وزیر بهداشت فاش كرد سردار شهید سلیمانی در حوزه نظام سلامت حامی و همراه وزارت بهداشت بود
مــرهم ســـردار
چند وقت پیش خبر مرگ 15 كودك ایرانی مبتلا به بیماری پروانهای (ای بی ) به واسطه تحریمهای ظالمانه آمریكا موجی از همدردی ایرانیها را به همراه داشت. ماجرا از این قرار بود كه مدیرعامل خانهای بی اعلام كرده بود به واسطه نرسیدن پانسمان ویژه این بیماران به دلیل تحریمها 15 كودك مبتلا به این بیماری جانشان را از دست دادهاند. هر چند واكنشها به این خبر زیاد بود، اما خبرهای دیگری هم درباره تحریمهای دارویی بود كه چندان واكنشی بر نینگیخت. آمریكاییها كه تكلیفشان معلوم است و بارها اعلام كردهاند دارو در فهرست تحریمهایشان نیست! هر چند بارها دم خروس از این گفتهها بیرون زده است. هواداران مجازی هم مزدوریشان را به غایت نشان داده و اعلام كردهاند این سیاست خود حاكمیت است و تعمدی در كمبود دارویی دارد تا فشارهای درونی نسبت به تحریمهای آمریكا را پررنگتر جلوه بدهد. اما چه كسی است كه نداند بیشترین فشار تحریمهای ظالمانه آمریكا در مورد همین داروهاست. بسیاری هم در راستای تطهیر ترامپ صورت مساله را پاك و اعلام كردهاند دارو در فهرست تحریمها جایی ندارد و تنها مشكلات تامین ارز است كه پروسه رساندن دارو را طولانیتر كرده است! نمونه تناقض این باور را میشود در مورد وضعیت داروی ام پی اس مشاهده كرد. ماجرای تحریم دارویی آنقدر عیان است كه نیازی به استدلال بیشتر وجود نداشته باشد. اما دیروز و در حاشیه مراسم پرشكوه تشییع سردار قاسم سلیمانی، سعید نمكی از نقش ویژه او در شكستن حلقه تحریم دارویی گفت. نقشی كه تاثیرش مستقیم با جان هزاران ایرانی گره خورده است.
به شدت كمك میكرد این حلقه تحریم را بشكنیم و از هر راهی كه میتوانیم برای مردم عزیزمان دارو بیاوریم. ایشان با تیمی كه در وزارت كشور داشتند در موارد مهمی به ما كمك كرد. خداوند روح این بزرگوار را با حضرت اباعبدا... الحسین و شهدای كربلا محشور خواهد كرد.
تحریم دارو فقط مواد اولیه نیست
بخش عمده داروهای اساسی مورد نیاز ایران در داخل تولید میشود، اما در مورد داروهای پیشرفته، ایران به نوعی به واردات وابسته است. بارها از سوی مسؤولان عنوان شده است كه اگرچه از لحاظ حجم، فقط حدود ٤ درصد داروی مورد نیاز ایران از خارج وارد میشود اما باید بدانیم از نظر ارزش، داروهای گرانقیمت وارداتی حدود یك سوم كل ارزش اقلام دارویی را تشكیل میدهد. تحریم یك صورت ظاهری دارد كه ملاك استدلال مقامات آمریكایی مبنی بر تحریم نبودن داروست اما شكل موثر این تحریمها در حوزه دارو نسبتی با آن شكل ظاهری ندارد. چراكه بحث دارو فقط «مواد اولیه» نیست، بلكه «انتقال پول» آن نیز بسیار مهم است. همچنین فاكتورهای دیگری هم مانند ماشین آلات تولید دارو و بسیاری از مواد جانبی و مواد واسطهای، حالت دو گانه دارند و به نام دوگانه بودن، تحریم شدهاند. به باور بسیاری از كارشناسان حوزه دارو، همزمان با این موارد، تراكنشهای مالی هم محدود شده و همه این موارد دست به دست هم میدهند تا روند خرید، تولید و تامین دارو مشكل شود. بنابراین قطعا دارو هم جدا از دیگر حوزههای اقتصادی تحریم شده كشور، نخواهد بود.
