با گذشت بیش از 2 هفته از آغاز پویش صاحبخانه خوب، جامجم از واکنشها و اثرات این حرکت مردمی میگوید
مأموریت تلویزیون برای اجارهنشینها
شبكه سه بانی راه انداختنش شد و كمكم هشتگهایش فضای مجازی را پر كرد. پویش صاحبخانه خوب را میگوییم؛ همانی كه نخستین بار 30 خرداد 98 مجری برنامه سلام صبحبخیر از شكلگیریاش گفت و از مخاطبان خواست ضمن پیوستن به آن، صاحبخانههای خوب و خوش انصافی كه میشناسند را هم به این برنامه و هم در فضای مجازی معرفی كنند. این پویش قرار است سنگ محكی باشد بر عیار دلرحمی مردم نسبت به یكدیگر و تا حدودی جای خالی واقعبینی در وضع كردن نرخ اجارهبها و... در شرایط اقتصادی نه چندان بهسامان مردم را پر كند. منتقدان و طرفداران این پویش كم نیستند. عدهای آن را انفعال در برابر سیاستهای دولتمردان و به روی خود نیاوردن میدانند و عدهای هم با تحسین این حركت، آن را غنیمتی میان بلبشوی بازار مسكن و بالا رفتن بیحساب و كتاب اجارهها عنوان میكنند و راهی برای امیدوار بودن به حیات انسانیت و دستگیری همنوع میشمارند. در این گزارش نگاهی به خوب و بد این پویش از نگاه موافقان و منتقدان انداختهایم.
حسین كلهر، 30 خرداد در برنامه صبحگاهی شبكه سه سیما درباره این پویش گفت: «صاحبخانه خوب درباره این است: قیمتها نسبت به سال گذشته همین موقع یكهو حدود سه برابر شد، صاحبخانهها هم خرج دارند و یكی از محلهای مهم درآمدشان گرفتن كرایه خانه از مستاجرانشان است. هر چقدر مجلس و دولت و... خواستند قانونهایی را بیاورند كه یك خرده صاحبخانهها را به لحاظ قانونی مجاب كند تا كرایهها را بالا نبرند، سقف گذاشتند و... كسی گوشش بدهكار نبود؛ برای همین با بروبچههای شبكه سه تصمیم گرفتیم پویشی راه بیندازیم كه آقا میدانیم میتوانید كرایه را ببرید بالا، میدانیم خرجتان بالا رفته منتها اگر راه دارد با مستاجراتون در قالب پویش صاحبخانه خوب كنار بیایید.»
شبكه 3 چه میكند؟
محسن یزدی، قائممقام شبكه سه سیما از همه مستاجران كشور میخواهد اگر تجربههای شیرین و امیدواركنندهای در خصوص رابطه صاحبخانه و مستاجر دارند به پویش صاحبخانه خوب بپیوندند و بانی شوند تا مردم ایران این صاحبخانههای خوب را بشناسند تا منصف بودن در جامعه یك مزیت و مایهای برای فخر شود.
مستاجران راضی میتوانند ازطریق برنامه سلام صبح بخیر صاحبخانه خوب خود را معرفی كنند تا شبكه سه هرهفته این صاحبخانههای بامرام را به سفر كربلا بفرستد. مردم همچنین میتوانند با نشان پویش صاحبخانه خوب عكس بگیرند و در فضای مجازی به اشتراك بگذارند تا شبكه سه، به قید قرعه یك نفر از صاحبان عكسهایی كه بیشترین لایك را خورده انتخاب كند و بهشان سفر مشهد هدیه دهد.
#به_هم_رحم_كنیم
یكی از هشتگهایی كه كاربران اینستاگرام پس از معرفی این پویش در حال انتشار آن هستند، #به_هم_رحم_كنیم است. هشتگی كه در كنار #صاحبخانه-خوب هر روز تعدادش بیشتر و بیشتر میشود و ضرورت مدارا در این شرایط را یادآوری میكند و در قالب پستهایی كه با این هشتگها منتشر میشود، میگوید نمیتوان در انتظار تصمیمهای بزرگتر دست روی دست نهاد یا به بهانه نوسانات اقتصادی بیحساب و كتاب روی اجارهبها گذاشت و نسبت به مسؤولیت انسانی و اجتماعی خود بیتفاوت بود.
