با شیوع ویروس ناشناخته کرونا در چین و برخی کشورهای دنیا نگرانی هایی هم در خصوص ورود گردشگران چینی به کشورمان ایجاد شده است
حاملان ارز یا ناقلان کرونا؟
تا همین چند روز پیش كه اخبار و تصاویری از حضور گردشگران چینی در محوطههای تاریخی اصفهان و یزد در رسانهها منتشر میشد كه به خاطر حضورشان در ایران در سال نوی چینی ذوق زده هستند و خوشحال از اینكه میتوانند جشن سال نوی خود را در زیباترین اماكن تاریخی جهان - در مسجد امام اصفهان یا بافت قدیمی و جهانی یزد- برگزار كنند، فكرش را هم نمیكردیم ورق بهسرعت برگردد و ورود چینیها به كشورمان در شرایطی كه شاهد كاهش شدید گردشگران ورودی هستیم به یك نگرانی بزرگ تبدیل شود، نگرانی از یك ورود مخاطرهآمیز؛ نگرانیای كه امروز دامنهاش به سراسر جهان كشیده شده و عاملش یك ویروس مرگبار ناشناخته است؛ ویروسی كه زمزمههای ورودش به برخی كشورهای دنیا رسیده و جهانیان و بیش از همه خود چینیها را به تكاپو انداخته تا منع و محدودیتهای شدید رفت و آمدی برای مسافران و گردشگران و شهروندان چینی قائل شوند.
این رونق و آبادانی البته سهم كشورهایی است كه بتوانند تور وسیعتری برای گردشگران چینی پهن كنند و گردشگران بیشتری از جمعیت 120 میلیون نفری گردشگران چینی را گرفتار و جذب كشور خود كنند.
حقیقت این است كه در دهههای اخیر و با رونق یافتن بازار تولید و كسب و كار و افزایش سطح درآمد چینیها، شهروندان پرجمعیتترین كشور جهان تصمیم گرفته اند استراحتی به خود داده و بخشی از پول و وقت خود را صرف گشت و گذار در كشورهای زیبا و خوش آب و هوای دنیا كنند، همین است كه سال به سال آمار چینیهای عشق سفر افزایش یافته و حالا به حدود 120میلیون نفر گردشگر در سال رسیده است؛ آماری كه هر كشور مقصدی را ذوقزده كرده و به هوس میاندازد با هر تدبیری شده سهم بیشتری از این جمعیت میلیونی ارزآور را از آن خود كند، همان مسیری كه كشور ما طی كرده و با تدابیری چون لغو ویزای ایران برای چینیها درصدد جذب این بازار شده است.
هم اكنون سهم ایران از جمعیت چند ده میلیونی گردشگران چینی فقط حدود 2000 نفر است كه امید میرود به عدد دو میلیون نفر در سال برسد؛ امیدی كه البته وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری به آن دلخوش كرده و چندی پیش وزیر این وزارتخانه یعنی علیاصغر مونسان درخصوص آن گفت وزارتخانه متبوعش برای افزایش گردشگران ورودی چینی از 1700 نفر به دو میلیون نفر برنامهریزی كرده و بهویژه در سال ۹۸ برنامههای دقیقی در این خصوص طراحی شده است.
یكی از این برنامهها كه وزارت میراث فرهنگی از چندی پیش روی آن تمركز كرده، كشاندن چینیها در سال نوی آنها به كشورمان است.
سال نوی چینی بازهای حدودا
دو هفتهای است كه دومین ماه فصل زمستان ایرانیان، یعنی 5 تا 19 بهمن را شامل میشود.
زمستان فصل بیرونقی گردشگری در كشور ماست و تقریبا نه از ترددها و سفرهای پررنگ داخلی و نه ورود گردشگران خارجی در ایران خبری نیست، از طرفی بسیاری از چینیها دوست دارند تعطیلات سال نوی خود را با سفرهای خارجی لذتبخش و خاطرهانگیز كنند.
در چنین شرایطی اگر بتوان بخشی از جمعیت میلیونی گردشگران چینی را ترغیب كرد تعطیلات سال نوی خود را در ایران زیبا سپری كنند، نان گردشگری ما در روغن خواهد بود؛ نقشهای كه به ذهن مسؤولان گردشگری هم خطور كرد و البته یك ویروس ناشناخته مزاحم تقریبا همه این برنامهریزی را بههم ریخت.