سیاست عوام فریبی در تحریم دارو
اسحاق جهانگیری میگوید آمریكا ییها عملا امكان تامین و واردات داروهای موردنیاز بیماران خاص و تجهیزات پزشكی را با مشكلات جدی مواجه كرده و جان بیماران زیادی را به خطر انداختهاند. از سوی دیگر علی نوبخت حقیقی، عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس از تاثیر مستقیم تحریمهای بانكی، بیمه و كشتیرانی روی تامین دارو و واردات آن حرف میزند و معتقد است بحث مستثنا بودن دارو از تحریمها عوامفریبی است. عباس كبریاییزاده، نایبرئیس سندیكای صاحبان صنایع داروهای انسانی هم اعلام كرده است شركتهای داروسازی برای تامین كوچك ترین جزو تولید دارو دچار مشكل هستند. پس ادعای مقامات آمریكا بر تحریم نبودن دارو بر چه بنیانی است؟
اوایل آبان امسال بود كه وزارت خزانهداری آمریكا اعلام كرد به رغم تمام تحریمهای ظالمانه راهی برای تداوم ارسال كمكهای بشردوستانه به ایران ایجاد كرده و اجازه میدهد دارو و تجهیزات پزشكی در چارچوب «مبادلات مجاز» انجام شود؛ با وجود این هر كس دستورالعملی را كه روی وبسایت این سازمان قرار گرفته بود مطالعه كند میتواند متوجه شود این دستورالعمل نه تنها تسهیلكننده نقل و انتقال پول برای خرید دارو و تجهیزات پزشكی به ایران نیست، بلكه میتواند شرایط تحریم علیه كشورمان را جدیتر كند.
محمدرضا شانهساز رئیس سازمان غذا و دارو، در این باره میگوید: در این دستورالعمل به نام ایجاد خط ویژه و تسهیلاتی برای تأمین دارو و تجهیزات پزشكی شیوهای پلیسی را حاكم كردهاند و شركتهایی كه با ایران كار میكنند در عمل تهدید میشوند اگر با ایران كار كنید دیگر نمیتوانید به اتحادیه اروپا یا آمریكا دارو بدهید. بدیهی است این شركتها هم حاضر نیستند به خاطر جمعیت ۸۰ میلیونی ایران، بازار
چند میلیارد نفری اروپا و آمریكا را رها كنند.
تحریم دارویی بدیهی و واضح است. وقتی بانكها نمیتوانند پول را به شركتهای اروپایی و آمریكا یی انتقال دهند یا زمانی كه شركتهای علاقهمند همكاری با ایران و كمپانیهایی كه بیش از نیم قرن است با ایران همكاری دارند تهدید میشوند اگر به ایران دارو بفروشند حق صادرات و فروش دارو به بازار بزرگ اروپا و آمریكا را ندارند، این كمپانیها در عمل مجبور میشوند قید بازار ایران را بزنند و این مسأله موجب میشود مصرفكننده ایرانی در تنگنا قرار گیرد.
این استنباطی است كه حتی در گفتههای خود مقامات اروپایی هم دیده میشود. به عنوان مثال جاستین واكر، مدیر روشهای تحریم در موسسه یو كی فایننس، كه نماینده بانكهای بریتانیاست به بی بی سی میگوید: «معامله با ایران در زمینه اقلام بشردوستانه و عملیات مربوط به آن پیچیده است. از نظر قانونی، دارو مشمول تحریم نیست اما اگر طرف معامله یك نهاد یا عامل تحت تحریم باشد، ارسال آنها مشمول تحریم میشود.» این اعتراف وقتی تلخ است كه ببینید همچنان افرادی هستند كه همسو با سیاست عوامفریبانه آمریكا معتقدند دارو در ایران تحریم نیست!
