ارزیابی كارشناسان از طرح جدید دولت دوازدهم برای رونق بخش مسكن
تكرار چراغ خاموش مسكن مهر
وزارت راه و شهرسازی اخیرا از بسته رونق مسكن رونمایی كرد كه مهمترین ویژگی آن واگذاری زمینهای دولتی به سازندگان و اعطای ۲۵میلیون تومان وام ساخت با نرخ سود صفر درصد با هدف حذف قیمت زمین از هزینه تمامشده ساخت مسكن است. بنابراین میتوان گفت بسته رونق مسكن كه اكنون در دستور كار دولت دوازدهم قرار گرفته، تكرار همان مختصات طرح مسكن مهر است كه در شش سال گذشته بارها مورد انتقاد دولتمردان قرار گرفته بود. در مسكن مهر هم دولت زمینهای رایگان را در اختیار سازندگان قرار میداد و وامهای قرضالحسنه هم پرداخت میكرد كه موجب كاهش چشمگیر هزینه تمامشده مسكن برای اقشار متوسط و كمدرآمد جامعه شد. در مسكن مهر حدود دو میلیون خانوار در شهرها خانهدار شدند. با توجه به اینكه قیمت مسكن در 6 سال اخیر سه برابر شده و یكی از عوامل این گرانی كاهش تولید و عرضه مسكن بهویژه در متراژهای پایین در سالهای اخیر بوده است، دولت دوازدهم نهایتاً راه چاره را در كاهش هزینه ساختوساز دیده است. این در حالی است كه عباس آخوندی كه پنج سال متصدی مسكن در دولتهای یازدهم و دوازدهم بود، اعتقادی به مداخله دولت در تولید مسكن نداشت. در نتیجه سیاستهای وی، تولید مسكن در كشور در دولت فعلی نسبت به دولتهای نهم و دهم تقریباً نصف شد و اوضاع بازار را آشفته كرد. طرحهایی همچون مسکن اجتماعی و بازآفرینی شهری هم که در دولتهای یازدهم و دوازدهم مطرح شد بدون آنکه به مرحله اجرا برسد بایگانی شد.
سیدحسین افضلی، عضو كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: اعضای كمیسیون عمران مجلس برای بررسی وضعیت مسكن در كشور جلسهای را با حضور وزیر مسكن و دیگر متصدیان برگزار كردند. در این جلسه راهكارهای رونق بخش مسكن مورد بحث قرار گرفت كه وزیر راه بهشدت موافق ساخت مسكن برای كاهش التهابات این بخش بود، به همین دلیل اولین تصمیمی كه در این خصوص گرفته شد، به صفر رساندن قیمت زمین و كاهش هزینه تمام شده برای ساخت مسكن بود. این عضو كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اذعان كرد: استفاده از ظرفیتهای مغفول بخش خصوصی و استمداد از آنها برای ساخت مسكن دومین نكتهای بود كه در این جلسه مورد تاكید قرار گرفت، به همین دلیل قرار شد از ظرفیت شركتهای تخصصی كه اهلیت خود را به اثبات برسانند، استفاده شود. افضلی با بیان اینكه ساخت مسكن و عرضه آن به بازار میتواند در پایین آوردن قیمت خرید و اجاره مسكن مؤثر باشد، افزود: كارتهای اعتباری خرید مصالح، مقابله با دلالبازی و اخذ مالیات از خانههای خالی نیز میتواند در این امر مفید واقع شود ولی با این حال چون فاصله بین عرضه و تقاضا در شرایط كنونی زیاد است باید دولت به ساخت انبوه مسكن مبادرت ورزد. وی تصریح كرد: تولید مسكن در كشور با هر اسمی ازجمله مسكن مهر، اقدام ملی مسكن، مسكن امید و... اقدام مفیدی است و در این خصوص باید از تجربههای مفید قبلی استفاده كرد. عضو كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به كمكاری دولت در ساخت مسكن در سالهای گذشته گفت: متأسفانه تابهحال دولت متناسب با نیاز كشور مسكن نساخته است و این ایراد به دولت وارد است كه بخش مسكن را در سالهای گذشته به حال خود رها كرده و بهاصطلاح خوابانده است، به همین دلیل شاهد گرانیهای اخیر در این بخش هستیم.
