پارتیتور یكی از به یاد ماندنیترین ساختههای حسین علیزاده رونمایی شد
نینوا روی کاغذ
سالهای كودكیاش در یكی از محلههای قدیمی تهران گذشته است. همان سالها جادوی صداهایی میشود كه در ماه محرم و صفر و عزاداری امام حسین(ع) به گوشش میخورد. نواها را فراموش نمیكند. بزرگ كه میشود، زندگی اش با موسیقی گره میخورد. او باز هم نواهای به یاد ماندنی دوران كودكیاش را فراموش نكرده و جایی در گنجینه ذهنش نگهشان میدارد. او میتواند موسیقی را با نگاهی متفاوت درك كند و به خلق اثر هنری بپردازد. حسین علیزاده، هم سنت موسیقی را خوب میآموزد و هم میداند چگونه سنتهای موسیقایی را در دل نوآوریهای منحصر بهفردش یك گام به جلو هدایت كند. او میشود آهنگساز و نوازندهای كه علاوه بر نوشتن چند كتاب آموزشی و سرپرستی گروههای عارف، شیدا و... موسیقیهای بینظیری هم برای فیلمهای سینمایی كشورمان میآفریند. در كنار موفقیتهای داخلی و خارجی متعددش، خلقیات خاص خودش را هم دارد. بهراحتی به جایزه «شوالیه» فرانسویها نه میگوید و دست رد به سینهشان میزند، اما وقتی در یك برنامه در شهر شیراز به او عنوان شهروند افتخاری این شهر را اعطا میكنند، با اشتیاق میپذیرد و آن را از شوالیه ارزشمندتر میداند. او موسیقی را زندگی میكند. از هر آنچه موسیقی را تحتتاثیر قرار دهد یك قدم فاصله میگیرد. آلوده سیاست و موقعیتهای فریبندهای كه میتواند در مسیر هر هنرمند شناخته شدهای قرار بگیرد، نمیشود. با هنر آغاز كرده، با هنر میماند و هنرمندانه ادامه میدهد. او سختترین كارها را انجام میدهد تا تسلیم سادهترهایی كه میتوانند از هنر دورش كنند، نشود. حالا فكرش را بكنید چقدر حسین علیزاده بودن دشوار است. در میان آلبومهای موسیقی و اجراهای صحنهای علیزاده كه اغلب كارهایی درخشان و قابل تامل محسوب میشوند، «نی نوا» جایگاه دیگری دارد. اثری ارزشمند و قوی كه مخاطبان موسیقی از عوام گرفته تا خواص و افرادی با سلیقههای مختلف دوستش دارند و در حافظه ایرانیان جایگاه خاص خود را دارد. اثری كه البته به گفته سید عباس سجادی مدیر عامل بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران، اشتیاق مخاطبان را نه تنها در ایران كه در آن سوی مرزها نیز برانگیخته و بهعنوان یكی از به یادماندنی ترین آثار موسیقایی ملی ایران دارای شهرتی جهانی است. «پارتیتور دستنویس نینوا» یعنی همین اثر ایرانی و جهانی علیزاده عصر روز جمعه در فرهنگسرای نیاوران رونمایی شد، جمعی از استادان برجسته موسیقی دور هم جمع شدند، از علیزاده، آثارش و ارزشمندی «نینوا» حرف زدند و پارتیتور دستنویس این اثر را هم رونمایی كردند. علی بوستان، مدیر اجرایی موسسه «تار و پود» كه این اثر را منتشر كرده هم در این آیین مورد تحسین حاضران قرار گرفت و از او خواستند در موسسه رویه انتشار چنین آثاری را ادامه دهند. فارغ از اینكه در این آیین رونمایی چه گذشت و حاضران چه گفتند، میرویم سراغ اینكه «نی نوا» از كجا آغاز شده، ایدهاش چگونه در ذهن علیزاده شكل گرفته و چطور تبدیل شده به یكی از ماندگارترین نواهای موسیقی ایران. هر چند به نظرات بزرگان موسیقی درباره انتشار پارتیتورهای این اثر، موسیقی و همچنین خالقش میپردازیم، اما مفصلش را میتوانید در خبرگزاریها و سایتها بخوانید و ببینید در این آیین چه گذشته است.
