كلاسیكها زندهاند
جواد محقق، شاعر و پژوهشگر با اخلاق شعر و ادبیات میگوید: تقریبا در سالهای آخر قبل از انقلاب، بعضی از شاعران نوگرا مرگ شعر كلاسیك و غزل را اعلام كرده بودند، در حالیكه این قالبها امروز رواج زیادی دارند.
این شاعر در گفتوگو با ایسنا، درباره میزان اثرپذیری ادبیات معاصر از آثار ادبی كهن اظهار كرد: چون ما فقط در شعر پیشینه درازمدتی داریم در زمینه شعر میتوان اظهارنظر كرد. در زمینه داستان و داستان كوتاه خیلی نمیتوان درباره این اثرپذیری حرفی زد چون بیشتر در سالها و سدههای اخیر نمود داشته است و در گذشته خیلی دیده نمیشد. فقط گونههایی از آنها همانند حكایتها و غیره بودند كه از جمله آنها میتوان به «سمك عیار» اشاره كرد.
او افزود: آنچه امروز به عنوان ادبیات داستانی جدید شناخته میشود، در كشور ما به این شكل و شمایل خیلی پیشینه بلندمدتی ندارد. اما در حوزه شعر ما كشوری با سابقه طولانی هزار و اندیساله هستیم و آثار متعددی در دوران مختلف تاریخی و در قالبهای متفاوت و گوناگون داریم كه برای امروز مانده است. تأثیرگذاری این آثار بر شعر معاصر در تداوم بعضی از این قالبها تا دورههای مختلف است كه گستردهترین آنها را شاید باید قالب غزل، دوبیتی و رباعی دانست. در سالهای بعد از انقلاب هم مثنوی دوباره احیا شد و قالب رباعی هم گستردگی بیشتری نسبت به گذشته پیدا كرد. غزل هم به عنوان یكی از اصلیترین قالبهای سالهای اخیر دوباره خودش را نشان داد. اما از قالبهای دیگر مانند انواع ترجیعبند، مخمس، مسدس و... خیلی كمتر استفاده شده است. گرچه در قالبهای گذشته كه امروزه استفاده میشوند هم كارهایی صورت گرفته كه از نظر محتوایی شاید نشود به راحتی گفت ادبیات شعری معاصر ما به سمتوسوی محتوای ادبیات شعری گذشته رفته است.
محقق در ادامه با اشاره به تداوم محتوای آیینی از گذشته تا امروز گفت: یكی از حوزهها، حوزه شعر عرفانی است كه در این حوزه خیلی خبری از آن نوع عرفان گذشته در شعر نو نیست، اما محلهای دیگری از ادبیات گذشته ما به لحاظ محتوا به ویژه در ادبیات آیینی همچنان تداوم داشته و دارد و نه تنها تداوم داشته بلكه در قالبهای متعددی اعم از قالبهای كلاسیك، نئوكلاسیك، نو و... گسترش یافته است. برای همین شعر آیینی گستره بیشتری را نسبت به گذشته به خود اختصاص داده است. ما امروز شعرهای فراوانی با عنوان شعرهای نبوی، علوی، فاطمی، رضوی، مهدوی و... داریم كه در گذشته سابقه نداشته و قالب اینها هم البته اغلب قالبهای كلاسیك است.
تیتر خبرها