راهکاری متفاوت برای احیای بازار مسکن
دکتر غلامرضا سلامی، کارشناس مسکن درباره طرح وزارت راه و شهرسازی به جام جم تصریح کرد: طرحی که وزارت راه و شهرسازی داده همان طرح مسکن مهر است که زمین رایگان در اختیار سازندگان قرار میگیرد و نرخ سود وام دریافت نمیشود. وی با بیان راهکاری برای ساماندهی بازارمسکن گفت: اگر دولت قصد ساماندهی بازار مسکن را دارد بهترین فرصت است که پیشفروش مسکن توسط وزارت راه و شهرسازی انجام شود. انجام این کار توسط دولت باعث جمعآوری سرمایههای سرگردان در جامعه خواهد شد و کشورهای پیشرفته این راهها را انتخاب کردند و نتیجه مطلوب هم به دست آوردند. سلامی با تاکید بر اینکه پیشفروش مسکن باید به وام مسکن اولیها متصل شود، افزود: اگر پیشفروش مسکن را با وام ساخت و تسهیلات مسکن اولیها گره بزنیم افرادی صاحبخانه میشوند که دارای منزل مسکونی نیستند و این کار مانع ورود دلالان به این حوزه خواهد شد.
مسکن مهر احیا میشود
دکتر مجتبی بیگدلی، رئیس کانون انبوهسازان کشور با اشاره به طرح وزارت راه و شهرسازی برای ساماندهی بازار مسکن به خبرنگار جام جم گفت: طرحی که اکنون وزارت راه و شهرسازی ارائه کرده همان مسکنمهر است و کانون انبوهسازان ایران آمادگی کامل برای اجرای طرحهای مردمی دولت مانند مسکن مهر را اعلام میکند. وی به عملکرد عباس آخوندی در وزارت راه و شهرسازی اشاره کرد و افزود: در پنج سالی که آقای آخوندی به عنوان وزیر راه و شهرسازی در دولتهای یازدهم و دوازدهم فعالیت کرد مسیر اشتباهی پیشگرفته شد و طرحهای ملی که در دولتهای نهم و دهم کلید خورده بود به حالت تعلیق درآمد. بیگدلی اضافه کرد: مسکن مهر بزرگترین پروژه عمرانی کشور بود که توانست قیمت مسکن را کنترل کند. در آن زمان همه بخشهای مربوط به ساختمان در کشور مشغول به کار بودند که در زمان وزارت آخوندی همه بیکار شدند و صنعت ساختمان به رکودی عمیق فرورفت. رئیس کانون انبوهسازان کشور با بیان اینکه سالانه حداقل یک میلیون مسکن نیاز داریم، تصریح کرد: اقتصاد ما به تولید مسکن گره خورده و با تولید و عرضه مسکن وضعیت اقتصادی بهتری را شاهد هستیم اما متاسفانه آخوندی در یک دولت خواست رویه و زیرساخت اقتصاد ایران را تغییر دهد که نه تنها آسیب جدی به بخش مسکن وارد کرد بلکه بخشهای دیگر اقتصاد نیز از این آشفتگی متضرر شدند.