این كه نشد كار...
در مقابل، عدهای نهتنها با این پویش همراه نشدند بلكه آن را اساسا حركتی سطحی و انداختن بار گرانیها بر دوش مردم میدانند. منتقدان معتقدند این پویش خیال دولت را برای تجدیدنظر كردن در قوانین راحت میكند و تقصیر نابسامانی بازار مسكن و رقمهای سرسامآور اجاره را بر گردن مردم میاندازد؛ مردمی كه در اصل قضیه هیچ نقشی ندارند و تنها نام صاحبخانه را یدك میكشند و به جرم آن باید اسیر این بازیهای روانی شوند و از حق مسلم و قانونی خود بگذرند.
در این مورد رسانههای مختلف نیز دیدگاههای متفاوتی را بیان كردند، مثلا رسانهای نوشت: «پس از گذشت یك سال، بهتازگی محمدعلی دهقان دهنوی، معاون اقتصادی وزارتخانه از آماده شدن كلیات این لایحه خبر داده و گفته در صورت تأیید وزیر اقتصاد، این لایحه بهزودی تحویل مجلس خواهد شد.»
البته در صورت انجام این كار نیز مشخص نیست كه چند سال طول خواهد كشید تا این لایحه تصویب و اجرایی شود.
شاید پویش «صاحبخانه خوب» هم در واكنش به همین تعللها و روندهای فرسایشی قانونگذاری باشد اما چنین حركتی از سوی صداوسیما، به معنی محول كردن وظایف بخشی از حاكمیت به حوزه عمومی و سطح فردی است؛ به عبارت سادهتر این هم مثل واكنش وزیر پیشین بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به حرفهای یكی از شهروندان است كه از كمبود خدمات فیزیوتراپی در شهرش گلایه كرده بود و قاضیزادههاشمی در پاسخ گفته بود «خودت بمال!» این سطح از مسؤولیتنشناسی در حقیقت انحراف اذهان از وظایف مسؤولان است كه به شهروندان القا میكند اگر قیمت مسكن به طور افسارگسیختهای بالا رفته و هزاران مستأجر حتی برای تأمین ودیعه و اجاره خانه مشكل دارند، این نه كوتاهی دولتمردان و قانونگذاران بلكه تقصیر «صاحبخانه بد» است؛ بنابراین كاری از كسی برنمیآید مگر «صاحبخانه خوب».
شهروندان هم به جای اینكه از مسؤولان توقع بهبود اوضاع را داشته باشند، هشتگ «صاحبخانه خوب» را دنبال كنند!
هنرمندان هم پیوستند؟
روز آغاز پویش، پیام دهكردی، مجتبی امینی و جواد افشار، بازیگر، تهیهكننده و كارگردان سریال گاندو مهمان برنامه سلام، صبح بخیر بودند و در ادامه حرفهای مجری برنامه در اینباره، آنان هم از تجربه اجارهنشینی خود گفتند.
دهكردی گفت، همچنان مستاجر است و صاحبخانه بینظیری دارد كه سه سال گذشته هچ مبلغی را به اجارهبها اضافه نكرده است. در روزهای بعدی و تا كنون هم بازیگران و هنرمندان بسیاری به راه افتادن این پویش واكنش نشان دادند كه در میان آنها، منتقد و طرفدار كم نیست. همچنین دیگر برنامههای شبكه سه سیما مثل عصر جدید و سایر شبكههای سیما نیز به این پویش پیوستند و در ارتباط با همهگیر شدن آن صحبت كردند.