برویم سراغ ماجرای «نی نوا»؛ آلبومی كه مهر ۶۲ توسط موسسه فرهنگی - هنری ماهور روانه بازار موسیقی شد. خیلی زود محبوبیت عمومی پیدا كرد و حتی موجب شد علیزاده در سطح بینالمللی هم بتواند خود را بیشتر بشناساند. در این آلبوم، نی، نقش یك راوی را دارد و مصرع نخست از نینامه مولوی، یكی از مواردی بوده كه علیزاده از آن ایده گرفتهاست. تكنوازی نی در این آلبوم توسط جمشید عندلیبی انجام شدهاست.«نینوا» دومین اثری بود كه علیزاده برای اركستر ساخت و به دلیل علاقهاش به دستگاه نوا، از این دستگاه برای نوشتن این قطعه استفاده كرد. هر چند نی نوا را خیلیها قطعهای كاملا مذهبی میدانند اما علیزاده خودش میگوید نوعی خاطرهنویسی موسیقایی از سالهای آغازین دهه 60 است كه در آن آیینهای مذهبی هم الهامبخش بوده است.
«نینوا» زمانی پخش شد كه پیش از آن هنرمندان مختلف عمدتاً از آواز به عنوان عنصر اصلی در موسیقی خود استفاده میكردند و از اینرو كه یك آلبوم ایرانی تنها با تكیه بر سازهای گوناگون بتواند به محبوبیت فراگیر در جامعه برسد، در نوع خود بااهمیت جلوه میكرد. استفاده از ریتم، سازآرایی گوناگون و فرم چندصدایی كه مورد آخر در آن زمان در بین آثار ایرانی تازگی داشت، از عواملی هستند كه منتقدان در موفقیت اثر از آن نام میبرند.
علیزاده از «نینوا» میگوید
بنا به گفته علیزاده، نوشتن نینوا حدود دو سال و ایده ساختنش حدود چهار تا پنج ماه زمان برده است. نتیجه و فكرهای اولیه نینوا برای او در ۲۳، ۲۴ سالگی شكل گرفته و او این ایده را در تكنوازیها واجراهایش به شكلهای گوناگون اجرا میكرد.
او در یكی از مصاحبههایش میگوید، زمانی كه این قطعه را میساخته، به دلیل جنگی كه در آن دوره بین ایران و عراق وجود داشت و مبهم بودن نتیجه جنگ، همراه با نوشتن نتها اشك میریخته: «من همیشه نتایج این جنگ را میدیدم و همه چیز را درهالهای میدیدم كه مثلاً نتیجه جنگ چیست؟» او بر این باور است كه در آن دوره، خیلیها مسائل هیجانبرانگیز جنگ را دیدند، اما او جنایت دشمن را میدید و «نینوا» را مربوط به حس و حال آن زمان میداند.
علیزاده همچنین میگوید: «نی نوا» تجربه جالبی بود، برای اینكه آن را از خواص و عوام، همه دوست داشتند. من یك عمر كار كرده و به ردیف مسلط بودم. میدانستم كجاها و به چه شكلی از اركستر استفاده شود و كجا نِی بیاید كه شنونده احساس نكند در كنار ملودیهای ایرانی، اركستر یك شكل اضافی دارد. ملودیها طوری است كه برای گوش ایرانی خیلی آشنا و نوازشگر است. ضمن این كه آثاری كه به وجود میآیند، به شرایط آن دوره و سنخیت با آن شرایط بستگی دارند. به نظرم، «نینوا» بازگوكننده شرایط خودش هست و برای مردم یادگار دورانی است كه تلخی و شیرینی زندگیشان را در آن میبینند. شاید هم تلخیاش بیشتر باشد. البته من غمی كه در نینوا هست را دوست دارم. یعنی این حسی بود كه من خودم داشتم و فكر میكنم آن موقع به شكلی همزبان و همدل شدن با مردم بود. مردم این را خیلی خوب جذب كردند.