تاخیر 6ساله
سید احسن علوی، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با جامجم بیان کرد: جلسات متعددی با وزیر راه و شهرسازی در خصوص بررسی وضعیت مسکن برگزار کردیم و طی این جلسات به این نتیجه رسیدیم که باید در سال 98 حدود 400 هزار واحد مسکن در اقصی نقاط کشور ساخته شود تا بخش مسکن رونق بگیرد. وی افزود: در این طرح قرار است زمین به صورت رایگان و مصالح نیز با قیمت کمتری در اختیار انبوهسازان قرار گیرد، با این حال به نظر میرسد دولت نیز باید تسهیلات بانکی ویژهای برای ساخت مسکن اختصاص دهد. نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: بانک مرکزی و وزارت صمت نیز باید در این امر به وزارت راه و شهرسازی کمک کنند تا این وزارتخانه بتواند نیمی از میزان یک میلیون واحد مسکنی را که هر سال مورد نیاز است تأمین کند. علوی با بیان اینکه قیمتهای سرسامآور مسکن در چندماهه اخیر متقاضیان را دچار شوک کرده است، تصریح کرد: دولت باید تمام تلاش خود را بکند تا ساخت و تولید مسکن ادامهدار باشد تا در سالیان آینده نیز دچار این مشکل نشویم. وی در خصوص تأخیر شش ساله دولت در ساخت مسکن مهر، گفت: قبول دارم که دولت در این زمینه بسیار کمکاری کرده ولی به نظر بنده دلیل اصلی این امر بوروکراسی طولانی اداری بوده است، با این حال امیدوارم دولت به سرعت با ساخت این 400 واحد بخشی از مشکلات فعلی را حل کند. نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در پایان اذعان کرد: دولت باید با اخذ مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر خانههای خالی مشکلات فعلی را حل کند.
جزئیات بسته جدید رونق مسكن
وزیر راه و شهرسازی بسته جدید رونق مسكن شامل واگذاری زمین دولتی، كاهش ۵۰ درصدی هزینه صدور پروانه و مجوزها، اعطای ۲۵میلیون وام ساخت با نرخ سود صفر درصد و خرید مصالح از بازار تعهدی با تخفیف ۳۰ درصدی را ابلاغ كرد.
به گزارش فارس، محمد اسلامی در نامهای به مدیران كل راه و شهرسازی استانها دستور داد با اهتمام ویژه و با محوریت سازمان ملی زمین و مسكن، حداكثر توان و تلاش خویش را برای احداث پروژههای آمادهسازی زمین، انبوهسازی و خدماتی با مشاركت بخش خصوصی بهكار گیرند.
اسلامی در ابلاغیه جدید خود به مدیران كل راه و شهرسازی استانها تأكید كرد: در راستای منویات رهبر معظم انقلاب در جلسه با كارگزاران نظام و تحقق شعار تولید و در راستای تحقق اهداف دولت و دستورات ریاست جمهوری در بخش تولید مسكن، یكی از سیاستهای اصلی این وزارتخانه احداث پروژههای آمادهسازی زمین، انبوهسازی و خدماتی از طریق مشاركت با بخش خصوصی تعیین شده است.
در ادامه این ابلاغ خطاب به مدیران كل راه و شهرسازی تصریح شده است: انتظار دارد با اهتمام ویژه اداره كل و با محوریت سازمان ملی زمین و مسكن، حداكثر توان و تلاش خویش را برای اجرای صحیح و بهموقع آن به كار گرفته تا در حداقل زمان ممكن این وظیفه ملی به نتیجه مطلوب و مورد انتظار رسیده و با عنایت باریتعالی شاهد نتایج مثبت آن در آینده نزدیك باشیم.
براساس این طرح و ابلاغ صورت گرفته برای شكلگیری جریان پایدار تولید مسكن، لازم است از توان بخش خصوصی استفاده و ادارات كل راه و شهرسازی با همكاری سازمان ملی زمین و مسكن برای اجرای طرح اقدام ملی در زمینه انبوهسازی مسكن با مشاركت بخش خصوصی اقدام كنند.
در برنامه وزارت راه، ساخت ۴۰۰ هزار مسكن در مدت دو سال و تا سال ۹۹ در دستور كار قرار دارد. در این برنامه مهمترین موضوع، كاهش هزینه مسكن در قیمت تمام شده است.
