حتی در میان‌مدت در بازه زمانی 20 تا 25 سال، احتمال آن‌كه تخریب‌های بیشتری را در بنا ایجاد كند، زیاد می‌کند.
بنابراین گزارش، سد مخزنی گتوند با ارتفاع 180 متر، بلندترین سد خاكی كشور و بزرگ‌ترین مخزن روی رودخانه كارون است كه با وجود آن‌كه شاهكار سدسازی معرفی شده، اما به خاطر انحلال سازند گچساران كه به كوه نمك معروف است، پس از شش سال آبگیری، ساخت این سد همچنان با انتقادهایی مبنی بر تخریب محیط‌زیست و افزایش املاح و شوری رود كارون مواجه است.
قدمت سازه‌های آبی شوشتر به دوره ساسانیان برمی‌گردد، سیستمی به هم پیوسته از تونل‌ها، آبشارها، بندها، آسیاب‌ها و كانال‌های بزرگ كه با هماهنگی و پیوستگی، كار می‌كنند و آب پشت پل بند گرگر از این طریق به سمت آسیاب‌های آبی هدایت می‌شود. در گذشته حدود 40 آسیاب آبی در این سازه فعال بود، اما تعداد زیادی از آنها در گذر سال‌ها تخریب شده و این روزها هم به‌واسطه افزایش میزان املاح نمك در آب‌هایی كه به این مجموعه میراث جهانی وارد می‌شود، شاهد شوره‌ها و رسوب نمك در بخش‌های مختلف این سازه هستیم.
به گزارش ایلنا، محمدحسین ارسطوزاده، معاون میراث خوزستان و مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی ـ تاریخی شوشتر با اشاره به شرایط كنونی این سازه‌ها گفت: باید به صورت ریشه‌ای مبحث كوه نمك كه در پشت سد گتوند قرار دارد، حل شود. از این‌رو به‌ناچار یكی از برنامه‌های پژوهشی را به بررسی وجود نمك در آب اختصاص دادیم.
محمدعلی چهارمحالی، رئیس اداره كل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شوشتر هم در این‌باره گفت: این میزان نمك تاثیر تخریبی بر سازه‌های آبی شوشتر دارد و رویش نی‌ها را در نیزارها افزایش داده. این گیاه یك گیاه آسیب‌زننده به نام لبون است كه در باتلاق‌ها، شوره‌زارها و حاشیه فاضلاب‌ها رشد می‌كند. وجود نمك در آب سبب افزایش رویش آن می‌شود.
چهارمحالی، وضعیت سد گتوند را عامل افزایش میزان نمك در آب‌های بالادست دانست و افزود: سد گتوند بخش زیادی از نمك را در خود حل كرده و شاهد فاجعه‌های زیست‌محیطی هستیم. از سویی از آنجا كه میراث جهانی سازه‌های آبی شوشتر در پایین‌دست سد گتوند قرار دارد هم تحت‌تاثیر این شوری مخرب است و این در حالی است كه براساس كنوانسیون‌های جهانی در خصوص حقابه و مدیریت آب حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. یونسكو برای سازه‌های آبی شوشتر، حقابه در نظر گرفته و وزارت نیرو موظف است به این حقابه، جامه‌عمل بپوشاند اما متاسفانه به دلیل كمبود آب عملا آسیاب‌ها كار نمی‌كند. در عین حال با كمبود آب روبه‌رو هستیم.
به گفته چهارمحالی، میزان نمك در آب، در درازمدت حتی در میان‌مدت در بازه زمانی 20 تا 25 سال، احتمال آن‌كه تخریب‌های بیشتری را در بنا ایجاد كند، زیاد می‌کند.
بنابراین گزارش، سد مخزنی گتوند با ارتفاع 180 متر، بلندترین سد خاكی كشور و بزرگ‌ترین مخزن روی رودخانه كارون است كه با وجود آن‌كه شاهكار سدسازی معرفی شده، اما به خاطر انحلال سازند گچساران كه به كوه نمك معروف است، پس از شش سال آبگیری، ساخت این سد همچنان با انتقادهایی مبنی بر تخریب محیط‌زیست و افزایش املاح و شوری رود كارون مواجه است.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
