به خاطر یك مشت شكلات
صادر نکردن مجوز برای احداث سد، موضوع تازهای نیست. بیشمار نمونه از سدهایی وجود دارد كه همچنان بسیاری بر غیركارشناسی بودن آن نظر دارند یا حتی فراتر از آن معتقدند همه آنها بدون كسب مجوز یا همان مطالعات ارزیابی ساخته شدهاند. اما باید بدانیم كلا ساخت هر سازهای كه رژیم هیدرولوژیك رودخانه را تغییر میدهد، نیاز به مجوز دارد و حتما باید این مجوز در قالب مطالعات ارزیابی شده اخذ شود. خود جهاد كشاورزی هم در قالب عملیات آبخیزداری مجوز گرفته است كه سدهایی با ارتفاع كم بسازد كه این مورد چالشهایی را به همراه داشته به این مفهوم كه گمان میكنند این سدها دیگر نیاز به گزارش ارزیابی سازمان محیط زیست ندارد، اما طبق قانون از آنجا كه این سدها رژیم هیدرولوژیك را تغییر میدهد آنها هم حتما باید ارزیابی محیط زیست را داشته باشد وگرنه سازمان محیط زیست از نظر قانونی به راحتی میتواند ورود كند و جلوی پروژه را بگیرد.
میزان تخریب جنگلها هنگام سدسازی بستگی به ارتفاع سد دارد، هر قدر شیب آن منطقه كه سد در آن احداث میشود، بیشتر و دره عمیقتر باشد گسترش سطح دریاچه كمتر میشود و میزان تخریب كاهش پیدا میكند و هر قدر این سدها در منطقه كمشیبتری ساخته بشوند (مثل سد كرخه) وسعت تخریبشان بسیار افزایش پیدا میكند، به طور متوسط سدهایی كه در كشورما ساخته میشوند بین 150 تا 200 هكتار از جنگلهای هیركانی را زیر آب میبرند و همچنین چند ده هكتار از جنگلها به واسطه جادهسازی برای تامین مصالح و غیره تخریب میشوند.
سد لاسك كه سد كوچك و در حال ساخت است حدود صد هكتار از جنگلها را زیر آب میبرد و حدود 50 تا 60 هكتار از جنگل را به واسطه تامین منابع نابود میكند و حدود 60 هكتار هم بهواسطه جادهكشی از بین میرود.
یعنی بیش از 200 هكتار از جنگلهای هیركانی بهواسطه همین ساخت سد كوچك از بین میرود. اگر ارزیابی محیط زیست برای احداث سد مثبت اعلام شود در آن زمان طبق بند «ب» ماده 12 قانون بهرهوری كشاورزی سازمان جنگلها میتواند در قبال قطع درختان و تخریب جنگل بر اثر اجرای پروژه خسارت طلب كند. ولی سازمان جنگلها میتواند اصلا موافقت نكند برای قطع این درختها و حتی اعتراض كند به جریان ارزیابی و درخواست بازنگری در فرآیند ارزیابی را داشته باشد. به عنوان مثال در مورد سد لاسك چون گونه درخت شمشاد ایرانی در حال تخریب است -كه یك نسخه خطی و یگانه است و در هیچ كجای دیگر جهان بهجز ایران وجود ندارد -سازمان جنگلها میتواند بهواسطه همین دادهها یك بازنگری در گزارش اولیه ارزیابی این سد داشته باشد.
هر چند كلا گزارش ارزیابی در دوره خانم ابتكار در محیط زیست كلا رد شد و با آمدن آقای كلانتری دوباره این گزارش ارزیابی بهراه افتاد! خیلی بدیهی است كه بدانیم همه مزایای احتمالی احداث سد در چنین مناطقی در برابر معایبش ناچیز است. هر درخت 50 ساله به واسطه 33 نوع خدمتی كه ارائه میدهد حدود 200 هزار دلار ارزشگذاری میشود. حالا شما تصور كنید ما چه ثروت بینظیری را به باد میدهیم. درست مثل این است كه شما الماس بدهید و شكلات بگیرید.
میزان تخریب جنگلها هنگام سدسازی بستگی به ارتفاع سد دارد، هر قدر شیب آن منطقه كه سد در آن احداث میشود، بیشتر و دره عمیقتر باشد گسترش سطح دریاچه كمتر میشود و میزان تخریب كاهش پیدا میكند و هر قدر این سدها در منطقه كمشیبتری ساخته بشوند (مثل سد كرخه) وسعت تخریبشان بسیار افزایش پیدا میكند، به طور متوسط سدهایی كه در كشورما ساخته میشوند بین 150 تا 200 هكتار از جنگلهای هیركانی را زیر آب میبرند و همچنین چند ده هكتار از جنگلها به واسطه جادهسازی برای تامین مصالح و غیره تخریب میشوند.
سد لاسك كه سد كوچك و در حال ساخت است حدود صد هكتار از جنگلها را زیر آب میبرد و حدود 50 تا 60 هكتار از جنگل را به واسطه تامین منابع نابود میكند و حدود 60 هكتار هم بهواسطه جادهكشی از بین میرود.
یعنی بیش از 200 هكتار از جنگلهای هیركانی بهواسطه همین ساخت سد كوچك از بین میرود. اگر ارزیابی محیط زیست برای احداث سد مثبت اعلام شود در آن زمان طبق بند «ب» ماده 12 قانون بهرهوری كشاورزی سازمان جنگلها میتواند در قبال قطع درختان و تخریب جنگل بر اثر اجرای پروژه خسارت طلب كند. ولی سازمان جنگلها میتواند اصلا موافقت نكند برای قطع این درختها و حتی اعتراض كند به جریان ارزیابی و درخواست بازنگری در فرآیند ارزیابی را داشته باشد. به عنوان مثال در مورد سد لاسك چون گونه درخت شمشاد ایرانی در حال تخریب است -كه یك نسخه خطی و یگانه است و در هیچ كجای دیگر جهان بهجز ایران وجود ندارد -سازمان جنگلها میتواند بهواسطه همین دادهها یك بازنگری در گزارش اولیه ارزیابی این سد داشته باشد.
هر چند كلا گزارش ارزیابی در دوره خانم ابتكار در محیط زیست كلا رد شد و با آمدن آقای كلانتری دوباره این گزارش ارزیابی بهراه افتاد! خیلی بدیهی است كه بدانیم همه مزایای احتمالی احداث سد در چنین مناطقی در برابر معایبش ناچیز است. هر درخت 50 ساله به واسطه 33 نوع خدمتی كه ارائه میدهد حدود 200 هزار دلار ارزشگذاری میشود. حالا شما تصور كنید ما چه ثروت بینظیری را به باد میدهیم. درست مثل این است كه شما الماس بدهید و شكلات بگیرید.
تیتر خبرها