ذخیرهسازی انرژی در سنگهای بستر دریا!
پژوهشگران بریتانیایی، روش جدیدی برای ذخیرهكردن انرژی برق مازاد تولیدشده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی بادی ارائه كردهاند. راهكاری كه عجیب به نظر میرسد، اما واقعی است؛ آنها سراغ سنگهای بستر دریا رفتهاند!
ذخیرهسازی انرژی برق بهویژه در ابعاد بزرگ، كار آسانی نیست. مقدار محدودی از انرژی الكتریكی را میشود در باتریها یا ذخیرهسازهای پیشرفتهتری مانند خازنهای بزرگ ذخیره كرد؛ اما این ادوات برای ذخیره مقدار فراوان انرژی برق كارآمد نیستند. حالا فرض كنید تعداد بسیاری توربین بادی نصبشده در دریا دارید كه انرژی تجدیدپذیر و پاك را فراهم میكنند و تولید آنها در زمانهایی بسیار بیشتر از مصرف شبكه برق است. میخواهید این انرژی مازاد را ذخیره كنید و هنگامیكه مصرف انرژی الكتریكی بالا میرود آن را به شبكه تزریق كنید. اینجاست كه معضل ذخیرهسازی انرژی برق خودنمایی میكند.
پژوهشگران بریتانیایی پس از بررسی میگویند میتوان انرژی را به صورت هوای فشرده در حفرههای سنگهای متخلل زیر دریا ذخیره كرد. یعنی وقتی تولید برق با انرژی تجدیدپذیر باد بیش از نیاز شبكه است می توان از این برق اضافی برای به كار انداختن پمپهای هوا استفاد كرد و هوای فشرده را به مخزنی فرستاد كه زیر سنگهای دریا وجود دارد. در زمانی كه لازم باشد از انرژی ذخیرهشده در این مخزن استفاده شود، هوای فشرده آزاد شده و به توربینهایی هدایت میشود. چرخیدن این توربینها با فشار هوای عبوری باعث تولید برق و تزریق آن به شبكه میشود. برای ذخیرهسازی هوای فشرده در سنگهای متخلل بستر دریا باید چاههایی به درون این سنگها حفر شود. البته برای انجام چنین طرحی باید ساختار و ویژگیهای سنگهای بستر دریا برای این كار مناسب باشند. پژوهشگران بریتانیایی میگویند سنگهای بستر دریای شمال قابلیت آن را دارند كه انرژی برقی معادل ۱/۵برابر مصرف برق این كشور را در ماههای سرد ژانویه و فوریه (تقریبا معادل دی و بهمن) ذخیره كنند. مصرف برق بریتانیا در زمستان بیشتر از تابستان است و میتوان برق مازاد تولیدی توربینهای بادی نصبشده در دریا را در فصل گرم سال به این روش ذخیره كرد.
برای مثال بهنوعی میتوان این روش را با ذخیرهسازی تابستانی گاز در كشور خودمان در میدان گازی سراجه در نزدیكی قم و تزریق آن به شبكه در فصل زمستان مقایسه كرد. همه خط لولههای گاز كشور از استانهای بوشهر و خوزستان در جنوب ایران منشعب میشوند و به اقصی نقاط كشور میروند. طی كردن مسافت طولانی به ویژه در زمستان كه مصرف گاز كشور بالاست باعث افت فشار در نقاط دوردست مثل استانهای شمالی و شمال غرب كشور میشود. در فصل تابستان مقدار فراوانی گاز با پیمودن میانه مسیر برای رسیدن به استانهای نیمهشمالی كشور به میدان گازی سراجه منتقل و ذخیره میشود. تزریق گاز ذخیرهشده در زمستان از افت شدید فشار شبكه گاز كشور جلوگیری میكند.