رسول نجفیان یكی از هنرمندانی است كه در این مورد اظهار نظر كرده و گفته است: در كنار مسؤولان مملكتی لازم است كه خود مردم هم به داد هم برسند یعنی آنها كه نیاز مادی ندارند لااقل كرایهخانه را افزایش ندهند و البته مدیران هم میتوانند برای آنهایی كه اجارهخانه را افزایش نمیدهند مشوقهایی داشته باشند و فیالمثل در دریافت عوارض یا صدور قبوض آب و برق و گاز به صاحبخانههای باوجدان تخفیف دهند.
او با اشاره به نقش رسانههای جمعی در اینباره و پویش «صاحبخانه خوب» گفت: قطعا تولیدات برنامههایی كه ضرورتهای جامعه، خواستهها و نیازهایشان را متجلی سازند میتواند خیلی موثر باشد.
لازم نیست همه چیز شعاری و گل درشت باشد بلكه باید از طریق تولیدات واقعگرا به مخاطبان آموزش داد.
درباره درد اجارهنشینان سریال بسازند
احمد نجفی، بازیگر، كارگردان و تهیهكننده:
من خودم اجارهنشینم و وظیفه خودم میدانم در محصولاتی حضور داشته باشم كه از درد جامعه بگوید. اجارهنشینی درد است، چون مدام قیمتها بالا میرود و نمیتوان حتی برای دو سال زندگی اجاره نشینی برنامهریزی كرد. خیلی خوب است كه گروهی به فكر افتادهاند و به طریق فرهنگی میخواهند آداب معاشرت صحیح صاحبخانه با مستأجر را فراهم كنند، ولی مسأله آنجاست كه تا مدیران اقتصادی بالادستی راهی برای مهار افزایش اجارهبها فراهم نكنند آش همین آش است و كاسه همین كاسه. باید درباره واقعیت زندگی مستأجران سریال ساخت نه درباره تخیلات دروغین. بهجای اینكه ادای قیصر را درآورند درباره درد اجارهنشینان سریال بسازند! اینهایی كه در تلویزیون به عنوان كارشناس تصویب فیلمنامه فعالیت میكنند یا آنها كه مسؤول شوراهای تصویب فیلمنامه فارابی هستند مگر خودشان در این جامعه زندگی نمیكنند؟ پویش صاحبخانه خوب راه افتاده تا مردم را سوق دهد به سمت فرهنگ مدارا با مستأجر در سریالها و فیلمها نیز باید درباره مستأجران طرح مسأله شود.
رسانه ملی دردهای مخاطبان را بازتاب دهد
بهادر زمانی، بازیگر «تنهایی لیلا»:
علیرغم همه شعارهایی كه در بهبود ارتباط مستأجر - صاحبخانه داده شده ولی به نظر میرسد حداقل در انتهای دهه 90 خورشیدی ارتباط میان مستأجر - صاحبخانه در ایران ارتباط مثبتی نیست چون اغلب صاحبخانهها با اولین التهابات اقتصادی اقدام به افزایش اجارهبها میكنند و این خود به دلخوری مستأجر میانجامد.
در روزگار ما رسانهها عموما آن چیزی را میسازند كه بتوانند بهواسطه آن مخاطب بالا جذب كنند تا واحد بازرگانیشان بیشتر بچرخد!! یعنی بتوانند جذب آگهی كنند و در نهایت سودآوری داشته باشند.
پس در این شرایط تولیدات به سمت محصولات مفرح بدون پیام میرود یعنی دورهمیهایی كه به بشكن و بالاانداز خلاصه شود! از آنجا كه خود مردم در روز كلی مشكل دارند برای همین رسانهها بیشتر سراغ چیزهایی میروند كه عصبی كننده نباشند ولی مشكل آنجاست كه به محض پایان سریال یا اتمام نمایش فیلم، مخاطب میماند و كوهی از مشكلاتی كه یكی از اصلیترین آنها اجاره مسكن است! به هر حال یك جوان حتی اگر ازدواج نكند تا ابد كه نمیتواند كنار والدین زندگی كند.