با توجه به اینكه زمین بیش از ۶۰ درصد هزینه مسكن را به خود اختصاص میدهد، در برنامه وزارت راه تلاش شده با واگذاری زمینهای دولتی به سازندگان، هزینه ساخت كاهش یابد. همچنین علاوه بر زمینهای وزارت راه و شهرسازی بر اساس دستورالعمل رئیسجمهور تمام دستگاههای دولتی موظف شدهاند زمینهای دولتی را برای ساختوساز در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند.
واگذاری زمین دولتی، كاهش ۵۰ درصدی هزینه صدور پروانه و مجوزها، ۲۵ میلیون وام ساخت با نرخ سود صفر درصد و خرید مصالح از «بازار تعهدی» با تخفیف ۳۰ درصدی، بخشی از برنامه بسته جدید رونق مسكن است. راهاندازی «بازار تعهدی» مصالح بخش دیگری از طرح اقدام ملی است كه براساس آن، قراردادی بین بانك مسكن، بنیاد مسكن و شركت تأمین مصالح ساختمانی امضا میشود. سازوكار بازار به این صورت خواهد بود كه سازندگان، نیاز مصالح سالانه خود را اعلام میكنند و شركت تأمین مصالح را بهصورت عمده میخرد كه قیمت آن تقریبا ۲۸ تا ۳۰ درصد كمتر از نرخ بازار است.
کنار گذاشتن تفکرات آخوندی
محمود غفاری، عضو هیات مدیره انجمن انبوهسازان استان تهران طرح وزارت راه و شهرسازی برای رونق تولید این بخش را عملی دانست و به جام جم گفت: اگر وزارت راه و شهرسازی مکانهایی که قرار است در آن مسکن ساخته شود را مشخص و اعلام کند انبوهسازان با رغبت بیشتری پا به میدان میگذارند و از همین الآن آمادگی خود را نسبت به این موضوع اعلام میکنند.
وی به مقایسه وزرای راه و شهرسازی در دولتهای یازدهم و دوازدهم پرداخت و افزود: شش سال است که انبوهسازان از اقتصاد کشور به دلیل سیاستهای وزیر سابق راه و شهرسازی کنار گذاشته شدند اما اکنون دوباره به خواست وزیر جدید و دولت وارد میدان شدند و قطعاً بازار مسکن به تعادل خواهد رسید.
غفاری اضافه کرد: سیاستهای آقای اسلامی به عنوان وزیر راه و شهرسازی مردمی است و قصد خدمت به مردم و اقتصاد کشور را دارد و به الگوهای غربی برای ساماندهی و رهاسازی اقتصاد اعتنایی ندارد.
برنامه 2ساله وزارت راه برای ساخت
900 هزار واحد مسكن
سید ابوالفضل موسوی بیوكی، نایبرئیس كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی درخصوص طرح اقدام ملی مسكن گفت: وزارت مسكن و شهرسازی جهت رونق بخش مسكن برنامهای دوساله برای ساخت 400 هزار واحد مسكن در سال 98 و 500 هزار واحد مسكن در سال 99 را به سازمانهای تابعه ابلاغ كرده است. وی افزود: 200 هزار واحد مسكن در بافتهای فرسوده، 100 هزار واحد مسكن در شهرهای زیر 20 هزار نفر و روستاها و 100 هزار واحد آن در شهرهای جدید ساخته خواهد شد.
نایبرئیس كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تصریح كرد: هرچند به لحاظ كمی میتوان گفت ساخت این 900 هزار واحد مسكن مشكلات بزرگ بخش مسكن را حل نخواهد كرد ولی با این حال با مدیریت درست این قضیه امیدواریم بخشی از مشكلات بخش مسكن مرتفع شود. موسویبیوكی با بیان این نكته كه مهم نیست روی این طرح دولت چه اسمی گذاشته است، گفت: دولت در شش سال گذشته در بخش مسكن كمكاری كرده بود، هرچند كه وزارت راه و شهرسازی تمام هم و غم خود را روی تكمیل مسكن مهر گذاشته بود.