كیمیاگر نقشها
همه چیز در یك آبی آرام غوطه میخورد.
حس و حالی كه هر مخاطبی میتواند دركش كند و در مواجهه با این تابلوها خودش را غرق در آرامشی ببیند كه هنرمند قصد انتقال آن را از طریق اثرش داشته است. «انتظار» و «او میآید» دو اثر از استاد محمود فرشچیان است كه
هر دو برای حضرت امام زمان (عج) خلق شدهاند و البته میتوان در ظاهر آنها هم تفاوتی كه با دیگر كارهای این هنرمند دارند، مشاهده كرد. فرشچیان صاحب سبك جدیدی در نگارگری ایرانی است. طراحی و شناخت و بهكارگیری صحیح رنگها و قدرت قلم او باعث شهرت آثارش شده است.
در واقع باید گفت فرشچیان استاد استفاده از رنگهاست. هر گلی و چمنی گوشه كادر كارهایش رنگ خود را دارند و در عین حال این همه رنگ هرگز طوری كنار هم قرار نگرفتهاند كه نازیبایی بصری ایجاد كرده و یك درهمریختگی و شلختگی ناپسند را ایجاد كنند. تمام اجزای تابلوها كنار هم خوش مینشینند و در عین شلوغی و كثرت اجزا، وحدتی هم در خود دارند كه در كل اثر ما را مجذوب خود میكند.
در دو اثری كه تصویرشان هم منتشر شده است اما فرشچیان كمتر سراغ رنگهای متفاوت و متضاد میرود و میتوان طیف رنگی خاصی را بیش از سایر رنگها مشاهده و شناسایی كرد. او در این كارها همانطور كه در ابتدا گفتیم سراغ رنگ آبی میرود، رنگی كه دربردارنده یك آرامش و حس خوش بوده و به مخاطب خود حال خوش پایان انتظار و ظهور را منتقل میكند.
او در عین حال در طراحی خود به نكته مهم دیگری هم توجه میكند و سراغ تصویر كردن صورت حضرت مهدی (ع) با نور و دیگر المانهای رایج در نقاشیها نمیرود. در
«او میآید» تصویر پاهایی را میبینیم كه میآیند و همان نشاط و آرامش آبیرنگ را با خود میآورند. انگار كه در اوج یك آفتاب سوزان و طاقتفرسا خنكای هوایی برسد و همه چیز را به نشاط و وجد بیاورد. این خنكا را میتوان بیش از هر چیز با رنگهای سفیدی كه در گوشه و كنار این اثر به چشم میخورد حس كرد. نكته مهم این است كه فرشچیان از كنار هم قرار دادن رنگهای سرد، فضایی را ایجاد كرده كه نه سرما، بلكه خنكا و آرامشی را به صورت و چشمان مخاطب میریزد.
در تابلوی «انتظار» هم باز در فضایی آبیرنگ تنها دستی دیده میشود كه گویی قرار است با اشارتی تمام دشواریها را به پایان برساند. البته برخی منابع نام این تابلو را «یارب» ذكر كردهاند، اما هر كدام از نامها را هم كه بر تابلو بگذاریم باز هم میتواند حسی كه باید را به مخاطب خود منتقل كند و شاید از این روست كه برخی هنرمندان در سطح جهان تمایلی به گذاشتن نامی برای تابلوهایشان نداشته و سعی میكنند مواجهه با آن را به مخاطب خود بسپارند.
فرشچیان برای خلق اثرهای خود از ادبیات عرفانی و باورهای مذهبی الهام میگیرد و به هنگام نقاشی اغلب به موسیقی گوش میدهد. پروفسور دكتر امبرتو بالدینی، استاد كرسی تاریخ هنر و رئیس دانشگاه بینالمللی هنر فلورانس ایتالیا معتقد است برای دریافت باطنی یا درونی كار فرشچیان دیدی ژرفنگر لازم است و صبری زمانگیر. فرشچیان در واقع تركیبی است از سنت نقاشی ایرانی، نبوغ و نگرشهای عمیق و ژرف مذهبی و عرفانی كه میتواند خالق تصاویری در نقاشی ایرانی باشد كه بیشتر به كیمیاگری شبیه است تا نقاشی. آثار او را میتوان بخشی از هویت مشترك فرهنگی مردم ایران دانست و با فرهنگ مذهبی ایران هم پیوند عمیقی داشته و میتواند بخش مهمی از فرهنگ ایرانی قابل ارائه در جهان باشد.