چرا این جوان حتی اگر كار هم داشته باشد نباید بتواند هزینه اجاره یك آپارتمان كوچك 30 متری را داشته باشد؟ جز این است كه نوعی بینظمی بر بازار املاك ایران حكمفرماست. باید زمان بگذرد و ببینیم این پویش چقدر مفید بوده ولی همین كه بالاخره گروهی جمع شدهاند و تلاش میكنند راهی تازه باز كنند، جای تقدیر دارد و امیدوارم بتواند مسیری درست را بپیماید. رسانههای خارجی كه جز كژی و كاستی را بازتاب نمیدهند و هیچگاه هم راهكاری عملی برای حل كژی ارائه نمیكنند چون ریشه سیاسی دارند. پویش «صاحبخانه خوب» اگر متكی بشود بر كاركرد فرهنگی و از سیاسیبازی دوری كند قطعا میتواند هم در كوتاهمدت و هم در درازمدت اسباب خیر شود. رسانه غالب همین رسانه ملی است كه از تهران تا شهرستان مخاطب دارد. مخاطب شهرستانی هم به اندازه مخاطب تهرانی از این رسانه انتظار دارد كه دردهایش را بازتاب دهد. الان درد اجارهبها واقعا همهگیر شده و تقریبا همه جای ایران به آن دچار است پس باید كوشید از بستر فرهنگی، حسن خلق را به صاحبخانهها آموزش داد و به آنها فهماند كه مدارا و انصاف هم عناصری خوب در برخورد با مستأجران است.
پویش «صاحبخانه خوب» ادامه یابد
رحمان باقریان، بازیگر:
هرچند در اذهان عموم این تصور وجود دارد كه اغلب هنرمندان وضعیت زندگی مرفهی دارند ولی واقعیت تلخ آن است كه جز یك اقلیت محدود، بدنه جامعه هنری به شدت گرفتار مشكلات اقتصادی است؛ بهخصوص كه برخلاف دیگر اقشار، صنوفی قدرتمند كه بتوانند حامی جامعه هنری باشند نداریم. شرایط برای مستاجران بسیار بغرنج است زیرا باید قسمت اعظمی از درآمد خود را بابت كرایه مسكن بپردازند و خدا نكند كه یك كسی هم مانند من به خاطر بیماری همسرش مجبور شود مسكن كوچكی هم كه داشته را بفروشد چون اوضاع دوچندان بدتر میشود. معلوم است كه شرایط خوبی را تجربه نمیكنیم و به خاطر اغتشاشات بازار ارز مدام باید نگران این باشیم كه در ماههای آینده چقدر باید اجاره خانه بپردازیم. این وضعیت تقریبا برای بیش از نیمی از جامعه وجود دارد و فقط عده قلیلی هستند كه میتوانند با این شرایط سخت بهخصوص گرانی اجارهبهای مسكن كنار بیایند و آن عده هم لابد تجارتهایی پرسود دارند!!! وگرنه از كار حلال، خرج زندگی و اجاره خانه دادن واقعا دشوار شده است و بیشتر همكاران من هم دچار چنین معضلی هستند. یكی از وظایف تلویزیون، عنوان كردن همین مشكلات، بهخصوص گرانی اجاره مسكن است و اینكه پویشی به نام «صاحبخانه خوب» از طریق تلویزیون راه افتاده كه كمك كند به بهبود اوضاع مسكن خیلی خوب است. یك سر مشكل اجارهخانه، مالكان خانههای استیجاری هستند و هرچقدر بر ارتقای فرهنگ ارتباط موجر با مستأجر تأكید كنیم اوضاع بهتر خواهد شد. این یك واقعیت تلخ است كه گرانیها بر زندگی مردمان چنبره زده و آنها نمیتوانند به این راحتی از پس مشكلات برآیند. خیلیها نیز زیر بار این گرانی در حال نابودی هستند. پس این وظیفه گردانندگان پویش «صاحبخانه خوب» است كه تا رسیدن به مطلوبی نسبی در وضعیت اجارهنشینها این پویش را ادامه دهند و كاری كنند كه مسؤولان هم مجبور به پاسخگویی شوند كه چرا نمیتوانند حتی برای یك بازه چندساله قیمت اجاره بها را ثابت نگه دارند؟