چه داروهایی تحریم است ؟
سعید نمكی شهریور امسال با انتشار مطلبی در صفحه شخصیاش در توییتر عنوان كرد:
« تقریبا تمام داروها و مواد اولیه دارویی وارداتی به نوعی با مشكل تحریم مواجه شده است، اما در وزارت بهداشت تمام تلاشمان را میكنیم تا مشكلی از این بابت متوجه مردم نشود و از هر طریق ممكن تامین دارو انجام میشود». حتی اگر ماجرای تحریم پانسمانهای ویژه بیماران پروانهای را كنار بگذاریم، در فاصله چندماهه توییت وزیر بهداشت تا امروز نشانههای تحریم دارو را مردم با پوست و گوشت خود حس كردهاند. كیانوش جهانپور، رئیس مركز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت آذر امسال اعلام كرد «نمونههای بارزی مثل رادیوتراپی، كبات، داروهای بیماران موكوپلی ساكاریدوز كه بعضا ممكن است انحصاری بوده، شركتهای آمریكا یی با همراهی یا تحت فشار دولت آمریكا به صورت مستقیم این داروها را رسما و علنا در اختیار ایران نمیگذارند.» او همین چند روز پیش هم سندی در صفحه شخصیاش در توییتر منتشر كرد كه نشان میداد شركت دارویی آلمانی رسما و به وضوح عدم امكان فروش تجهیزات پزشكی از جمله سوزن بی هوشی اسپانیال و اپیدورال را به موقعیت سیاسی بین ایران و آمریكا و تحریمهای آمریكا مرتبط كرده است. كمبود داروی بیماران ام پی اس هم حالا جان
335 بیمار ام پی اس را با خطرات جدی روبه رو كرده است. اگر تا پیش از این نمونههای قابل شمارشی از تحریم دارو وجود داشت حالا این تحریمها از داروی بیماریهای خاصی مانند
ام پی اس و ای بی تا تعداد زیادی بیمار مبتلا به دیابت گسترده است.
شهید مكتب خدمت
همان طور كه وزیر بهداشت گفتند؛ سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی كمك زیادی در تامین دارو به وزارت بهداشت كردند. ایشان برای رفع كمبودها با نظام سلامت همكاری داشتند. در این یك سالی كه ما با مشكلات تامین دارویی و تجهیزات پزشكی مواجه بودیم هر زمانی كه نیاز به یاری داشتیم، ایشان در صف اول خدماترسانی بودند. درباره این كه ایشان از چه كانالهایی تامین دارو را انجام میدادند، نمیتوان صحبت كرد، اما یاری همدلانه ایشان همیشه با نظام سلامت بوده است. همراهی ایشان البته به خاطر مكتبی كه 40 سال پیش، امام خمینی (ره) ایجاد كردهاند به وجود آمده است. مكتبی كه از امام (ره) شروع و مقام معظم رهبری آن را ادامه دادند و تا به امروز
با قهرمانان ملی ادامه پیدا كرده و میكند. این مكتب، منوط به اعتقاد و مذهب یك نفر نیست بلكه مربوط به آحاد ملی و هر خدمتگزاری است كه در این مكتب تربیت
شده است.
ما امروز در غم از دست دادن ایشان به سوگ نشستهایم، اما به دلیل پا برجا بودن این مكتب، خدمتگزاران مكتب انقلاب، همچنان با قدرت ایستادهاند. روح ما از نبود ایشان آزرده شده است، اما خدمتگزاران دیگر جای سردار را پر خواهند كرد، چرا كه مكتب امام خمینی (ره) همچنان پابرجاست.
سردار سلامت
سال گذشته كه ترامپ برجام را پاره و بعد از چند ماه، تحریمهای جدید را اعمال كرد، هیچ كسی فكر نمیكرد نظام سلامت و دارویی هدف قرار گرفته شود، اما این اتفاق افتاد. در این یك سال، اما قهرمانان ملی برای دور زدن تحریمها به جامعه ایرانی، به مردان، زنان و كودكان دردمند كمكها كردند. یكی از آنها سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی بود. نكتهای كه وزیر بهداشت هم به آن اشاره كرد. در این مدت ایشان از راههای مختلف و از هر ظرفیتی كه در توانشان بود، از راههای بینالمللی و راههایی كه گفتنش امنیت دارویی را به مخاطره میاندازد، داروها و تجهیزات پزشكی را تامین میكردند. درباره جزئیات و راههایی كه ایشان به كار میگرفتند، نمیتوان صحبت كرد، چرا كه ما هنوز تحریم هستیم و در این باره نمیشود اطلاع رسانی كرد. به لطف ایشان و كشف راههای پنهان و شناسایی ظرفیتهای تامین دارویی و تجهیزات پزشكی، فشاری كه آمریكا بر زنان، مردان و كودكان ایرانی بیمار با تحریم دارو دارد، كاسته شد. نكته مهم اینكه ایشان در نظام سلامت دخالت نداشتند، بلكه در مواقعی كه به كمك ایشان نیاز داشتیم، دست یاری ما را به گرمی فشردند و باری از روی دوشمان برداشتند. حال همه ما عزادار از دست دادن ایشان هستیم و به گفته وزیر بهداشت، قدردان خدمات ایشان در همه زمینهها و مخصوصا تامین دارو و تجهیزات پزشكی هستیم.