قصه یك ویروس وقتنشناس
این روزها كسی دقیق نمیداند ویروس كرونا اولین بار كجا دیده شد و چه كسی را به دردسر انداخت، اما حالا همه میدانند كه تا همین آخر هفته پیش آمار حكایت از فوت 18 نفر و ابتلای 600 چینی به ویروس كرونا داشت؛ آمار نگرانكنندهای كه باعث شد از دو سه روز مانده به آغاز سال نوی چینی، یعنی اواخر هفته گذشته، مسؤولان این كشور، ساكنان پنج شهرشان، بهویژه شهروندان شهر 11 میلیون نفری ووهان، مركز اصلی انتشار ویروس را قرنطینه كنند. ووهان سالانه شاهد ترددهای میلیونی است و گفته میشود 24 میلیون مسافر هر سال از این شهر به شهرهای مهم جهان همچون پاریس و دبی پرواز مستقیم دارند. اما انتشار كرونا باعث شد از چند روز پیش تمام راههای ورود و خروج به شهر بسته شود؛ راه حلی كه ظاهرا كمی دیر تدبیر شد، چراكه تا زمان اجرای این تصمیم، هزاران نفر از این شهر خارج شده و پایشان به سایر شهرها و كشورهای دنیا رسیده بود، شاید حتی به كشور خود ما.
اقبال یا بداقبالی
این روزها گردشگران چینی خوشحال و خندان زیادی را میتوان در محوطههای تاریخی اصفهان و یزد مشاهده كرد كه جلوی قاب دوربین رسانههای داخلی از جمله صدا و سیما میایستند و از اینكه اقبال نصیبشان شده سال نویشان را در یكی از زیباترین كشورهای جهان سپری كنند، سخن میرانند، اما باید دید این حضور برای ما كه مدتها برای آن روزشماری میكردیم هم امروز بخت و اقبال است یا نحس و بدیمنی و اتفاقی مخاطرهآمیز.
بدیمن از آن روی كه ممكن است ناقل ویروسی باشند كه همخانواده ویروس سارس است كه 18 سال پیش جان هزاران نفر در سراسر جهان را گرفت و ممكن است این بار هم سوار شده روی تن گردشگران چینی تا خود را به اقصی نقاط دور و نزدیك جهان برساند، كمااینكه همین حالا هم پایش به بیش از ده كشور جهان باز شده و خبر میرسد علائم آن كه تب و سرفه و نفس تنگی است به كشورهایی چون تایلند، تایوان، كره جنوبی، ژاپن و آمریكا هم رسیده است.
لطفا نیامده، برگردید
حالا شاید باید دلمان بسوزد كه با این همه برنامهریزی جورواجور و كمین نشستن برای حضور چینیها در ایران، خدا خدا كنیم كه گذرشان این طرفها نیفتد یا اگر آمدهاند با سلام و صلوات و بدون زخمی كردن ما كشورمان را ترك كنند.
شاید كمی هم باید خوشحال باشیم كه كاهش شدید گردشگران ورودی به خاطر اتفاقات اخیر، سیل گردشگران چینی را روانه كشورمان نكرده و میشود خیلی زود پیامدهای حضور كمرنگشان را جمع كرد.
هرچه هست تلاش كردیم با معاونت گردشگری وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری ارتباط برقرار كرده و از آنها در این خصوص سؤال و پرسشی كنیم كه بهرغم تماسهای مكرر جوابی دریافت نكردیم.
عضو هیاتمدیره جامعه تورگردانان ایران اما كمی خیالمان را راحت میكند و میگوید ظاهرا وزارت بهداشت تدابیری اتخاذ كرده تا گردشگران چینی در بدو ورود به كشور مورد پایش بهداشتی قرار بگیرند.
علی غمخوار به جامجم میگوید، باید وزارت میراث فرهنگی و وزارت بهداشت برای كنترل گردشگران ورودی در تعامل با یكدیگر سازوكار مناسبی در نظر بگیرند، اما نكته اینجاست كه حتی این عضو هیات مدیره جامعه تورگردانان ایران هم چندان چشمش آب نمیخورد كه چنین سازوكاری وجود داشته باشد؛ نشان به آن نشان كه میگوید: این نوع بحرانها درجهان مسبوق به سابقه است و در چنین مواقعی كشورهای مختلف برای كاهش حداكثری پیامدهای منفی حادثه، كمیتههای بحران تشكیل میدهند، اما متاسفانه كشور ما خیلی وقتها این بحرانها را حتی به عنوان بحران به رسمیت نمیشناسد كه بخواهد آنها را جدی گرفته و تدبیری برایشان بیندیشد.