آهنگساز و نوازنده جوان
علیزاده زمان انتشار آلبوم 32 سال دارد و جمشید عندلیبی نوازنده جوان نی 26 سال، اما وقتی كنار هم قرار میگیرند، كاری میكنند كارستان. عندلیبی برحسب علاقهاش برای همكاری در كار جدید با محوریت نی، پیشنهاد همكاری نواختن نی در نینوا را به علیزاده میدهد و در این كار از نی هفتبند كه ریشه در اصفهان و مركز ایران دارد، استفاده میكند.
علیزاده درباره استفاده از نی در این آلبوم میگوید: شاید انگیزه من آن زمان این بود كه ساز نی را به نوعی به صحنه بیاورم. چون ساز نی نسبت به سازهای دیگر در آن زمان خیلی مهجور بود، با اینكه نی ساز مهمی در موسیقی ایرانی است، ولی تنها در تكنوازی از آن استفاده میشد و انگیزه من تركیب این ساز با سازهای دیگر بود.
از طرف دیگر عندلیبی در تازه ترین گفتوگویش با عباس سجادی كه در فضای مجازی منتشر شد، میگوید: علیزاده آهنگساز هوشمندی است، اجازه میدهد نوازنده هم نظر بدهد و نظرش را اعمال میكند، برای همین ممكن است از برخی بخشها چند برداشت مختلف ضبط شده و آنها را بعدا بررسی میكند، نتیجه كار هم میشود اینكه هنوز از كشورهای خارجی مرا دعوت میكنند و میپرسند چطور برای این قطعه نواختهام كه این همه ماندگار شده است.
مسابقات هنری!
علیزاده در آیین رونمایی از «پارتیتور دست نویس نینوا» هم حرفهای جالبی میزند. او میگوید: متاسفانه ما درگیر روزمرگی هستیم و به عنوان هنرمند درباره پرواز خیالمان با هم صحبت نمیكنیم. او میافزاید: در هنر مسابقه معنی ندارد و با مسابقه راه برای ابراز عشق از میان میرود. ما هنگام پرداختن به هنر و خلق اثر هنری گوهری را به هم امانت میدهیم. كاش به جای صحبت از كمبودها درباره ذهن و قلبمان صحبت كنیم و دریابیم كه چه شد كه این قطعه
ساخته شد.
میبینید كه... هنوز هم امیدوار است، هم به مسیری كه رفته و میرود و هم به فرداهایی كه هر چند حالا در دل مسابقات پولسازی خوانندگان و شركتهای موسیقی تیره و تار به نظر میرسند. هنر كه جای مسابقه نیست، «نی نوا» كه محصول یك مسابقه نیست، محصول عشق است و صحنه هم هیچ وقت از عشق خالی نمیشود.
-
میگفتند كیروش بازی را به قطر فروخته!
-
پوست اندازی تلگرام
-
مرقومـهای برای قهرمــان
-
مادر دهه شصتی عـروسها
-
قاتل کثیف !
-
موج منفی را کوتاه کنیم
-
نینوا روی کاغذ
-
#صاحبخانه_خوب دمت گرم!
-
پیام عقبنشینی افایتیاف
-
دانستن حق مردم است!
-
جای وزارت بازرگانی خالی نیست
-
عاشقانهای در حاشیه شکار پهپاد
-
مقاومت فعال در برابر اف.ای.تی.اف
-
عاشقانهای در حاشیه شکار پهپاد
-
ماهاتیر محمد: این آمریکاست که ایران را تحریک میکند
-
سیاستمدار کویتی: ترامپ از همه خطوط قرمز خود عقبنشینی کرد