خدمات خاص برای بیماران خاص
گستردگی تحریمهای آمریكا علیه ملت ایران در حوزههای مختلف بر كسی پوشیده نیست و شاهد آن هستیم با این كه معاهدات بینالمللی دولتها را موظف میكند حتی در زمان جنگ هم مانع رسیدن غذا و دارو به دشمنان خود نشوند، دولت آمریكا بعد از خروج از برجام با اعمال تحریمهای دارویی بر كشورمان باعث شده است بعضی داروهای خاص كه بیماران كشور به شدت به آن نیاز دارند، به سختی وارد كشور شود. البته وزارت بهداشت تلاش كرده است با استفاده از ظرفیت وزارت خارجه و ایجاد دیپلماسی بینالمللی نیز این مشكل را برطرف كند. بر همین اساس، شخص وزیر بهداشت یك ماه پیش نامهای را به خطاب به مدیركل سازمان جهانی بهداشت نوشت و در آن اهداف ظالمانه و غیرانسانی تحریمهای دارویی اعمالشده بر ایران را برای ایشان تشریح كرد. اما اكنون اردوگاه غرب به رهبری آمریكا چتر تحریمها را بر سر نظام جمهوری اسلامی افراشته است و به قول دكتر ولایتی، امروز هر كس در جهان براساس زور خود عمل میكند. بر همین اساس، آمریكا در دو سال گذشته با استفاده از اعمال فشار بر شركتهای چندملیتی دارویی تلاش كرده است از ورود داروهای خاص به ایران جلوگیری كند.
در كمال تاسف در این شرایط مجامع بینالمللی از جمله سازمان جهانی بهداشت نیز قدرت تقابل با زورگوییهای آمریكا را ندارند. البته افكار عمومی ما این انتظار را از نهادهای جهانی دارند كه در مقابل قدرتطلبی آمریكا بایستند و جلوی حصر دارویی ملت ایران از سوی دولت آمریكا را بگیرند، اما هیچ كدام از نهادهای بینالمللی بهویژه سازمان جهانی بهداشت اقدامی جدی برای رفع این مشكل انجام ندادهاند. با این حال، ما نمیتوانیم چشم انتظار نهادهایی باشیم كه از آمریكا هراس دارند و نمیتوانند این كشور را وادار كنند به معاهدات بینالمللی پایبند باشد. بنابراین ما باید از همه ظرفیتهای موجود برای وارد كردن داروهای مورد نیاز بیمارانمان استفاده كنیم و دور زدن تحریمها با كمك نیروهای قدس سپاه پاسداران نیز یكی از مهم ترین این ظرفیتها محسوب میشود.
سردار سلیمانی نیز در زمان حیات خود بر همین اساس با وزارت بهداشت همكاری میكرد، یعنی وجود با بركت این سردار شهید علاوه بر همه فواید دیگری كه برای كشور به همراه داشت، برای رفع مشكل تحریم داروها نیز به كمك مردم میآمد و مجموعه نیروهای قدس، در دو سال گذشته زحمات بسیاری برای رساندن داروهای خاص به كشور كشیدهاند.
در مجموع نظام بهداشت و درمان كشور این حق و وظیفه را دارد وقتی كه پای بیماران نیازمند دارو در میان است و جان عدهای از هموطنان بر اثر كمبودهای دارویی در معرض خطر قرار میگیرد، از همه ظرفیتها حتی از طریق دور زدن تحریمها برای تامین داروهای مورد نیاز استفاده كند. زیرا ما نمیتوانیم بیماران خود را چشم انتظار نگه داریم و جان آنها را به دلیل اعمال تحریمهای دارویی از سوی آمریكا به خطر بیندازیم.