باید احتیاط کرد ، باید نگران بود
آرش نورآقایی
نایبرئیس كانون انجمنهای صنفی راهنمایان گردشگری كشور
معمولا در چنین مواقعی كشورهای مبدا یا مقصد تدابیری مثل قرنطینه یا محدود كردن ورود و خروج مسافران و گردشگران را در دستور كار قرار میدهند، كمااینكه در خصوص شیوع بیماریهایی چون آنفلوآنزا شاهد آن بودهایم. البته از آنجا كه اكنون و به دنبال اتفاقات اخیر از جمعیت گردشگران ورودی ما كاسته شده، اطلاع دقیقی نداریم كه چه تعداد گردشگر چینی وارد كشورمان شدهاند كه بخواهیم میزان ریسك و نگرانی حاصل از ورود آنها به ایران را رصد كنیم. اما در هر روی از آنجا كه شاهد ورود تعدادی هرچند اندك از گردشگران چینی به كشورمان هستیم كه برخی هایشان آمده اند تا سال نوی خود را در ایران جشن بگیرند، باید شاهد هم و غم و نظارت بیشتری از سوی مسؤولان وزارتخانه گردشگری و سایر بخشهای دولتی و حكومتی باشیم كه متاسفانه به نظر میآید همچون موارد مشابه دیگر، توجه چندان جدی در این خصوص هم وجود ندارد. نگرانی بیشتر زمانی نمودار میشود كه بدانیم اساس گردشگری ما ارتباط و تعامل بهینه و مطلوبی با سایر بخشها و نهادها و وزارتخانههای مختلف كشور ندارد. مثلا در این مورد خاص اكنون باید وزارت بهداشت این بیماری را به عنوان یك موضوع مهم مورد توجه قرار داده و حداقل چینیهایی كه وارد كشور میشوند را نهتنها در فروگاه امام، كه در اماكن اقامتی آنها پایش و رصد دقیق كرده و پس از شناسایی از تمام آنها تست سلامت بگیرد. این كار درصورتی دقیق و قابل قبول اجرایی میشود كه با تعامل كامل و سازنده با همه دستگاهها و ادارات و وزارتخانهها انجام شود و یك طرف آن وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری باشد، حال آنكه اصولا چنین تعاملاتی دركل بین نهادها و ارگانها و وزارتخانههای ما به طور مطلوب و اصولی وجود ندارد. از سوی دیگر وزارتخانه گردشگری هم تعاملات كامل و شفاف و مطلوبی با هیچ یك از نهادهای دیگر كشور ندارد و اگر تعاملی هم وجود داشته در قالب یك چارچوب سازنده و شفاف نبوده است. این مساله حتی در میان بخشهای مختلف وزارتخانه گردشگری یعنی بخش گردشگری و میراث فرهنگی یا میراث فرهنگی استانها و شهرداریهای شهرهای مختلف كشور هم قابل مشاهده است.
در چنین شرایطی شاید باید كمی نگران بود از حضور چینیها به كشورمان در شرایط كنونی و شاید باید دولت احتیاط و مراقبت بیشتری به خرج دهد.
حواس وزارت بهداشت جمع است
در جایی كه طی روزهای گذشته شاهد هیچگونه اظهارنظر یا تدبیری از سوی وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری درخصوص نظارت بر گردشگران چینی وارد شده به كشورمان نبودیم، خوشبختانه وزارت بهداشت تدابیری در این خصوص اندیشیده و رئیس مركز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت از كنترل مسافران ورودی از چین در فرودگاه امام خمینی (ره) از نظر علائم ابتلا به ویروس كرونا خبر داده است.
محمدمهدی گویا در این خصوص به رسانهها گفته، در حال حاضر مسافرانی كه از چین وارد ایران میشوند، در فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره) از نظر علائم ابتلا به ویروس كرونا بررسی میشوند. اگر علائمی از بیماری مشاهده شود، اقدامات لازم برای مراقبت از این افراد انجام میشود. اگر كسی در چین آلوده به این بیماری شده باشد، فقط میتواند از طریق هواپیما به ایران برسد و تنها جایی كه مسافر از چین وارد میشود، فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره) است.
این تدبیر وزارت بهداشت خوب و بهنگام است، اما نكته اینجاست كه وزارت بهداشت تاكید كرده گردشگران چینی را در فرودگاه بینالمللی امام خمینی (ره) پایش میكند؛ حال آنكه به نظر میرسد این امر كافی نباشد، چرا كه باید احتمال داد گردشگران چینی به دلایلی مثل سفر به یك كشور ثالث، از مرز زمینی وارد ایران شوند. نكته دیگر اینكه اكنون ویروس كرونا در بیش از ده كشور دیگر جهان از جمله چند كشور آسیایی مشاهده شده و مسافران و گردشگران این كشورهای آسیایی هم میتوانند ناقل كرونا باشند؛ پس شاید تنها كنترل سلامت گردشگران چینی به تنهایی نتواند مانع ورود كرونا به كشورمان شود و باید تدابیر سفت و محكمتری در نظر گرفت كه مو لای درزش نرود.